Ouders hebben vaak geen behoefte aan een hele lijst adviezen. Goedbedoeld advies kan averechts werken: het zorgt juist voor stress. Dat is een van de lessen die Maartje Luijk, hoogleraar Pedagogiek aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, regelmatig benadrukt in haar werk.
Ouders onder druk
In haar onderzoek richt Maartje zich op de dagelijkse uitdagingen van ouders. Denk aan slaaptekort, ouderlijke stress en parental burnout – onderwerpen die bijna elke ouder herkent. Ze onderzoekt waarom opvoeden soms zo ingewikkeld kan zijn en hoe ouders het beste geholpen kunnen worden. Daarbij ziet ze hoe perfectionisme en het idee dat ouders het allemaal alleen moeten doen, de druk nog verder opvoeren.
Ouders onder druk: een luisterend oor is goud waard
Een mooi voorbeeld van hoe ouders laagdrempelig ondersteund kunnen worden, is De Oudertelefoon. Deze hulplijn biedt ouders een plek waar ze anoniem hun verhaal kwijt kunnen en samen met een vrijwilliger – vaak iemand met ervaring in opvoedkundige vraagstukken – naar oplossingen zoeken. In plaats van standaardadviezen te geven, stellen de vrijwilligers vooral vragen.
In dit artikel van De Correspondent wordt een van deze gesprekken beschreven. Een moeder belde omdat haar peuter lastig gedrag vertoonde na een scheiding. Door vragen te stellen en goed te luisteren, hielp de vrijwilliger de moeder te ontdekken dat het gedrag van haar kind een reactie was op de veranderingen thuis. Uiteindelijk bedacht de moeder zelf een oplossing: apart voorlezen voor haar peuter, als momentje van rust.
Hoewel Maartje Luijk zelf geen onderzoek doet naar De Oudertelefoon, sluit deze aanpak goed aan bij haar visie. In haar oratie, gepubliceerd in Pedagogiek, schreef ze hoe belangrijk het is om ouders in hun kracht te zetten. Dat kan op verschillende manieren: Bijvoorbeeld door in te zetten op het sociale netwerk rondom ouders, maar ook door duidelijk te maken dat opvoeden nooit perfect gaat: opvoeden is vallen en opstaan.
Hoe stress en eenzaamheid ouders kunnen raken
Uit onderzoek blijkt dat een derde van de Nederlandse ouders zich regelmatig zorgen maakt over de opvoeding of ontwikkeling van hun kind. Toch zegt de meerderheid van deze ouders dat ze nergens terechtkunnen met hun zorgen. Voor sommigen kan dit leiden tot ernstige stress, of zelfs parental burnout.
Volgens Maartje Luijk komen veel ouders sneller terecht in de formele jeugdhulp, ook met uitdagingen die eigenlijk bij de normale ontwikkeling horen. Dat is een probleem, want de jeugdzorg heeft al te maken met lange wachtlijsten en hoge werkdruk. Initiatieven zoals De Oudertelefoon kunnen helpen om die druk te verlichten door ouders vroegtijdig te ondersteunen en te voorkomen dat zorgen groter worden.
De master 'Opvoedvraagstukken in een Diverse Samenleving'
Als jij je afvraagt hoe je gezinnen kunt ondersteunen in een diverse en veranderende samenleving, is de master Opvoedvraagstukken in een Diverse Samenleving misschien iets voor jou. Deze master helpt je om opvoedproblemen vanuit meerdere perspectieven te bekijken en met creatieve, passende oplossingen te komen. Je leert bijvoorbeeld hoe je ouders kunt ondersteunen zonder hen te overspoelen met adviezen, maar juist door samen met hen naar antwoorden te zoeken.
Meer lezen over Maartje en haar visie op ouderschap? Bekijk dan het interview op De Correspondent: 'Je hoeft het niet perfect te doen als ouder. Goed genoeg werkt veel beter.'
