Promotie W.H. (Marieke) van den Heuvel

Samenvatting:

In Nederland heeft in een klas van 25 leerlingen op het voortgezet onderwijs gemiddeld één leerling een depressieve stoornis en vijf leerlingen een subklinische depressie. Een subklinische depressie kan een voorloper zijn van een depressieve stoornis. Daarom is het van belang om jongeren met deze klachten vroeg op te sporen en preventieprogramma’s hierop te richten. Het doel van mijn proefschrift was het verbeteren van de effectiviteit en efficiëntie van depressiepreventie bij adolescenten, in het bijzonder van Cognitieve Gedragstherapie (CGT). 
Allereerst vonden we dat er verschillen zijn in hoe jongeren met een stressvolle gebeurtenis omgaan. We onderscheidden vier profielen. Eén profiel viel in het bijzonder op, namelijk maladaptive regulators (jongeren die weinig helpende en veel niet-helpende strategieën gebruiken). Zij rapporteerden meer depressieve symptomen t.o.v. de andere profielen. Dit laat zien welke jongeren in het bijzonder risico lopen op depressie. Vervolgens vonden we dat de maatschappelijke kosten van adolescenten met een subklinische depressie meer dan 42 miljoen euro per jaar bedraagt in Nederland. Belangrijke kostenposten zijn schoolverzuim, geestelijke gezondheidszorg en huiswerkbegeleiding. De omvang van de kosten rechtvaardigt structurele overheidsfinanciering voor depressiepreventie. Tot slot onderzochten we de relatieve effectiviteit van vier veelgebruikte CGT-elementen (cognitieve herstructurering, gedragsactivatie, probleem oplossen, relaxatie) en variaties in hun volgorde in geïndiceerde depressiepreventie. We vonden geen verschillen in effect na 3 sessies, op de nameting en 6-maanden follow-up. Ook vonden we geen verschillen in wat werkt voor wie (sekse, leeftijd en symptoomniveau). Dit biedt trainers de mogelijkheid om de volgorde van elementen af te stemmen op de voorkeuren van adolescenten.