In de collectie bevindt zich een zeldzaam exemplaar van een van de vroegste beschrijvingen van de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden. Het gaat om de eerste editie in het Italiaans van Descrittione di tutti i Paesi Bassi, altrimenti detti Germania Inferiore, geschreven door Ludovico Guicciardini en uitgegeven in Antwerpen in 1567. Ons exemplaar is extra bijzonder, omdat alle illustraties en kaarten in het boek met de hand zijn ingekleurd. Bovendien is het boek in leer gebonden en ook verder in een uitmuntende conditie. Het is vakkundig gerestaureerd en wordt bewaard in een op maat gemaakte omslagdoos. Het boek stamt uit de bibliotheek van Elie van Rijckevorsel en kwam in 1940 in de collectie van het Leeskabinet terecht. (RLK KG 77)
De Descrittione bevat geopolitieke beschrijvingen van steden en landstreken in de Nederlanden, met plattegronden van steden. Interessant is dat hij in zijn teksten verslag doet van zijn persoonlijke ervaringen en ontmoetingen. Daarbij heeft hij ook aandacht voor kunstenaars en schrijvers. In de passage over Rotterdam - helaas kort en zonder plattegrond - prijst hij Erasmus als ‘fonte di scienza & di virtu’.
Ludovico Guicciardini (1521-1589) was een handelaar en schrijver uit Florence die sinds 1542 in Antwerpen leefde en werkte. Hij droeg het boek op aan Filips II, ‘gran’ re cattolico’ en diens portret siert de derde titelpagina. Dat heeft hem niet gevrijwaard van overheidsbemoeienis. Enkele jaren na verschijning van het boek werd hij door de Spanjaarden gevangengezet nadat hij kritiek had geuit op de tiende penning van Alva. Hij werd eerst beschuldigd van geheime contacten met de protestanten en daarna verdacht van een moordcomplot op Willem van Oranje. Niettemin kreeg zijn boek ruime verspreiding en invloed. Er verschenen meerdere edities, waaronder ook vertalingen in het Frans, Duits, Engels, Spaans en Latijn. Een Nederlandse vertaling verscheen bij Blaeu in 1612. Ook van die editie heeft het Leeskabinet een exemplaar, dat veel minder luxueus is uitgevoerd en ook niet is ingekleurd, maar waarin de beschrijvingen zijn aangevuld en ook van Rotterdam een plattegrond is toegevoegd. (RLK KG 1522)