Wat is een Ontwerpgericht onderzoek?
In een ontwerpgericht onderzoek ben je als onderzoeker benieuwd naar: Hoe zou een bepaalde oplossing kunnen werken? Je onderzoekt dus vooral (mogelijke) oplossingen in plaats van alleen een verklaring van het probleem.
De aanpak van een ontwerpgericht onderzoek lijkt veel op die van Design Thinking.
1. Je start altijd met een probleemverkenning. Je probeert te doorgronden wat is er hier aan de hand? Wat voor verschillende stakeholders precies het vraagstuk?
2. Volgende stap is dat je gezamenlijk bepaalt wat je precies wil oplossen. Dat kan in deze stap beter, omdat je het vraagstuk in de eerste stap echt goed doorgrond hebt. Door eerst een probleemverkenning te doen, voorkom je dat je aan de slag gaat met een ‘symptoom’, in plaats van de echte ‘ziekte’.
3. De derde stap is het verkennen van allerlei oplossingsrichtingen, waarbij je kennis van de dagelijkse praktijk, maar ook theorie kunt gebruiken.
4. In de vierde stap kies je passende oplossingsrichtingen voor het vraagstuk.
5. En in de volgende stap ga je die oplossingsrichtingen uitproberen en daarvan leren.
CIMO: Oorzaak-gevolg redeneringen zijn de basis
Belangrijk in een ontwerpgericht onderzoek is het krijgen van inzicht de samenhang tussen oorzaak/oorzaken en gevolg/gevolgen: Als A dan ontstaat er waarschijnlijk B. Daarnaast heeft ontwerpgericht onderzoek veel aandacht voor unieke situatie waarin oorzaak-en-gevolg ontstaan: Als A dan ontstaat er waarschijnlijk B in ongeveer zo’n context. En tot slot probeert ontwerpgericht onderzoek ook te onderzoeken of we de samenhang tussen A en B kunnen veranderen door een interventie te doen. Tezamen leidt dit tot het maken van een zin, die een CIMO logica wordt genoemd: In deze Context, ontstaat met deze Interventie, dit Mechanisme wat leidt tot deze Outcome/resultaat.
De bedoeling is dat je vooral waarneembare dingen gebruikt om die oorzaken en gevolgen te beschrijven. Als je dat goed doet dan is het ook mogelijk dit te onderzoeken met klassieke dataverzameling en analysemethoden (zowel kwalitatief als kwantitatief). Hierdoor krijg je nieuwe kennis over hoe je een bepaald vraagstuk kunt aanpassen, maar ook waardoor zo’n patroon tussen oorzaken en gevolgen ontstaat. Daarmee wordt het ook mogelijk om na te denken over hoe je bepaalde vraagstukken in de toekomst kunt voorkomen. CIMO logica’s geven dus informatie over wat je kunt doen, in welke specifieke context of situaties, met welk verwacht effect en ook nog waarom zo’n patroon aanwezig is. CIMO logica’s kun je het niet alleen gebruiken als onderdeel van een onderzoeksplan, maar ook als conclusie van een uitgevoerd onderzoek.
Meer lezen?
- Costa, Soares & de Sousa (2018). Exploring the CIMO-logic in the design of collaborative networks mediated by digital platforms. Working Conference on virtual enterprises, 2018.
- CIMO-logica, een introductie voor Design Thinkers, Zeeland E.
- Denyer, Tranfield & van Aken (2008). Developing Design Propositions through Research Synthesis. Organization Studies, vol 29 (3), pp 393-413.
- Weber, M. (2011). Ontwerpstellingen en ontwerpprincipes. In: J. Van Aken en D. Andriessen (Eds.), Handboek ontwerpgericht wetenschappelijk onderzoek. Wetenschap met effect. (pp. 61-78). Den Haag: Boom | Lemma.