10 april 1937 was een heuglijke dag. Van de werf van de Rotterdamsche Droogdok Maatschappij werd het splinternieuwe stoomschip de ‘Nieuw Amsterdam’ te water gelaten. Het schip van de Rotterdamse Holland-Amerika Lijn (HAL) was het grootste passagiersschip van die dagen. Het was vernoemd naar de oorspronkelijke naam van New York. De Nieuw Amsterdam ging een lijndienst onderhouden tussen Rotterdam en New York.
Het schip was een waar pronkstuk. Voor het ontwerp, de inrichting en de decoratie waren meer dan zestig kunstenaars en vormgevers benaderd, tezamen een staalkaart van het artistiek kunnen in die periode. Het waren de hoogtijdagen van de art deco, een kunststijl die bij uitstek geschikt was om de passagier een gevoel van luxe en rijkdom te geven. Geen enkele ruimte in deze ‘luxestad op het water’ was zonder decoratie gelaten, ook niet de kamers in de goedkoopste klassen. Tot de kunstenaars, waaronder veel Rotterdammers, behoorden Sybold van Ravesteyn, Leendert Bolle, John Rädecker, Eva Besnyö, Hendrik Chabot, Jaap Gidding en J.J.P. Oud.
Zeventienmaal voer het schip naar New York en terug, totdat de Tweede Wereldoorlog uitbrak en de Nieuw Amsterdam werd ingezet als transportschip voor militairen vanuit Amerika. De inrichting werd verwijderd en opgeslagen in San Francisco. Na de oorlog werd het schip gerenoveerd en opnieuw als passagiersschip in gebruik genomen, maar de gloriedagen van de passagiersvaart waren voorbij: de luchtvaart werd een veel aantrekkelijker alternatief voor reizigers. In 1974 ging het schip naar de sloop, van de inrichting en de kunstwerken was toen nauwelijks nog iets bewaard gebleven.
Gelukkig was de HAL zo trots op het nieuwe vlaggenschip, dat ze in 1938 een uitgebreide brochure uitgaf, waarin de kunstwerken in foto’s en tekeningen zijn vastgelegd. Evenals het schip is de brochure zeer luxueus uitgevoerd en door Joh. Enschedé gedrukt in koperdiepdruk, stempeldruk en boekdruk. Er is niet bespaard op uitklappagina’s en op dik papier in verschillende tinten. Het geheel biedt een fascinerend inkijkje in een voorgoed voorbij verleden, nostalgie ten top. Wat had ik graag zo’n overtocht meegemaakt!
Het boek was onderdeel van onze vitrinetentoonstelling Uitnodiging tot de reis, geïllustreerde boeken rond 1900 als reissouvenir. Bekijk ook de online versie van deze tentoonstelling.