Waarom raakt de één wel verslaafd, en de ander niet?

Het is einde middag. Buiten schijnt het zonnetje en de terrassen zitten vol. Zeg eens eerlijk: krijg jij nu zin in een koud biertje? Hoewel dat ene onschuldige glaasje voor sommigen geen kwaad kan, kan het voor anderen een duistere kant hebben: verslaving. Dr. Janna Cousijn (Erasmus School of Social and Behavioural Sciences) doet onderzoek naar het verslaafde brein. In een video van Universiteit van Nederland beantwoordt zij de vraag: waarom raakt de één wel verslaafd, en de ander niet?

In Nederland zijn er ruim een miljoen probleemdrinkers en is alcohol de grootste oorzaak van verslaving. Hoe werkt het verslaafde brein nu precies? Een van de meest dominante theorieën is dat er in de hersenen bij mensen die problemen hebben met alcohol twee systemen uit balans zijn geraakt, vertelt Cousijn in de video.

Een flesje bier dat open wordt gemaakt

Enerzijds een systeem wat jou helpt om controle over je gedrag uit te oefenen, en anderzijds een systeem wat jou juist helpt zoeken naar beloningen en motivatie, je drijfveer eigenlijk. “Bij mensen die verslaafd zijn, werkt het motivatiesysteem overuren, denken we. Zij reageren ontzettend sterk op allerlei triggers uit de omgeving, bijvoorbeeld het geluid van een flesje bier dat open wordt gemaakt”, zegt de verslavingsonderzoeker.

Alcohol is sociaal geaccepteerd

Als je geen weerstand kan bieden aan die triggers, ben je extra gevoelig voor verslaving. Toch is dit volgens de onderzoeker niet het hele verhaal. We zien iets belangrijks over het hoofd, namelijk de invloed van je sociale omgeving. De normen rondom alcoholgebruik krijg je eigenlijk al met de paplepel ingegoten. Alcohol is een sociaal geaccepteerd middel.

Met roken bijvoorbeeld is de sociale acceptatie heel erg verminderd. We zien steeds minder mensen roken. Cousijn: “Ik ben wel benieuwd of het over twintig jaar misschien wel hetzelfde zou zijn voor alcohol. Dat we gaandeweg alcohol steeds minder accepteren in het sociale leven.”