Nacht van de Sociologie 2021

Zie volledige programma op website Arminius

Robert Putnam over zijn boek Upswing | interview door Pearl Dykstra
Robert Putnam brak wereldwijd door met zijn boek Bowling Alone, over de individualisering van de maatschappij. President Bill Clinton, Tony Blair en in Nederland Wouter Bos vroegen zijn advies en met de Engelse koningin Elizabeth sprak hij over de verbindende rol van de monarchie. Zijn nieuwe boek Upswing is een vervolg op Bowling Alone, waarin Putnam laat zien dat individualisering en ‘wij-gevoel’ elkaar afwisselen in decennialange periodes. Wat zijn de voorwaarden voor een nieuw ‘wij-gevoel’? Putnam zal via zoom live worden geïnterviewd, waarbij er gelegenheid is tot het stellen van vragen. Voertaal Engels.

Robert Putnam is Malkin Research Professor of Public Policy aan de Harvard Universiteit. Van president Barack Obama kreeg hij de National Humanities medaille voor zijn bijdrage aan het begrip van de Amerikaanse maatschappij. Zijn werk is in twintig talen vertaald en hij is een van de meestgeciteerde sociologen ter wereld.
Pearl Dykstra is hoogleraar Emperische Sociologie bij de Erasmus School of Social and Behavioural Sciences (ESSB)

Bestaat ras? Interview met Amade M’Charek door Jacco van Sterkenburg
Ras is een lastig onderwerp. Het is beladen omdat het gebruikt wordt om bevolkingsgroepen weg te zetten als minderwaardig. Biologisch gezien bestaat het niet, maar er zijn wel genetische en uiterlijke verschillen tussen bevolkingsgroepen. Daarom komt ras elke keer weer naar boven, bijvoorbeeld in de misdaadbestrijding waar met DNA-materiaal het etnische uiterlijk van verdachten achterhaald kan worden. Daarnaast komen bij bepaalde bevolkingsgroepen specifieke ziektes vaker voor en de laatste zeventig jaar is de 100 meter sprint niet meer gewonnen door een witte sporter. Waar staat ‘ras’ heden ten dage voor? Hoe om te gaan met genetische verschillen tussen etnische groepen, zonder te vervallen in racisme? Amade M’Charek wordt geïnterviewd door Jacco van Sterkenburg.

Amade M’Charek is hoogleraar Antropologie van de Wetenschap aan de Universiteit van Amsterdam. Ze doet onderzoek naar de relatie tussen wetenschap en samenleving, in het bijzonder op het gebied van de genetica en de forensische genetica.
Jacco van Sterkenburg is bijzonder hoogleraar  'Race' , Inclusion and Communication, specifically in relation to Football and Media" bij Erasmus School of History Culture and Communication (ESHCC).

Gedeelde angsten met Rudi Laermans
Angstgevoelens zijn individueel, maar er zijn ook veel sociale onzekerheden die ons verontrusten. De angst dat voedsel niet op verantwoorde wijze geproduceerd is, dat een relatie spaak kan lopen, dat we dalen op de sociale ladder en dat de toekomst enkel onheil zal brengen: wat we samen vrezen zegt iets over onze samenleving. Socioloog Rudi Laermans betrekt onze voornaamste collectieve angsten op bredere tendensen, van de toenemende individualisering en globalisering tot het veelvuldig flexwerken en de invloed van nieuwe media. Hij bespreekt de manieren waarop we individueel en maatschappelijk omgaan met gedeelde onzekerheden. Elke cultuur blijkt gevoelig te zijn voor angstentrepreneurs die met angsttherapieën munt proberen te slaan uit onze collectieve angsten. Gedeelde angsten liggen aan de basis van de moderne verzorgingsstaat. Moeten we in tijden van oude en nieuwe collectieve angsten opnieuw nadenken over de invulling van onze verzorgingsstaat?

Rudi Laermans is hoogleraar sociale theorie en kunstsociologie aan de Katholieke Universiteit Leuven. Hij publiceerde eerder onder meer De maatschappij van de sociologie en vorig jaar verscheen zijn lovend ontvangen essaybundel Ik, wij, zij. Sociologische wegwijzers voor onze tijd. Speciaal voor de Nacht van de Sociologie schreef hij het essay Gedeelde angsten, kleine sociologie van maatschappelijke onzekerheid, verschenen bij Boom Uitgevers.

De Sociologische Bril: Prijs voor beste publiek-sociologische boek 
De Sociologische Bril is een nieuwe prijs voor het beste publiek-sociologische boek. Er zijn vier genomineerden: Mijn ontelbare identiteiten van Sinan Cankaya, Geen tijd van Ton Korver, Eindelijk weten wat seks is van Linda Duits en Ik, wij zij van Rudi Laermans.
Onder leiding van Mark van Ostaijen (ESSB)

Hoe sociologie kan helpen jouw meest persoonlijke keuzes beter te begrijpen | Lezing
Veel van onze keuzes of voorkeuren lijken heel persoonlijk. Mensen denken vaak uniek te zijn in de dingen die ze denken, voelen en doen. De sociologie leert ons echter dat zelfs de meest persoonlijke van onze keuzes niet helemaal van onszelf zijn. Dit geldt ook voor cruciale keuzes die we maken op het gebied van liefde, gezondheid en de dood. Onze sociale context bepaalt in grote mate op wie we verliefd worden en wat we op seksueel gebied aantrekkelijk vinden. Maar ook hoe gezond we leven en hoe oud we uiteindelijk worden. Ja, want zelfs de dood blijkt een in en in sociologisch fenomeen te zijn, zoals een grondlegger van de sociologie, Emile Durkheim, al ontdekte. Kennis van de sociologie is daarom belangrijk om je persoonlijke keuzes beter te begrijpen en nog eens te overdenken.

Lezing door Samira van Bohemen, cultuursocioloog bij ESSB. Zij doet momenteel een groot onderzoek naar de sociale organisatie van ‘seksualiteit’.

Kunt u de slimme stad nog bijhouden? | Lezing 
Rotterdam digitaliseert in hoog tempo. Overal hangen camera's, het verkeer maar ook smartphones worden gevolgd en allerlei sensoren houden van alles en nog wat bij. Met af en toe opmerkelijke projecten, zoals deze 'slimme palen' in Lombardijen. In de discussie over deze gegevens gaat het echter allang niet meer alleen over zorgen om privacy. Wie mogen deze data bijvoorbeeld inzien? Hebben burgers niet het recht om te weten hoeveel verkeer er langskomt in hun straat, waar de grond vervuild is of waar het meest wordt ingebroken? Moet de overheid deze gegevens op een eenvoudige manier beschikbaar stellen, zodat burgers geïnformeerd kunnen meepraten over hun woning, straat of buurt? En moeten sommige data juist verborgen blijven? Zo was er recentelijk de oproep aan de Kamer van Koophandel om adresgegevens van mensen die zich bezig houden met gevoelige onderwerpen, zoals freelance journalisten, af te schermen. Jiska Engelbert geeft inzicht in de huidige fundamentele discussie rondom digitalisering en de slimme stad. Tijdens haar lezing zijn in de zaal deelnemers aanwezig die net terugkomen van een 'datawandeling'. Zij hebben door Rotterdam gewandeld en gekeken welke gegevens allemaal waar verzameld worden. Wat hebben zij meegemaakt? 

Jiska Engelbert (ESSB) en doet onderzoek naar de slimme stad. Zij is columnist bij Vers Beton.

Rotterdamse Datawandeling
Ga mee met de datawandeling en wordt je bewust van de camera’s en sensoren die in Rotterdam alles meten en volgen. Kijk eens om je heen: de apparatuur is in de afgelopen jaren steeds kleiner geworden… In een kleine groep loop je door de stad en praat je onder leiding van een gids over wat je ziet, maar ook over wat je niet ziet. De datawandeling start om 20:00, duurt 50 minuten en sluit daarna aan op de presentatie van Jiska Engelbert over de slimme stad. Aanmelden kan door een mail te sturen naar publiciteit@arminius.nl. Let op: beperkt aantal deelnemers!

Daarnaast zijn ESSB-sociologen Josje ten Cate en Gijs Custers zaalpresentator.

Volledige programma en organisatie
De Nacht van de Sociologie wordt georganiseerd door Arminius, Mark van Ostaijen, NIAS, NWO, UvA, Erasmus Universiteit / ESSB, en uitgeverij Boom.
Het volledige programma is te vinden op de website van Arminius.