Onze economie is een weerspiegeling van wie wij zijn, van wat wij denken, en van de dingen die wij belangrijk vinden in het leven. Het is geen zelfstandig, zelfscheppend systeem dat onafhankelijk en autonoom zijn eigen pad volgt. Het zijn namelijk onze ideeën die het stelsel vormen, en onze overtuigingen die de parameters en voorwaarden bepalen. Zo regisseren wij dus hoe die economie eruitziet en hoe deze functioneert. Dit kan een voortgaande reis zijn naar de beste versie van onszelf als wij ook onze onvolmaaktheden omarmen – wij zijn immers net zo begaafd als feilbaar. Onze wetenschappelijke uitdaging is het zo beschrijven van onze economische keuzes en gedragingen dat de veelzijdigheid van de mens daarin tot zijn recht komt. Opdat wij kunnen werken met een andere taal, met een palet dat rijker, veelzeggender en daardoor nauwkeuriger is.
Een zaak wordt gekend in de mate waarin die wordt liefgehad – Augustinus
Wij leren, wij studeren, wij onderzoeken. Wij onderwijzen onze bevindingen en geven onze kennis door. Kortom, hoofd, hart en handen aan het werk. Dit is eveneens een voortdurende reis, want elk antwoord brengt nieuwe vragen voort. Het redelijke verstand is in staat om briljante oplossingen en de allerslimste antwoorden te verzinnen. Maar het is niet mogelijk om alles te verklaren. De tegenstrijdigheden, de paradoxen, het irrationele. We werken met talloze axioma’s die de logica te boven gaan. Eenvoudigweg omdat er meer is. Hoe zouden we hoop, vertrouwen, overtuigingen of geloof kunnen meten? Liefde? Of wrok, hebzucht, ontkenning of verwaarlozing? Hoewel deze zaken moeilijk in data uit te drukken zijn, ook omdat ze in het proces getransformeerd zouden worden, is hun belang voor het functioneren van economieën en samenlevingen een cruciaal en onweerlegbaar feit.
Wordt die [gerechtigheid] verwijderd, dan zal het grote, het gigantische samenstel van de menselijke samenleving, waarvan de oprichting en het onderhoud in deze wereld de bijzondere en meest geliefde zorg van de Natuur lijkt te zijn, als ik het zo mag zeggen, ineens tot atomen uiteenvallen – Adam Smith
Mensen richten zuilen op, voor hun heiligdommen en hun huizen. Structuren van steen of staal, geschraagd door wiskunde en natuurkunde voor stabiliteit. Zo bouwen we ook onze samenlevingen en onze economieën. Met ideeën en idealen, wensen en overtuigingen. We komen er niet door louter de feiten naast elkaar te leggen. Het gaat ook om hulpbronnen, vermogens, kansen en krachten in het rijk van onze geest. De engel herinnert ons eraan daar een goed gebruik van te maken, en dat onze bouwwerken, hetzij van steen of van ideeën, zich op het hoogste moeten richten.
Heb lief en doe wat je wilt – Augustinus
Krachtige woorden kunnen tot verandering leiden. Handelen met de beste bedoelingen, die vervolgens op de daden beoordeeld worden, geeft werkelijke waarde, doeltreffendheid of succes. Kortom, luister naar woorden, geloof de daden. Waar het hier om gaat is dat purpose prachtig is, maar alleen echt werkt door wat daaronder en daarachter zit. Missie, doelen, strategie, zij zullen gedragen moeten worden door waarden en principes, en - misschien wel het meest - door liefde. Echt leiderschap is onderscheidend. Het begint met: ik geef werkelijk om anderen.
Er kan immers nooit sprake zijn van een bloeiende, gelukkige samenleving, wanneer het overgrote deel van haar leden in armoede en ellende moet leven – Adam Smith
De mogelijkheden reiken tot aan de hemel – of toch niet? Wat is vooruitgang? Winstgevendheid, of groei? Wat vertellen stijgende BNP-statistieken over welzijn en geluk? In een wereld waar de mensheid de planeet tot haar grenzen heeft belast en welvaart in financiële cijfers wordt uitgedrukt, bestaat tegelijkertijd een groeiende maatschappelijke ongelijkheid. Daarnaast ligt een ecologische opdracht met de grootste urgentie op tafel. Rentmeesterschap in plaats van eigenaarschap, dit vereist een andere manier van denken. Gebaseerd op waarden, vertrouwen en wederkerigheid.
Het is in de uitwisseling van de giften der aarde dat je overvloed zult vinden en tevreden zijn, maar deze ruil zij in liefde en vriendelijke rechtvaardigheid. Als deze ontbreken, zal de ruil sommigen tot hebzucht leiden, en anderen tot honger – Kahlil Gibran
In de wereld zoals wij die in de 21e eeuw kennen, een door data gestuurd domein, is het merendeel van de economische transacties anoniem. Wij werken met systemen, de nieuwe werelden van techniek. Er is een virtuele werkelijkheid gecreëerd, met als consequentie een afstand die niet louter fysiek is. In een stelsel waarin de nadruk op transacties ligt, zijn het de relaties die vaak een ondergeschikte rol krijgen toebedeeld. Dat wreekt zich. Immers, alle bloeiende gemeenschappen, groot of klein, worden gebouwd op vaste grond: vertrouwen.
We Trust. We Care. We Build.