Door de grote vluchtelingenstroom richting de EU in de jaren rond 2015, is ook het aantal statushouder (asielmigranten van wie de asielaanvraag is gehonoreerd met een asielstatus) in Rotterdam fors toegenomen. Bijzonder aan Rotterdam is dat een deel van deze statushouders deelneemt aan het programma van Stichting Nieuw Thuis Rotterdam (SNTR), opgericht door Stichting de Verre Bergen. Binnen het SNTR-programma zijn circa 200 Syrische gezinnen gehuisvest. Zij kunnen deelnemen aan intensief taalonderwijs, maatschappelijke begeleiding en loopbaanbegeleiding. In opdracht van Stichting De Verre Bergen voert een onderzoeksteam onder leiding van prof.dr. Jaco Dagevos van de Erasmus Universiteit Rotterdam een meerjarig onderzoek uit naar de werking van het SNTR-programma voor het integratieproces van haar deelnemers.
Daarnaast is in het onderzoek een belangrijke plaats ingeruimd voor de vergelijking met statushouders die deel uitmaken van het gemeentelijk beleid. Het zogenoemde Bridge-project bestaat uit vier deelonderzoeken, namelijk: 1) monitoring van de uitkomsten met als primaire doel om de samenstelling van de groep statushouders en het integratieproces te beschrijven; 2) een procesevaluatie waarin wordt onderzocht hoe het programma is opgezet en hoe de uitvoering verloopt; 3) de effectevaluatie waarin de vraag centraal staat in hoeverre veranderingen in het integratieproces kunnen worden toegeschreven aan de werking van het SNTR-programma, en 4) in tegenstelling tot de andere onderzoeksdelen die zich richten op volwassen statushouders, richt het kindonderzoek zich specifiek op de ervaringen van kinderen en jeugd.
Het Bridge project kenmerkt zich onder andere door de multidisciplinaire theoretische inbedding (o.a. uit de sociologie, bestuurskunde en psychologie) en mixed methods benadering, waarbij bevindingen op basis van verschillende kwantitatieve en kwalitatieve methoden elkaar op zinvolle wijze aanvullen en versterken. Zo wordt er binnen het Bridge project gebruik gemaakt van een representatief panel van circa 1200 Rotterdamse statushouders. Dit panel wordt jaarlijks bevraagd voor een periode van drie jaar (2017-2020) in combinatie met literatuur- en documentonderzoek, diepte-interviews en focusgroepen. De bevindingen van het Bridge project verschijnen zowel in rapporten aan Stichting De Verre Bergen en betrokken stakeholders als in academische publicaties:
In het kader van de procesevaluatie is een gedetailleerd rapport uitkomen dat de opzet en uitvoering in kaart brengt van het integratieprogramma Stichting Nieuw Thuis Rotterdam. Enkele centrale bevindingen zijn:
Kijkend naar de verschillende onderdelen van het programma, zien we dat de maatschappelijke begeleiding statushouders intensief ondersteunt bij het nemen van allerlei bureaucratische hobbels en bijdraagt aan het oplossen van veel praktische problemen (‘brandjes blussen’). Tegelijkertijd constateren we dat het mede hierdoor niet altijd lukt om systematisch te werken aan de zelfredzaamheid van de deelnemers. Verder zien we dat deelnemers gemotiveerd en begeleid worden om zich te oriënteren op (een vorm van) werk, en worden ondersteund bij het ontwikkelen van hun vaardigheden en zelfvertrouwen. Dit onderdeel van het programma kan nog beter worden uitgewerkt, onder andere door de samenwerking met de gemeente Rotterdam te versterken. De SNTR-aanpak kenmerkt zich tevens door een intensief taalprogramma. Voor sommige deelnemers draagt dit duidelijk bij aan een snellere taalverwerving, maar er zijn ook deelnemers voor wie het intensieve programma te snel gaat. Ook blijkt het taalprogramma moeilijk te combineren met (een vorm van) werk.
In het eerste kwartaal van 2021 verschijnt een overkoepelende eindrapport van het BRIDGE project, waarin de verschillende onderzoeken in samenhang worden beschreven en een algehele conclusie wordt getrokken over de werking en de effectiviteit van het SNTR-programma.
Downloads
- Nieuw in Rotterdam. (Rapport 1) pdf, 6.44 MB
- Een stroef begin. (Rapport 2) pdf, 4.87 MB
- Alles onder één dak. (Rapport 3) pdf, 3.72 MB
- Stappen vooruit. (Rapport 4) pdf, 2.34 MB
- Kinderen uit Syrië in Rotterdam. (Rapport 5) pdf, 2.77 MB
- 'Met alles opnieuw starten.' (Rapport 6) pdf, 26.49 MB
- Vijf jaar integreren in Rotterdam. (Rapport 7) pdf, 2.13 MB
Bijlagen rapport 3
Bijlage rapport 6
Onderzoeksproject Meta van der Linden: Outcome and effect analysis
Recent aangekomen vluchtelingen (ca. 1200) worden geplaatst in twee grotendeels parallelle integratieprogramma's, namelijk het programma van de gemeente Rotterdam of een nieuw initiatief van een particulier gefinancierde organisatie; Stichting Nieuw Thuis Rotterdam.
De statushouders van grotendeels Syrische en Eritrese afkomst worden gevolgd van het moment dat zij zich vestigen in Rotterdam tot ongeveer vier jaar later. We voeren een uitkomst- en effectanalyse uit voor hoe de sociaal-culturele (bijv. contact, identificatie) en structurele (bijv. werkgelegenheid, inkomen) integratieprocessen zich ontwikkelen in beide programma's. De uitkomstanalyse is gericht op hoe het integratieproces zich in de loop van de tijd ontwikkelt. De effectanalyse onderzoekt in hoeverre verschillende integratieprocessen kunnen worden toegeschreven aan de deelname van statushouders aan een integratieprogramma. We gebruiken zowel kwantitatieve (d.w.z. een panel survey met drie meetmomenten) als kwalitatieve (d.w.z. focusgroepen) methoden.
Onderzoeksproject Meghan Rens: procesevaluatie SNTR programma en het gemeenteonderzoek
De procesevaluatie bekijkt in hoeverre het SNTR programma wordt in de praktijk zo wordt uitgevoerd als beoogd en op welke wijze dit volgens de betrokkenen bijdraagt aan de beoogde doelen. Dit vraagstuk wordt onderzocht door middel van stakeholderbijeenkomsten observaties van SNTR activiteiten evenals individuele interviews met SNTR medewerkers, deelnemers aan het programma en partnerorganisaties in de stad. Verder omvat de procesevaluatie inzichten van de EUR Bridge survey en een diepgaand literatuuronderzoek.
Daarnaast werkt Rens ook aan het gemeenteonderzoek. Dit onderzoek maakt een inventarisatie van het gemeentelijk beleid en de bijhorende activiteiten voor de integratie van statushouders in Rotterdam. Omdat het onderzoek primair bedoeld is om een vergelijking te kunnen maken met het SNTR-programma, is het beperkter van aard dan de procesevaluatie.
Onderzoeksproject Barbara van der Ent | Kinderen en jeugdigen
Stichting Nieuw Thuis Rotterdam richt zich op Syrische families en daarom bestaat een aanzienlijk deel van hun populatie uit kinderen en jongeren. Van der Ent focust zich op deze jonge statushouders. Haar promotieonderzoek bestaat uit vier projecten.
Allereerst zijn er in 2018 focusgroepen gehouden met Syrische kinderen van 8 tot 17 jaar oud om te verkennen hoe zij het leven in Nederland ervaren. Met een innovatieve methode in de vorm van een bordspel, hebben kinderen verteld over onder andere de leuke en stomme dingen in Nederland, hun familie, sociale contacten en het sociale klimaat in Nederland. Het tweede project bestond uit een kwantitatieve analyse van de EUR Bridge survey (wave 1), waarbij de focus lag op de positie van jonge statushouders (15 tot 21 jaar) in Rotterdam. Voor het derde project is er een kindsurvey ontwikkeld en uitgevoerd (2019) onder Syrische kinderen van 10 tot 15 jaar oud. In deze survey werden vragen gesteld over integratie-indicatoren en het welbevinden van kinderen. Onderwerpen als sociale contacten, familie, ervaringen op school, waarden, mentale gezondheid, thuisvoelen, in- en uitsluiting en tevredenheid op verschillende gebieden kwamen aan bod. In de analyse is extra aandacht voor de relatie tussen ouders en kinderen. Het vierde project (2020) is van kwalitatieve aard en richt zich op de verschillende sociale contexten waarin Syrische kinderen zich thuis voelen. Meer in het bijzonder is er aandacht voor hoe zij omgaan met mogelijke verschillen in normen en waarden in deze contexten. In alle projecten staan de ervaringen van de kinderen zelf centraal.
Onderzoek Jolien Klok | Kwalitatieve effectmeting
Het kwalitatieve deel van het Bridge project beoogt de kwantitatieve effectmeting van duiding te voorzien.
Hoe verloopt de integratie van statushouders naar hun mening, en hoe schatten zij zelf de effectiviteit in van het SNTR-programma voor hun integratie? Het zwaartepunt van de kwalitatieve studies is het blootleggen van mechanismen tussen integratiebeleid en integratieuitkomsten. Eén kwalitatieve studie heeft al plaatsgevonden in 2018, een tweede kwalitatieve studie staat gepland voor 2020.
Prof. Jaco Dagevos | Projectleader
Jaco Dagevos is bijzonder hoogleraar Integratie en migratie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR) en als senior onderzoeker verbonden aan het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP). Hij is projectleider van het Bridge-onderzoeksproject dat de EUR uitvoert voor de Stichting Verre Bergen. Tevens is hij projectleider van de longitudinale cohortstudie asielzoekers en statushouders, dat het SCP in samenwerking met het CBS, WODC en RIVM uitvoert voor de landelijke overheid. Dagevos publiceerde onder meer over de positie van vluchtelingengroepen, sociaal-culturele integratie, de positie van EU-arbeidsmigranten, arbeidsmarktdiscriminatie en over de relevantie van het integratieconcept. Hij is nauw betrokken bij grootschalige dataverzamelingen onder migrantengroepen, waaronder de survey Nieuwe Statushouders in Nederland, de Survey Integratie Migranten (SIM) en de Bridge-survey die in Rotterdam is uitgevoerd onder statushouders ten behoeve van het Bridge-project.
Contactpersoon | Prof.dr. Jaco Dagevos
- E-mailadres
- dagevos@essb.eur.nl