We zaten tijdens de coronacrisis meer thuis dan ooit. De universiteit kon binnen drie weken na het aankondigen van de eerste lockdown, onderwijs digitaal aanbieden. Wereldwijd leerden mensen omgaan met Zoom en Teams. Thuisbureaus werden geïnstalleerd en huispakken aangeschaft. Voor sommige mensen had dit grote nadelen; bijvoorbeeld voor hen die geen goede, stille plek thuis hebben. Voor anderen vooral voordelen, bijvoorbeeld omdat het reistijd scheelde. Wat leverde het thuiszijn ons op, en blijven we na de coronacrisis thuiswerken?
Snel naar: Prof.dr. Renske Keizer - Prof.dr. Laura den Dulk - Prof.dr. Job van Exel - Prof.mr.dr. Ruben Houweling
Meer ongelijkheid binnen gezinnen
Prof.dr. Renske Keizer
“Ik verwacht dat bestaande ongelijkheden in deze periode worden uitvergroot.”
Met basisscholen en kinderopvang gesloten, kwamen er meer zorgtaken bij thuis. Renske Keizer, hoogleraar familiesociologie bij Erasmus School of Social and Behavioural Sciences onderzoekt het gezinsfunctioneren voor en tijdens de coronacrisis. Vaders zeggen dat zij méér zijn gaan zorgen, maar dit geldt alleen voor hoogopgeleide ouders. En moeders zeggen niet minder te zorgen. “Wat we weten uit de literatuur rondom de verdeling van zorgtaken is hoogstwaarschijnlijk niet te extrapoleren naar deze crisis”, zegt ze in een interview in Trouw. En ook dat de ervaringen van lager en hoger opgeleide ouders in deze periode heel verschillend zullen zijn. Uit haar COVID-onderzoek naar werk-familie conflicten, kwam als conclusie dat werk-familie en familie-werk conflicten zijn gestegen, maar dat ouders hun opvoedingspraktijken daar niet negatief door laten beïnvloeden.
Renske Keizer in het nieuws
“Ik denk wel dat we bezig zijn om vaardigheden aan te leren rondom thuiswerken die we kunnen blijven gebruiken.”
Laura den Dulk, hoogleraar bestuurskunde bij ESSB, doet onderzoek naar de balans tussen werk en privé bij drie grote, publieke organisaties. Midden in haar onderzoek kwamen mensen verplicht thuis te zitten vanwege lockdowns. Een voorlopig resultaat is dat ongelijkheid tussen groepen mensen veel duidelijker naar voren komt. Waar de ene groep juist tevreden was met thuiswerken, was ongeveer éénderde van de mensen een stuk minder tevreden dan vòòr de lockdown. Toch vermoedt ze dat gedeeltelijk thuiswerken de norm wordt. “In mijn onderzoek zeggen mensen ook: ik ga niet meer het halve land door voor een vergadering, als we kunnen videobellen. Als mensen zelf kunnen beslissen wat past bij hun situatie en behoeften, kan dit leiden tot een betere werk-privé balans.”
Laura den Dulk in het nieuws
“Mensen gingen minder uren werken en kregen in die uren ook minder gedaan.”
Mensen werkten in het coronajaar minder hard dan normaal, is één van de uitkomsten van een onderzoek van hoogleraar gezondheidseconomie Job van Exel, van de Erasmus School of Health Policy and Management. Deze afname in werk was het grootst bij alleenstaanden zonder kinderen en aparte werkplek. En: vrouwen besteedden meer extra tijd aan onbetaald werk zoals de zorg voor kinderen en thuisonderwijs dan mannen.
Ook heeft Van Exel samen met Samare Huls, Merel van Hulsen en Charlotte Dieteren onderzoek gedaan naar de naleving van de coronaregels onder de Nederlandse bevolking. Een aanzienlijk deel van de bevolking leefde geadviseerde regels vrijwillig na, dit gold in hogere mate voor mensen die de consequenties van hun gedrag voor anderen en de toekomst belangrijk vinden. Nog lopende onderzoeken bij ESHPM gaan bijvoorbeeld over vaccinatiebereidheid, voorrang bij vaccinatie en voorkeuren voor een coronapaspoort.
Job van Exel in het nieuws
“Werkgevers zouden altijd een thuiswerkprotocol moeten hebben”
Even leek het thuiswerken een tijdelijke noodoplossing; snel bleek dat er een groot deel van 2020 en zelfs 2021 thuisgewerkt zou gaan worden. Ruben Houweling, hoogleraar arbeidsrecht aan Erasmus School of Law, werd tijdens de coronacrisis van alle kanten overspoeld door arbeidsrechtelijke vraagstukken. Wat zijn de rechten en plichten van thuiswerkers? Heb je recht op een computer van de zaak? Mag een werkgever op ieder moment inbellen om te kijken wat je aan het doen bent? Welke verplichtingen zijn er? Houweling: “Er moet meer wetgeving komen omtrent het thuiswerken, en werkgevers moeten thuiswerkprotocollen opstellen. En het allerbelangrijkste: werkgevers en werknemers moeten met elkaar in gesprek blijven over verwachtingen.”
Voor de vragenstellers ontwikkelde hij een webinar over de Tijdelijke Noodmaatregel Overbrugging ten behoeve van behoud van Werkgelegenheid (NOW). Ook werkte hij mee aan een educatieve serie ‘Casa Loco’: om online colleges interessanter en interactiever te maken voor thuiswerkende studenten. In tijdschriften zoals het Maandblad voor Vermogensrecht publiceerde hij artikelen over zogenoemd ‘Arbeidsnoodrecht’.
