Kees Ribbens, bijzonder hoogleraar aan de Erasmus School of History, Culture and Communications (EUR), is tijdens zijn onderzoek naar stripverhalen over de Holocaust gestuit op een tot nu toe onbekende strip van tekenaar August M. Froehlich. Deze strip uit 1944 is vermoedelijk een van de eerste pogingen tot het verbeelden van wat zich in de concentratiekampen heeft afgespeeld.
Toen de nazi’s tijdens de Tweede Wereldoorlog bijna heel Europa bezet hielden, ontaardde de discriminatie en vervolging van de Joden in hun uitroeiing. Hoewel het isoleren en deporteren niet ongemerkt voorbijging, bleven de concentratiekampen een afgesloten wereld. Getuigenissen uit de kampen waren schaars en werden doorgaans onvoorstelbaar of onrealistisch geacht.
Ribbens ontdekte tijdens zijn onderzoek dat een Amerikaanse tekenaar, de in de vergetelheid geraakte August M. Froehlich, een opmerkelijk vroege poging heeft gedaan om deze werkelijkheid te visualiseren. In een compact maar aangrijpend stripverhaal heeft hij de lotgevallen van de vervolgde joden in hun laatste moment - inclusief een scène uit de gaskamer- voorstelbaar proberen te maken voor een groter publiek. De strip maakt deel uit van een vlammend politiek pamflet, The bloody record of Nazi atrocities, dat begin 1945 in New York verscheen. Het was gebaseerd op nieuws dat via de Sovjets bekend werd nadat het Rode Leger het vernietigingskamp Majdanek was binnengetrokken.
Froehlichs stripreportage Nazi Death Parade was tot nu toe geheel verdwenen uit het collectieve geheugen. Zijn plaats is ingenomen door overlevenden, historici, filmmakers en door eigentijdse stripmakers zoals Art Spiegelman, de auteur van Maus.
Kees Ribbens: “Dat juist een stripmaker het schokkende nieuws van de Holocaust als een van de eersten in beeld bracht laat goed zien dat striptekenaars die journalistiek tewerk gaan hun beeldende kracht kunnen inzetten om pijnlijke onderwerpen inzichtelijk te maken. Herdenken kan alleen als we ons een voorstelling kunnen maken van de slachtoffers en wat hen overkomen is. De eerste verwijzingen naar de Holocaust in de media, zoals een stripverhaal uit 1944, staan aan de basis van het herdenken anno 2021.”
- Professor
- More information
Bekijk de volledige strip via eur.nl
Het onderzoek van Kees Ribbens is opgenomen in de bundel Beyond MAUS: The Legacy of Holocaust Comics van Ole Frahm, Hans-Joachim Hahn, Markus Streb (eds.) (Wien: Vandenhoeck & Ruprecht, 2021)
Voor meer informatie en interviewverzoeken kunt u contact opnemen met Lieke van Eijk, Marketing & Communications Officer, via vaneijk@eshcc.eur.nl of 06-34536116