Een sterke sociale infrastructuur is essentieel voor de gezondheid en het welzijn van burgers, vooral in tijden van crises zoals pandemieën. Een vitale sociale infrastructuur, bestaande uit buurtorganisaties en -netwerken, sociaal werk, bibliotheken, scholen, gezondheidsorganisaties, religieuze instellingen en andere publieke voorzieningen, speelt een cruciale rol in het beschermen van kwetsbare groepen en het waarborgen van hun toegang tot basisvoorzieningen, tijdens crises en in het dagelijks leven. Dit blijkt uit het onderzoek onder leiding van prof. Godfried Engbersen en dr. Carla Kolner, Erasmus Universiteit Rotterdam.
Het rapport De vijf functies van de sociale infrastructuur tijdens een pandemie onderstreept vijf sleutelrollen van een vitale sociale infrastructuur tijdens crises, samengevat als de ‘COVID-functies’: (1) Communiceren: betrouwbare, toegankelijke informatie verspreiden, vooral voor kwetsbare groepen; (2) Observeren: problemen en noden vroegtijdig opmerken en aanpakken; (3) Verbinden: sociale cohesie bevorderen en eenzaamheid verminderen; (4) Initiëren: gemeenschapsinitiatieven aanmoedigen en ondersteunen; en (5) Dienstverlenen: continuïteit van essentiële (hulp)diensten waarborgen voor het welzijn en de gezondheid van burgers en het mogelijk maken van een snel herstel na afloop van de pandemie.
Sterke sociale infrastructuur levensreddend
De coronapandemie heeft duidelijk gemaakt hoe belangrijk het is om te investeren in deze lokale organisaties en voorzieningen, zoals buurtorganisaties en -netwerken, sociaal werk, bibliotheken, scholen, gezondheidsorganisaties, religieuze instellingen en andere publieke voorzieningen. Gemeenschappen met sterke sociale infrastructuren kunnen sneller reageren op de gezondheids- en welzijnsuitdagingen van de pandemie. Het rapport benadrukt dat deze infrastructuren niet alleen van vitaal belang zijn in crisistijd, maar ook in het dagelijks leven van burgers bijdragen aan een beter welzijn en kwaliteit van samenleven.
Oproep aan de overheid
Het rapport doet een dringende oproep aan de overheid om te blijven investeren in deze voorzieningen. “Een sterke sociale infrastructuur redt levens,” aldus de auteurs.
De onderzoekers pleiten voor structurele financiering en ondersteuning van lokale organisaties, vooral voor mensen in kwetsbare posities. Gemeenten worden opgeroepen om samen te werken met lokale organisaties om deze infrastructuren te versterken en te waarborgen voor de toekomst.
Over het onderzoek
De vijf functies van de sociale infrastructuur tijdens een pandemie. Auteurs: Carla Kolner (EUR), Kevin Pijpers (EUR), Guusje Enneking (EUR), Laxsini Murugesu (Pharos) & Godfried Engbersen (EUR). Uitgave: Erasmus Universiteit Rotterdam - ESSB / PDPC, augustus 2024
Tegelijkertijd met het rapport is een korte handleiding geschreven: Pandemische paraatheid en het belang van een sociale infrastructuur. Een korte introductie. Augustus 2024
Hierin zijn de belangrijkste kenmerken en functies van een sociale infrastructuur toegelicht, en wordt er aandacht besteed aan mogelijke negatieve aspecten.
Het onderzoek is mogelijk gemaakt door ZonMw (projectnr. 10710022210002.) en het Pandemic Disaster Preparedness Center (PDPC), een van de Convergentie programma’s van de Erasmus Universiteit Rotterdam, Erasmus MC en TUDelft
In de media
Interview door Marjolein Kooyman, Algemeen Dagblad Rotterdam, Volgens deze socioloog hebben bibliotheken en buurthuizen een ‘levensreddende’ rol tijdens een crisis, 20 september 2024
Rapportage Sociale Infrastructuur
Handleiding sociale infrastructuur
- Meer informatie
Lees ook de publicatie op Sociale Vraagstukken Vitale sociale infrastructuur bereikt burgers en redt levens
Marjolein Kooistra, media communicatie, Erasmus School of Social and Behavioral Sciences, 06-83676038, kooistra@essb.eur.nl