Kinderen en smartphones: "Het is een soort Wilde Westen. Begeleiding is hard nodig"

Marjolein kreeg het idee voor de app via haar eigen tienerdochter. "Ze werd een keer wakker met 250 ongelezen berichten. Daarvan waren er ook nog 100 spraakberichten, vooral in groepsgesprekken. Dat gaf haar een raar gevoel: moet ik dit allemaal teruglezen en luisteren? Ben ik niet voldoende op de hoogte als ik dat niet doe? Je ziet dat kinderen nog niet snappen wat al die berichten teweegbrengen bij anderen."

Begeleiding essentieel

Op school krijgen kinderen soms een uurtje mediawijsheid, maar verder voelt de school niet de verantwoordelijkheid om kinderen wegwijs te maken in de online wereld, merkte Van Tilburg. "Je stopt eigenlijk het hele internet in de zak van je kind. Ze zijn nog aan het leren communiceren en dan hebben ze opeens een apparaat met ongelimiteerde mogelijkheden."

Bovendien is het een andere manier van communiceren. Je ziet niet direct het effect dat het heeft op de persoon naar wie je een bericht stuurt. "Als je 10 of 11 jaar bent, zie je dat gevaar niet. Ze sturen puberale teksten naar elkaar. Het is nog heel onschuldig, maar je weet ook dat het later kan escaleren. Het is een soort Wilde Westen. Daar hebben kinderen begeleiding bij nodig en die moet je ze ook geven als ouders."

Wat doet ChatLicense?

De app ChatLicense gidst kinderen in het gebruik van hun smartphone door middel van games, video’s en quizvragen. Het doel is om hen te leren wat ze kunnen tegenkomen en hoe ze hier het beste mee om kunnen gaan. Daarnaast biedt de app ook aan ouders de nodige informatie en handvatten om hun kinderen te begeleiden. Marjolein: "Ons doel is dat ChatLicense wereldwijd de eerste app is die alle kinderen op hun smartphone hebben staan."

Het belangrijkste element van de app voor ouders is dat ze weten wat er speelt. Marjolein: "Als je aan een kind vraagt: wat doe je de hele tijd op je smartphone? Dan zeggen ze vaak: niks! Maar als je vraagt: hebben jullie op school ook een Gossip Girl-account? Dan krijg je wel een gesprek daarover. Het belangrijkste is dat er een vertrouwensband ontstaat over wat er online gebeurt. En niet dat je alleen maar de ouder bent die de telefoon afpakt en schermtijd instelt."

Trots op EUR & Rotterdam
Van Tilburg is trots op haar band met Erasmus Universiteit Rotterdam, waar zij rechten studeerde na een korte periode bedrijfskunde. De universiteit heeft een belangrijke rol gespeeld in de ontwikkeling van ChatLicense. "Erasmus Enterprise brengt wetenschap en ondernemerschap bij elkaar, wat essentieel is voor het succes van start-ups zoals die van ons," aldus Van Tilburg. ChatLicense won in mei 2024 de eerste NL Start-up Competition, mede georganiseerd door Erasmus Enterprise.

Wetenschappelijke inzichten verwerkt in de app

Voor de inhoud van de app Chatlicense is gebruik gemaakt van wetenschappelijke inzichten. Deze komen vanuit de EUR-onderzoeksgroep Movez Lab van communicatiewetenschapper Esther Rozendaal. "Wij doen onder andere onderzoek naar de onlinewereld van kinderen, de kansen en risico’s die zij daarin ervaren, en wat zij nodig hebben wijs en weerbaar met die risico’s om te gaan. Op basis van de uitkomsten van dat onderzoek formuleren we inzichten en adviezen voor maatschappelijke belanghebbenden, zoals beleidsmakers, mediacoaches, en ontwikkelaars van educatieve materialen die zich willen inzetten voor de digitale weerbaarheid van kinderen. Zoals ChatLicense."
 
Rozendaal: "We deelden bijvoorbeeld welke thema's kinderen belangrijk vinden online (zoals veiligheid en sociaal contact) en welke factoren een bijdrage kunnen leveren aan hun digitale weerbaarheid. ChatLicense heeft die kennis naar eigen inzicht in de app doorgevoerd."
 
Volgens Rozendaal vertaalt de app van Chatlicense de dagelijkse ervaringen van kinderen met digitale media op een mooie manier in een leuk educatief spel: "Bovendien biedt de app ouders van kinderen die net een smartphone krijgen een handige tool om het gesprek aan te gaan over veilig telefoon gebruik. Of het kinderen daadwerkelijk helpt online wegwijs te worden, is lastig te zeggen. Dat de app-makers inzichten vanuit wetenschappelijk onderzoek in hun product proberen te verwerken is in ieder geval wel een stap in de goede richting."