‘Nederlanders hebben voorkeur voor vaccinatievoorrang medische contactberoepen’

Deelnemers aan het onderzoek kregen vijf verschillende vaccinatiestrategieën voorgelegd die ze konden rangschikken. Eén van de opties was de strategie waar het kabinet voor heeft gekozen bij de groep 18 tot 60-jarigen zonder medische indicatie: van oud naar jong. Die is, zoals nu gepland staat, vanaf half mei tot begin juli aan de beurt. Andere opties waren vaccineren van jong naar oud, beginnen met mensen met zogenoemde essentiële beroepen, of voorrang geven aan mantelzorgers.

In tegenstelling tot wat de overheid besloten heeft, is vaccineren van oud naar jong niet de meest genoemde voorkeursoptie van de deelnemers aan het onderzoek, zegt Niek Mouter van de TU Delft. "Ongeveer de helft van de mensen zou ervoor kiezen medische contactberoepen als verloskundigen, tandartsen en fysiotherapeuten voorrang te geven."

Opvallend is volgens Mouter hoe breed die voorkeur gedragen is. "We zien daarin weinig verschil tussen mannen en vrouwen, tussen hoger of lager opgeleiden en tussen ouderen en jongeren." Ook de groep 40- tot 59-jarigen, die juist als eerst aan de beurt zou komen als de huidige strategie van de overheid gevolgd wordt, wil voorrang geven aan de medische contactberoepen.

Brandweer, onderwijs, politie: wij eerst

Verschillende beroepsgroepen hebben in de laatste maanden aangegeven voorrang te willen krijgen bij vaccinatie. Onder hen bijvoorbeeld onderwijzers, politieagenten en brandweermensen. Omdat zij veel met het publiek in aanraking komen of hun werk niet met voldoende afstand tot elkaar uit kunnen voeren, moeten zij eerder gevaccineerd worden, vinden ze.

In het onderzoek geeft ongeveer een kwart van de deelnemers aan dat de groep mensen met een essentieel beroep voorrang zou moeten krijgen. Pas op de derde plaats komt de door de overheid gekozen strategie van vaccineren van oud naar jong.

De onderzoekers keken ook naar de mening van Nederlanders over de invoering van een coronapaspoort in de periode totdat iedereen zich heeft kunnen laten vaccineren. Dat is een plan van het kabinet om mensen te kunnen laten bewijzen dat ze niet besmettelijk zijn, en zo toegang te krijgen tot verschillende faciliteiten. Dezelfde 'voordelen' zouden in dat plan moeten gelden voor mensen die gevaccineerd zijn, de infectie hebben doorgemaakt, of een negatieve test kunnen laten zien.

Coronapaspoort

In het onderzoek kregen de deelnemers in een keuze-experiment in totaal 24 varianten voorgelegd van mogelijke toepassingen van een coronapaspoort. Per keer werden twee opties getoond, waarbij deelnemers moesten kiezen waar hun voorkeur naar uitgaat. Ook konden deelnemers aangegeven dat ze geen enkele optie wenselijk vonden. Via computermodellen is geanalyseerd of verschillende groepen verschillende voorkeuren hebben.

Ongeveer een derde van de Nederlanders is sterk tegen elke vorm van een coronapaspoort, zegt Mouter. "In die groep zitten voornamelijk Nederlanders tussen de 40 en 60 en mensen die zich niet willen laten vaccineren. Als reden noemen ze onder meer dat een coronapaspoort een disproportioneel middel is en voor verdeeldheid in de samenleving en discriminatie zorgt."

Een op de vier deelnemers aan het onderzoek is juist sterk voorstander van een coronapaspoort. Zij juichen het toe dat de samenleving daarmee weer sneller open kan. In die groep zitten vooral veel 60-plussers. Zij vinden ook dat een coronapaspoort al per mei moet worden ingevoerd.

De rest van de Nederlanders staat ervoor open, aldus Mouter: "Laagopgeleide mannen zijn mogelijk over de streep te trekken als je met een coronapaspoort weer in grote groepen samen kunt komen of naar winkels kunt. Vrouwen die zich willen laten vaccineren zijn eerder voor een coronapaspoort als dat toegang biedt tot winkels, de horeca en de bioscoop."

De resultaten van het onderzoek worden voorgelegd aan het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Iedereen die dat wil kan tot en met 8 april ook zijn voorkeuren kenbaar maken via een site van de onderzoekers. Die resultaten worden ook meegenomen in de definitieve rapportage.