Door verschillende perspectieven en methoden van empirisch onderzoek te combineren, genereert dit proefschrift multidisciplinaire inzichten in de opkomst van het logistieke complex en de planningsdiscussie daarover, terwijl het zich specifiek richt op XXL-distributiecentra (DC's) in Nederland.
Achtergrond
Sinds de jaren 1980 is de oppervlakte van dit complex verviervoudigd tot ongeveer 80 miljoen vierkante meter, waardoor een nieuw grootschalig landschapstype is ontstaan: Landscapes of Trade. Het onderzoek richt zich op urgente kwesties met betrekking tot het schijnbaar alomtegenwoordige groeipatroon van DC's in Nederland, het dominante en in toenemende mate betwiste beleidsverhaal van Nederland als 'gateway to Europe', en het publiek-private actornetwerk dat tekort lijkt te schieten in adequate DC-planning en -ontwikkeling. Andere kwesties zijn de geclaimde werkgelegenheidsvoordelen van DC's, de balans tussen de kosten en baten van logistiek, en het aanbod van nuttige ruimtelijke planningsinformatie voor logistieke clusters in de opkomende circulaire economie.
Deze dissertatie laat zien hoe historische, economische en institutionele dynamieken de ongebreidelde expansie van het logistieke complex in Nederland hebben vormgegeven. De dissertatie stelt dat een nieuw logistiek beleidsverhaal noodzakelijkerwijs gebaseerd moet zijn op de hedendaagse dynamiek en beleidsdoelen die heel anders zijn dan de omstandigheden in de jaren tachtig. Verder onderzoek en planningspraktijken langs deze lijnen zouden open informatievoorziening in het logistieke ruimtelijke planningsdiscours met een internationale reikwijdte, intensief en multifunctioneel landgebruik, omgekeerde logistiek die circulariteit in DC's mogelijk maakt en toegevoegde waarde van DC's voor lokale gemeenschappen en bedrijven omvatten.
Het onderzoek
De overkoepelende vraag van dit onderzoek is: 'Welke historische, economische en institutionele dynamieken bepalen de ongebreidelde groei van het logistiek complex in Nederland?'. Deze vraag wordt beantwoord aan de hand van 6 deelvragen die in de hoofdstukken van het proefschrift worden behandeld:
- Hoe is het ruimtelijk patroon van DC's in Nederland in de loop der tijd veranderd? - Dit hoofdstuk presenteert een atlas van het Nederlandse logistieke complex om het ruimtelijke patroon van DC's te visualiseren en te bespreken, ter voorbereiding op de analytische hoofdstukken die volgen.
- Op welke veronderstellingen was het beleidsverhaal Nederland Distributieland (1980-2020) gebaseerd? - Het hoofdstuk beantwoordt deze vraag door middel van een systematische tekstanalyse, waarbij wordt ingegaan op onderliggende bronnen van het narratief, coalities van belangen en beleidstheorieën.
- Welke actor-institutionele krachten bepalen de ruimtelijke uitkomsten van lokale XXL DC transacties? - Het hoofdstuk analyseert hoe ruimtelijke beslissingen worden genomen in de actor-institutionele dynamiek van DC planning en ontwikkeling, door middel van diepgaande interviews en documentanalyse.
- Wat zijn de regionale werkgelegenheidseffecten van XXL DC's? - Dit werdt onderzocht door de effecten van DC's te analyseren met behulp van bedrijfsmicrodata in een drieledige benadering van directe, indirecte en agglomeratie-effecten.
- Welke rol spelen ruimtelijke rechtvaardigheidsargumenten in provinciale en lokale planningsdiscussies en logistieke beslissingen in het achterland? - Het hoofdstuk analyseert de argumenten die gebruikt worden in het planningsdiscours, waarbij de nadruk ligt op de rechtvaardige verdeling van de kosten en baten van logistiek.
- Hoe ervaren Nederlandse planners en beleidsmakers de validiteit en toepasbaarheid van logistieke clustertypologieën en gerelateerde informatiehulpmiddelen? - Het hoofdstuk beantwoordt deze vraag door de resultaten te analyseren van een Q-sort onderzoek naar de gebruikerservaring van ruimtelijke typologieën en datagestuurde kaarten in het recente beleidsproces voor logistieke clusterplanning.
Meer lezen
Volg deze link om de interactieve kaart te bekijken die de groei van het Nederlandse logistieke complex vanaf 1980 laat zien.
Volg deze link om meer te lezen over het onderzoek.
Download het proefschrift als PDF via deze link
Nefs, M. (2024). Landscapes of trade: towards sustainable planning for the logistics complex in the Netherlands. TUDelft ABE. https://doi.org/10.7480/abe.2024.10
Meer informatie?
- Merten NefsE-mailadres