Combinatie laag inkomen en laag doenvermogen maakt financieel kwetsbaar

Will Tiemeijer, bijzonder hoogleraar Gedragswetenschappen en Beleid aan de ESSB, deed een onderzoek naar het verband tussen het ‘doenvermogen’ van Nederlanders en hun financiële situatie. Hij verrichtte dit onderzoek in opdracht van de Commissie sociaal minimum, een adviescommissie die is ingesteld door minister Carola Schouten (Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen). Deze commissie staat onder voorzitterschap van prof.dr. Godfried Engbersen, Erasmus Universiteit Rotterdam.

De laatste jaren is het begrip ‘doenvermogen’ erg populair is ‘Den Haag.’ Dit begrip verwijst naar de mate waarin mensen niet alleen weten wat ze zouden moeten doen, maar ook daadwerkelijk in beweging komen en de benodigde acties ondernemen. Het vermogen toont veel verwantschap met het begrip ‘zelfcontrole’.

Uit de studie van Tiemeijer blijkt dat:

gemiddeld genomen, mensen met een laag inkomen weliswaar wat lager scoren op doenvermogen, maar dat het verband niet sterk is. Ook onder lage inkomensgroepen zijn er heel wat mensen met veel doenvermogen, en ook onder de hoge inkomensgroepen zijn er heel wat mensen met weinig doenvermogen;
mensen die laag scoren op doenvermogen eerder financiele probelemen hebben. Ze zeggen vaker moeite te hebben met rondkomen, worden vaker in beslag worden genomen door geldzorgen, en vaker in de afgelopen 12 maanden betalingsproblemen hebben ervaren.

Tiemeijer geeft aan: “een laag inkomen is op zichzelf nog niet direct een reden voor serieuze financiële problemen, en een laag doenvermogen op zichzelf evenmin. Het is vooral de combinatie die een verhoogd risico geeft.”

Tiemeijer raadt de Commissie sociaal minimum af om alle mensen op het sociaal minimum een algemene toeslag toe te kennen voor mogelijk laag doenverogen. In plaats daarvan ziet hij meer in het zodanig aanpassen van de regels dat incidentele administratieve fouten van burger niet meteen leiden tot hoge kosten, en in een een toegankelijke infrastructuur voor hulp die mensen kan ondersteunen als ze niet beschikken over de vereiste capaciteiten.