NWO Vidi-subsidie voor communicatiewetenschapper dr. Esther Rozendaal

Onderzoek naar competenties

Tieners groeien op in een wereld waar sociale media, apps en games vanzelfsprekend zijn. Dat biedt hen belangrijke kansen op het gebied van entertainment, communicatie en educatie. Maar er zijn ook risico's voor hun welzijn en veiligheid. Daarom is er steeds meer aandacht voor de digitale mediawijsheid van deze groep. Er wordt vaak gedacht dat het vergroten van bewustzijn en kennis over de kansen en risico’s van digitale media, bijvoorbeeld door educatie op scholen, bijdraagt aan een mediawijze gedragsverandering onder tieners. Er is echter nog weinig bewijs voor deze aanname. Rozendaal wil achterhalen welke competenties tieners nodig hebben om zelfstandig mediawijze keuzes te maken. Zij vermoedt dat naast bewustzijn en kennis ook motivatie en vaardigheid om mediawijsgedrag uit te voeren een belangrijke rol spelen. Het mediagebruik van tieners is vaak sterk emotie gedreven en gericht op directe bevrediging van hun behoefte aan vermaak, verbinding en ontspanning. Daardoor is het voor veel tieners best een uitdaging om zich mediawijs te willen en kunnen gedragen.

Inzet innovatieve gametechnologie

In haar onderzoek zet Rozendaal innovatieve gametechnologie in. Met behulp van deze technologie wil zij een online platform ontwikkelen waar de dagelijkse omgeving waarin tieners digitale media gebruiken nagebootst wordt. Denk bijvoorbeeld aan een virtuele game-omgeving, zoals Minecraft, waarin spelers hun school of eigen slaapkamer na kunnen bouwen. Het voordeel van het gebruik van gametechnologie is dat het onopvallend observeren van mediawijs gedrag mogelijk maakt. Dat verkleint de kans op sociale wenselijkheid, wat bij zelfrapportage van gedrag vaak een grote rol speelt. Voor de ontwikkeling van het platform gaat Rozendaal samenwerken met professionele game-ontwikkelaars en haar doelgroep: tieners. Door tieners vanaf de start van het project intensief te betrekken, hoopt ze het platform optimaal aan te laten sluiten bij hun belevingswereld en behoeften. Rozendaals onderzoek levert niet alleen een nieuw theoretisch raamwerk op wat gebruikt kan worden om het mediawijze gedrag van tieners te verklaren en voorspellen, maar ook relevante kennis voor ontwikkelaars van media-educatieprogramma’s.

Het Vidi-project maakt deel uit van Rozendaals onderzoeksprogramma, waarin zij inzichten uit de communicatiewetenschap, ontwikkelingspsychologie en gedragswetenschappen gebruikt om uiteenlopende vraagstukken op het gebied van mediawijsheid op te lossen. Naast het onlineveiligheidsgedrag van tieners, doet zij onder meer onderzoek naar de reclamewijsheid van kinderen en de transparantie van influencer marketing.

Vidi-beurs NWO

Vidi is gericht op ervaren onderzoekers die na hun promotie al een aantal jaren succesvol onderzoek hebben verricht. Onderzoekers zijn vrij om hun eigen onderwerp voor financiering in te dienen. NWO selecteert onderzoekers op basis van de kwaliteit van de onderzoeker, het innovatieve karakter van het onderzoek, de verwachte wetenschappelijke impact van het onderzoeksvoorstel en mogelijkheden voor kennisbenutting. In totaal dienden in deze Vidi-ronde 205 onderzoekers een ontvankelijk onderzoeksproject in voor financiering op het terrein van de sociale- en geesteswetenschappen. Daarvan zijn er 22 gehonoreerd.

Over Esther Rozendaal

Communicatie- en gedragswetenschapper dr. Esther Rozendaal promoveerde in 2011 aan de Universiteit van Amsterdam. Zij is als Universitair Hoofddocent verbonden aan de Erasmus School of Social and Behavioural Sciences en lid van het Movez Lab, een onderzoeksteam met een gedeelde interesse in jongeren, digitale media en welzijn. Eerder ontving zij een NWO Veni-subsidie voor een onderzoeksproject naar de empowerment van kinderen als kritische reclameconsumenten. Rozendaal is ook actief betrokken bij het leggen van verbindingen tussen wetenschap en praktijk. Samen met professor Moniek Buijzen zette ze het laagdrempelige en aansprekende online kennisportaal Bitescience.com op. Daarnaast is ze lid van verschillende adviesraden, zoals het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM), de Nationale Academie voor Media en Maatschappij en het Netwerk Mediawijsheid.