Iedereen kent natuurlijk Elseviers Weekblad, het rechts-liberale opinieweekblad, dat al sinds 1945 verschijnt. Maar wist u ook dat dit weekblad voorafgegaan werd door een tijdschrift met de fraaie titel Elsevier’s Geïllustreerd Maandschrift? Dit tijdschrift verscheen tussen 1891 en 1940 en was meer algemeen cultureel van inhoud. Het bevatte literaire bijdragen van schrijvers als Louis Couperus, Herman Heijermans, Marcellus Emants, J.J. Slauerhoff, H. Marsman, Adriaan Roland Holst en vele anderen.
Het blad besteedde daarnaast veel aandacht aan beeldende kunst. In paginalange portretten en interviews (een noviteit!) en in recensies wilde het blad de lezer allereerst informeren. Tekenend daarvoor is een uitgebreide recensie van een tentoonstelling in de Rotterdamse Kunstkring in 1915 van het abstracte werk van Piet Mondriaan, waarin wordt uitgelegd hoe de kunstenaar tot zijn ‘kunst der goede verhoudingen’ is gekomen. Overigens was het blad tamelijk behoudend als het om moderne uitingen van beeldende kunst en literatuur ging en werd te veel experiment niet gewaardeerd. Voor huidige lezers is het maandschrift daarmee een interessante bron voor opvattingen over literatuur, kunst en samenleving aan het einde van de negentiende en de eerste helft van de twintigste eeuw.
Het Rotterdamsch Leeskabinet heeft het tijdschrift bijna compleet in de collectie. De eerste jaargang van 1891 ontbreekt, en uit de jaren 1935 tot en met 1940 missen we veel nummers (1936, 1938 en 1939 ontbreken helemaal). Wie helpt ons de collectie aan te vullen?!
Op de website van Elsevier zijn alle jaargangen door te bladeren en te doorzoeken op namen en trefwoorden. De website bevat ook achtergrondinformatie en alfabetische overzichten van auteurs en illustratoren die aan het tijdschrift hebben meegewerkt.
Ondertussen is ook de Digitale Bibliotheek der Nederlandse Letteren (DBNL) begonnen met digitaliseren. De eerste twintig jaargangen (1891-1920) zijn gedaan en zijn hier te vinden. In deze versie kan per jaargang met één zoekactie door alle nummers gezocht kan worden op woorden en namen in de tekst.
Wilt u meer weten over het tijdschrift? In 2016 verscheen een handzame geschiedenis: Elsevier’s Maandschrift. Over Elsevier’s Geïllustreerd Maandschrift 1891-1940. (RLK 05.33 JOUS)