De invloed van deze pandemie – en ook de invloed van maatregelen om haar in te dammen – is groot. Al in de eerste lockdown kwamen deze wetenschappers in het nieuws met andere zorgen: wat richten deze pandemie en haar maatregelen aan op fysiek, mentaal en sociaal vlak in onze samenleving? Wat is de keerzijde van het coronabeleid? En wat kunnen we ertegen doen?
Snel naar: Prof.dr. Carin Uyl-de Groot - Prof.dr. Marli Huijer - Prof.dr. Eveline Crone - Prof.dr. Godfried Engbersen - Prof.dr. Liesbeth van Rossum
"Het is niet onwaarschijnlijk dat er uiteindelijk meer patiënten overlijden door het virus dan aan het virus."
Carin Uyl-de Groot, hoogleraar evaluatie van de gezondheidszorg (ESHPM) luidde snel de noodklok over kankerdiagnoses. In het Tijdschrift voor gezondheidswetenschappen publiceerde ze in november 2020 een artikel met de volgende conclusies: De COVID-19-crisis en de intelligente lockdown hebben ertoe geleid dat het zorgsysteem maandenlang voor niet-COVID-patiënten op slot zat.
Mensen durfden of konden niet naar hun huisarts, huisartsen waren terughoudend met doorverwijzingen en diagnostische processen werden traag. Bijna zestienhonderd mensen met borstkanker, longkanker, darmkanker en slokdarmkanker zullen binnen vijf jaar overlijden, doordat zij te laat zorg hebben gekregen. Vervolgonderzoek moet uitwijzen wat de exacte gevolgen zijn. Uyl-de Groot pleit in haar onderzoek en media interviews voor meer aandacht voor deze onderdiagnostiek.
Carin Uyl-de Groot in het nieuws
“Ik pleit voor goed geïnformeerd gesprek over wat voor ons ‘het goede leven’ is, en hoe je de belangen van iedereen goed behartigt”
Heiligt het doel de middelen? Vraagt Marli Huijer, hoogleraar publieksfilosofie (ESPhil), zich hardop af in interviews met Volkskrant, Trouw en Science Guide. Ook maakt ze zich vanaf het begin sterk voor een breed debat, waarin verschillende stemmen te horen zijn en niet alleen die van het beleid.
In één van de interviews haalt ze haar promotieonderzoek naar Michel Foucault aan: “Tijdens een pandemie zijn mensen bereid heel veel rechten en privacy in te leveren, bijvoorbeeld door zich te laten volgen met een app, de geschiedenis laat zien dat je deze dingen vaak niet kunt terugdraaien.”
Ook maakt ze zich zorgen over wat maatregelen zoals quarantaine op lange termijn gaan kosten aan gezondheid of aan cultuur; en of er geen andere mogelijkheden zijn.
Studio Erasmus Podcast - Marli Huijer over publieksfilosofie in coronatijd
Marli Huijer in het nieuws
“De hersenen veranderen de eerste twintig jaar van je leven nog sterk, het is dus logisch dat de omgeving hierop een sterke invloed heeft”
Voor de pandemie kampten al een kwart van de hbo-scholieren met burn-out klachten. Eveline Crone is hoogleraar neurocognitieve ontwikkelingspsychologie (ESSB) en ze maakte zich vanaf het begin al zorgen over wat deze crisis met jongeren doet: zij worden proportioneel het hardst geraakt.
Een negatief effect dat Crone tegenkwam in haar eerste studie, was inderdaad een toename van gevoelens van spanning en een afname van gevoelens van kracht. Uit vervolgonderzoek komt ook een positief effect tevoorschijn: jongeren voelden tijdens de lockdown een grote bereidheid om goed te doen, om positieve impact te hebben.
Dit is belangrijk nieuws voor beleidsmakers: jongeren kunnen betrokken worden bij pogingen om de samenleving beter te maken. Toekomstige studies moeten de langetermijneffecten van de pandemie uitwijzen, bijvoorbeeld wat het gebrek aan sociaal contact doet.
Studio Erasmus Podcast - Eveline Crone over de weerbaarheid van jongeren tijdens de coronacrisis
Eveline Crone in het nieuws
"Een derde van de Rotterdammers geeft aan angstiger te zijn dan normaal”
Godfried Engbersen is hoogleraar algemene sociologie (ESSB) en doet onder andere onderzoek naar hedendaagse vormen van sociale ongelijkheid. In de publicatie ‘De bedreigde stad’ laat Engbersen zien dat de maatschappelijke impact van COVID-19 in Rotterdam en Nederland groot is.
Ondanks hulppakketten van de overheid, zijn veel sociale groepen bang voor verlies van inkomen of werk. Er blijkt meer stress te heersen onder mensen. Niet alleen laagopgeleiden maar ook middengroepen en mensen met bovenmodale inkomens maken zich zorgen en voelen zich bedreigd.
Engbersen pleit daarom voor een herstelpolitiek: een nieuw vormgegeven vangnet op korte termijn, om te zorgen dat deze stress zich niet gaat uiten in bijvoorbeeld conflicten.
Studio Erasmus podcast - Godfried Engbersen over de gevolgen van corona op ons welzijn
Godfried Engbersen in het nieuws
“Eén van de ontbrekende Corona maatregelen, is het advies om er een om gezonde leefstijl op na te houden”
Het aandachtsgebied van hoogleraar en internist-endocrinoloog (Erasmus MC) Liesbeth van Rossum is obesitas. Ze stelde snel de ongemakkelijke conclusie vast dat als de problematiek rondom obesitas beter was aangepakt de afgelopen jaren, dat de impact van de coronapandemie op de bevolking minder heftig was geweest.
Ook is het volgens Van Rossum een gemiste kans geweest van de overheid dat bij de eerste golf niet meteen aandacht heeft gevestigd op het belang van een gezonde leefstijl. Door op je voeding, beweging, nachtrust en ontspanning te letten – en in het geval van obesitas, door af te vallen – versterk je je immuunsysteem. Ze is één van de wetenschappers geweest die een brandbrief hierover aan het kabinet schreef.
