Kakelen is geen eieren leggen

Rotterdamsch Leeskabinet
Een politieke prent van een trein genaamt 'vrouwenkiesrecht' die wagons met 'volkswelvaart' in de richting van 'vooruitgang' rijdt.

In 1918 verscheen de politieke revue ‘Parodie op de behandeling van artikel 80 of Kakelen is geen eieren leggen’, door de dames C.S. Groot, Lina Gratama en R. van Wulfften Palthe-Broese van Groenou, naar platen van diverse tijdschriften en tekeningen voor dit doel vervaardigd door Willy Sluiter en naar uitspraken van politieke grootheden in den jare 1916. De samenstellers waren alle drie in meer of mindere mate betrokken bij de in 1894 opgerichte Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht (VvVK). Het boekje is dan ook een scherpe satire op de houding van de Nederlandse regering en Tweede Kamer ten opzichte van het vrouwenkiesrecht.

Een bladzijde uit de uitgave waarop in poetische vorm wordt verteld overr de strijd voor vrouwenkiesrecht

De titel verwijst naar artikel 80 uit de grondwet van 1887, waarin voor het eerst werd vastgelegd dat het kiesrecht uitsluitend was voorbehouden aan mannen (met een zekere mate van welstand): “De leden der Tweede Kamer worden regtstreeks gekozen door de mannelijke ingezetenen, tevens Nederlanders”, etc. Vooral Cort van der Linden krijgt er in ‘Kakelen’ flink van langs, maar ook De Savornin Lohman en Troelstra worden niet gespaard. Toch concluderen de dames hoopvol:

Maar net zomin als ’n kind een sneltrein
Met de hand tot stilstand dwingt,
Zal het Recht der Vrouw men keeren,
Zeker is ‘t, dat ’t pleit zij wint.

Een politieke prent van een trein genaamt 'vrouwenkiesrecht' die wagons met 'volkswelvaart' in de richting van 'vooruitgang' rijdt.

De VvVK voerde, samen met andere organisaties, onvermoeibaar campagne voor invoering van het vrouwenkiesrecht. Van de samenstellers van de politieke revue werd C.S. Groot, roepnaam Kee, in 1909 officieel door de VvVK aangesteld als ‘kiesrechtpropagandiste’. Tijdens bijeenkomsten trad ze op als haar personage Marijtje, een Westfriese boerin met een accent en denkbeeldige man Teun. Met haar komische optredens sprak ze vrouwen aan die niet uit grootstedelijke milieus kwamen. Lina Gratama was schilder en tekenaar en volgde in Den Haag de Academie voor de Beeldende Kunsten. Over haar betrokkenheid bij de VvVK is minder bekend. Van Mien van Wulfften Palthe-Broese van Groenau weten we dat ze in 1908 het congres van de Wereldbond voor Vrouwenkiesrecht in Amsterdam bezocht. Hierop sloot ze zich aan bij de Vereeniging en was samen met Aletta Jacobs en Rosa Manus betrokken bij de organisatie van het internationaal vrouwencongres van 1915 in Den Haag.

De illustraties zijn van Willy Sluiter (1873-1949), die in Rotterdam en Den Haag de Academie voor Beeldende Kunst volgde. Hij was lid van verschillende kunstgenootschappen, waaronder Pictura in Dordrecht. Veel bekendheid kreeg Sluiter met zijn politieke prenten en affiches.  

De politieke revue maakte onderdeel uit van de Leeskabinet-expositie ‘Women’s Suffrage in the Netherlands 1919-2019’, die vanaf eind 2019 in de vitrines lag.

Vergelijk @count opleiding

  • @title

    • Tijdsduur: @duration
Vergelijk opleidingen