Gebiedsgericht werken neemt een vlucht. Op dit moment uit zich dit vaak door het schrijven van beleidsnotities, politieke ambities of gemeentelijke visies. Door met inwoners in contact te zijn breng je gebiedsgericht werken in de praktijk.
Docent David Vaandrager werkte samen met de Gemeente Woerden in een project over Publieke Waarden. Hij legt uit hoe je publieke waarden kunt ophalen en waarom je als organisatie niet zonder kunt.
Hoe werkte je samen met de gemeente Woerden?
"Tijdens het begin van mijn proefschrift heb ik de factsheet Publieke Waarde Creatie opgesteld. Nadat deze is verspreid door de VNG, kwam ik in contact met de directeur voor de domeinen Ruimte, Openbare Ruimte en Dienstverlening. Hij was benieuwd hoe je behoeften van inwoners beter in kaart kunt brengen."
Welke stappen hebben jullie doorlopen?
"In ons eerste gesprek heb ik uitgelegd hoe je publieke waarden kunt ophalen. Bij publieke Waarden gaat het over de waarden die inwoners aan hun publieke ruimte kunnen ontlenen. Of iets waardevol is, wordt bepaald door de behoeften die inwoners hebben en in welke mate die vervuld worden. Om als overheid waarden te creëren is het dus erg belangrijk om niet alleen te weten wat er in termen van cijfers gebeurt, maar ook welke behoeften er zijn. Op het vervullen van die behoeften moet beleid uiteindelijk impact hebben.
Met de methode hadden we al positieve ervaring opgedaan in Rotterdam. Op basis van die ervaring is de gemeente Woerden hier ook enthousiast over geworden. Dit wilde nog niet zeggen dat alle neuzen meteen dezelfde kant uit stonden. Bij sommige ambtenaren leefde wat scepsis over de methode. Zo was er de angst dat we mensen gingen controleren in hun werk. Nadat we uitgelegd hebben dat het een aanvulling was op hun bestaande werk was de twijfel snel weg.
In gezamenlijkheid hebben we 2 wijken geselecteerd. We hebben 2 sporen gevolgd. Het eerste spoor was dat we zelf interviews met bewoners hebben gehouden. Het tweede spoor was het organiseren van een cursus voor ambtenaren om de methode zelf in de vingers te krijgen. Na het volgen van de cursus zagen deelnemers hoeveel inwoners meekrijgen van hun eigen buurt en de informatie die je zo kunt ontsluiten. Door het toepassen van de methode kregen we niet alleen een beter beeld wat er speelt, maar vooral hoe de problemen ontstaan, wat problemen voor inwoners betekenen en waarom de wijk is wat die is. En zo is de opleiding geboren"
Wat heeft het opgeleverd om de publieke waarden en behoeften in kaart te brengen?
"De gemeenten Rotterdam en Woerden hebben een goed beeld van grote thema's, maar vaak niet wat dit betekent voor de inwoners. Een voorbeeld is het sluiten van een ziekenhuis dat net gemoderniseerd was, terwijl er weinig andere medische voorzieningen in de buurt zijn. Dit leidt tot onvrede bij inwoners, mede omdat er ook geen alternatief is.
Door rekening te houden met de behoeften kun je dit voorkomen. Denk hierbij ook aan een Rotterdams voorbeeld van een waterplein dat gerealiseerd werd op een plek waar mensen bang zijn voor water. Dus je voorkomt beleid dat geen rekening houdt met behoeften en zo de plank misslaat."
Wat raad je organisaties die serieus werk willen maken van in kaart brengen van de behoeften van burgers & publieke waarden aan?
"Het belangrijkste is om een cultuur te krijgen in je organisatie die doordrongen is van het belang van informatie gestuurd optreden. Van bovenaf iets opleggen is helaas in de praktijk vaak aan de orde. Je moet de vraag belangrijker maken van wat speelt er in het veld; wat werkt wel, wat werkt niet. Zo voorkom je investeringen die niet aansluiten bij de behoeften of zelfs een slecht idee zijn.
Nu wordt vaak primair geredeneerd vanuit de kaders van de organisatie. Wat is er mogelijk, wat is de visie, welke potten geld zijn er, wat wil de wethouder? En dat nog voordat er een beeld is van de problematiek of de behoeften. Dat moet dus andersom: eerst bepalen wat nodig is en dan wat we kunnen. In plaats van wat we kunnen en wat dan overblijft passen op een vraagstuk dat veel meer nodig heeft."
Welke ontwikkelingen zie je op het terrein van gebiedsgericht werken?
"In woorden (beleidsnotities, politieke ambities, gemeentelijke visies) neemt het een vlucht. In de praktijk wordt de afstand met het bestuur jammer genoeg steeds groter, ook door de gemeentelijke herindeling en door het opheffen van deelgemeentes. Alles moet met minder geld en er is minder mandaat. Anderzijds willen gemeenten meer met inwoners in contact zijn. Het wordt nu tijd om woorden om te zetten in daden."
Wat leer je tijdens de opleiding Gebiedsmanagement?
Publieke waarde ontstaat als beleid een passend antwoord biedt op de behoefte van inwoners. Je leert behoeften van inwoners, publieke waarden en beleid in lijn te brengen. Je krijgt hands-on kennis om dienstverlening concreet in te vullen, gericht naar specifieke wijken, deelgemeenten of gebieden.
- CV
David Vaandrager MSc is 1 van de kerndocenten van de opleiding Gebiedsmanagement. Hij is in de afrondende fase van zijn promotietraject aan de Erasmus Universiteit met als onderwerp: ‘Ontsluiten publieke waarden’.
- Meer informatie
Meer informatie over deze opleiding en de mogelijkheid tot inschrijven, vind je hier.
