De Universiteitsbibliotheek (UB) zet zich in voor eerlijke open toegang, zoals Diamond Open Access (OA) publicatiemodellen waarin inhoud toegankelijk is en gepubliceerd wordt zonder kosten voor auteurs en lezers.
Diamond Open Access model pakt ongelijkheidsproblemen aan die ontstaan door andere Open Access-modellen, zoals Gold Open Access, waarbij hoge publicatievergoedingen in rekening worden gebracht aan auteurs. Echter, door hun gebrek aan financiering via abonnementen of publicatievergoedingen, hebben de meeste Diamond OA initiatieven moeite met het vinden van financiering en zijn ze bijvoorbeeld afhankelijk van institutionele steun voor hun bestaan. De UB ondersteunt momenteel onderstaande initiatieven en tijdschriften.
Ondersteunde Diamond Open Access-tijdschriften: Abonneren op openen (S2O)
Het Subscribe to Open (S2O) model stelt instellingen in staat om zich te ‘abonneren’ op traditioneel gesloten tijdschriften, maar de abonnementsgelden worden gebruikt om de publicaties Open Access te maken zonder kosten voor de auteurs. Dit model vereist vaak dat een tijdschrift een jaarlijks quotum van abonnees haalt om de inhoud Open Access te maken. Ondersteunde tijdschriften zijn Bergham Open Anthro collection, Tijdschrift voor Geschiedenis, Pedagogiek, Tijdschrift voor Genderstudies, Economics, Sociology.
Ondersteunde Diamond Open Access-tijdschriften: fonds of donaties
De volgende tijdschriften hebben financiering van de UB ontvangen via het Diamond Open Access Fond of donaties: Erasmus Institute for Philosophy and Economics, Erasmus Economics & Theology Institute, Sociologie, Journal of Trial and Error.
Ondersteuning van Diamond Open Access-boeken: Direct to Open (D2O)
Vergelijkbaar met S20, zet het Direct to Open (D2O) model monografieën (in plaats van tijdschriften) om naar Open Access, waardoor ze gratis beschikbaar worden voor andere universiteiten over de hele wereld. We hebben deelgenomen aan MIT Press Direct to Open titels, Bloomsbury’s 'African Studies and International Development’ pledge, en de Knowledge Unlatched SDG 13: Climate Action 2024 eBook collectie belofte.
Leidinggeven aan het nationale project 'Versterking Diamond Open Access in Nederland’
De UB leidt het driejarige project (2024-2026) ‘Versterking van Diamond Open Access in Nederland’ ondersteund door het Nederlands Consortium van Universitaire Bibliotheken (UKB). Het project is gericht op het versterken en toekomstbestendig maken van de huidige nationale Diamond OA-publicatie door middel van drie belangrijke strategieën:
- in kaart brengen van het Diamond OA-landschap in Nederland;
- ontwikkelen van een kostenefficiënte collectieve infrastructuur voor tijdschriften en boeken, met een focus op Openjournals.nl en door bibliotheken geleide universitaire uitgeverijen;
- opzetten van een expertisecentrum voor Diamond Open Access.
Meer informatie over het project is hier beschikbaar.