Zorgmedewerkers in organisaties met een gezond en veilig klimaat zijn lichamelijk en geestelijk gezonder en werken veiliger. Deze zorgorganisaties hebben een lager ziekteverzuim en hun medewerkers gebruiken zelf minder zorg. Dat concludeert bestuurskundige Babette Bronkhorst in haar proefschrift over de rol die het organisatieklimaat speelt in de gezondheid en veiligheid van zorgmedewerkers. Ze verdedigt haar proefschrift donderdag 26 april aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.
De verbetering van het organisatieklimaat is volgens Bronkhorst een belangrijk aangrijpingspunt om gezonder en veiliger te werken in de zorg. Investeren in een dergelijk organisatieklimaat zal in de nabije toekomst steeds belangrijker worden om ook op de lange termijn in ons land de zorg te kunnen leveren die nodig is.
Werken in de zorg brengt specifieke gezondheidsrisico’s met zich mee. De lichamelijke en geestelijke belasting van het werk is enorm en de komende jaren zijn er nog eens duizenden mensen extra nodig om in de groeiende vraag naar zorg te kunnen voorzien.
Verschil in zorg door medewerkers zelf
Bronkhorst startte haar promotieonderzoek door geanonimiseerde en geaggregeerde gegevens over de mate waarin zorgmedewerkers zelf zorg gebruiken onder de loep te nemen. Hieruit bleek dat het aandeel medewerkers dat naar de fysiotherapeut gaat of psychische zorg gebruikt aanzienlijk verschilt binnen vergelijkbare zorgorganisaties in dezelfde branche.
Beleving van medewerkers
Om deze verschillen tussen zorgorganisaties te verklaren onderzocht Bronkhorst in haar proefschrift ‘Healthy and Safe Workplaces in Health Care. Examining the role of safety climate’ de rol van een gezond en veilig organisatieklimaat. Ze omschrijft een gezond en veilig organisatieklimaat als de beleving die medewerkers binnen een organisatie hebben van het beleid, de procedures en de dagelijkse praktijk rond gezond en veilig werken.
Grootschalig onderzoek onder zorgmedewerkers
Bronkhorst onderzocht met onder meer een vergelijkende case-study en een vragenlijst onder bijna 11.000 zorgmedewerkers welke effecten het organisatieklimaat heeft op de gezondheid en veiligheid van medewerkers. Medewerkers binnen zorgorganisaties met een hogere score op een gezond en veilig organisatieklimaat blijken minder klachten aan het bewegingsapparaat te ervaren en minder emotioneel uitgeput te zijn. Ook ligt het aandeel medewerkers dat verzuimt, zorg gebruikt en naar het werk komt terwijl men eigenlijk ziek is, lager.
Een werkende interventie
Bronkhorst toetste binnen vijf zorgorganisaties een interventie waarmee de beleving van gezond en veilig werken in de zorg kan worden verbeterd. Zorgmedewerkers die het programma hebben gevolgd zijn niet alleen positiever geworden over het organisatieklimaat, maar gedragen zich ook gezonder en veiliger in vergelijking met een controlegroep. Daarnaast blijkt dat voor het meest optimale effect van het interventieprogramma voldoende aandacht besteed moet worden aan de manier waarop het geïmplementeerd wordt, en dan met name aan de rol van de direct leidinggevende en de daadwerkelijke veranderingen op de werkvloer die de interventie teweeg brengt.
Over Babette Bronkhorst
Babette Bronkhorst studeerde Bestuurskunde aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en behaalde daar tevens haar master Arbeid, Organisatie en Management. Momenteel is ze werkzaam bij Stichting IZZ, waar ze zich bezig houdt met onderzoeken en projecten op het gebied van gezond werken in de zorg.
Haar promotieonderzoek is een samenwerking tussen de Erasmus School of Social and Behavioural Sciences van de EUR en Stichting IZZ. Het interventieprogramma uit haar proefschrift wordt inmiddels door 30 zorgorganisaties uitgevoerd onder de naam ‘Aanpak Organisatieklimaat’ of ‘Veiligplus Aanpak’.
Promotor: prof.dr. A.J. Steijn
Co-promotor: dr. L.G. Tummers
- Meer informatie
Marjolein Kooistra, mediarelaties Erasmus School of Social and Behavioural Sciences | kooistra@essb.eur.nl | +31 10 408 2135
