Het Leeskabinet krijgt regelmatig mooie, interessante of bijzondere boeken ten geschenke. Een zeer groot deel van de oude drukken is bijvoorbeeld door Rotterdamse burgers en bedrijven geschonken nadat in 1940 bijna de gehele collectie verloren was gegaan als gevolg van het Duitse bombardement. Onlangs schonk een particulier een grote bibliotheek over de Engelse filosoof John Locke, waarover ik in een volgende nieuwsbrief meer zal vertellen. Dit keer geef ik voorrang aan een wel zeer uitzonderlijke schenking, die vorige week binnenkwam: een monumentaal boek van 51 bij 40 cm, 5 cm dik, met een gewicht van bijna 8 kilo. Het werd ons geschonken door een lid, dat het Leeskabinet al vele jaren trouw is.
Het is een rijk geïllustreerde editie van de Faust van J.W. von Goethe, omstreeks 1876 uitgegeven door Bruckmann’s Verlag in München. De band van het boek is uitzonderlijk en verklaart het grote gewicht: het is in leer gebonden en beslagen met metalen hoekstukken en medaillons in reliëf, die enkele van de personages uit het toneelstuk voorstellen. De medaillons zijn gemaakt door een zekere R. Schoegl. Ook het binnenwerk van het boek is bijzonder: het is in gotische letter gezet en zeer rijk geïllustreerd met afbeeldingen naar de Duitse kunstenaar August von Kreling (1818-1876). Daaronder zijn veertien fotografische afdrukken van kunstwerken, van zeer hoge technische kwaliteit. Verder is de tekst met talloze houtgravures en ornamenten verlucht.
Al met al gaat het om een topproductie van de Duitse boekindustrie, een negentiende-eeuws equivalent van het luxe koffietafelboek. Maar het boek is ook een uiting van trots op de eigen, Duitse geschiedenis en cultuur, met het oogmerk in het toenmalige Duitsland het nationale sentiment te bevorderen. We kennen uit ongeveer dezelfde tijd nog twee vergelijkbare monumentale uitgaven van Goethe’s Faust, door andere uitgevers en illustratoren. Daarvan zijn ook exemplaren in de collectie van het Leeskabinet aanwezig. In de Van Rijckevorsel collectie bevindt zich bovendien een ‘gewoon’ exemplaar van de uitgave van Bruckmann, zonder de uitzonderlijke band. Het lijkt erop dat in Nederland alleen de Rijksmuseum Research Library een vergelijkbaar exemplaar bezit. We zijn het lid dat dit bijzondere boek schonk zeer dankbaar!