Een vitale stad kan tegen een stootje

Onderzoekers EUR beschrijven uitgangspunten toekomstbestendige stad

Hoe krijgen burgers in een stad het gevoel dat ze er allemaal bij horen? Hoe kom je als stad sterker uit een moeilijke periode? En wat heeft een stad nodig om nu en in de toekomst duurzaam en rechtvaardig te kunnen zijn? Acht onderzoekers van Erasmus Universiteit Rotterdam beschreven in een position paper gezamenlijk wat er nodig is om een stad vitaal te krijgen en te houden. De onderzoekers noemen die uitgangspunten ‘de lens van stedelijke vitaliteit’. Doel is organisaties, bedrijven en (gemeentelijke) beleidsmakers te helpen om door die lens te kijken, zodat met die visie gewerkt wordt aan een stad die tegen een stootje kan.

Meer dan de helft van de wereldbevolking leeft in steden. En omdat dat deel blijft groeien, wordt de sociale structuur en cultuur van de stad complexer én diverser. Onderzoekers van het Erasmus Initiative ‘Vital Cities and Citizens’ (VCC) doen onderzoek naar voorwaarden die voor een stad essentieel zijn als het gaat om gelijkheid, veiligheid, duurzaamheid en samenleven. Het doel van VCC is de kwaliteit van leven in steden te versterken.

Interdisciplinaire benadering

De ontwikkeling van een stad heeft invloed op meerdere terreinen. Zo heeft het bouwen van een nieuwe wijk invloed op bijvoorbeeld de natuur, maar ook op de sociale interactie tussen de bewoners. De onderzoekers van VCC werken daarom vanuit diverse wetenschapsgebieden samen, zoals psychologie, sociologie, bestuurskunde, pedagogische wetenschappen, communicatie, kunst en cultuur, geschiedenis, ontwikkelingsstudies en antropologie. Deze interdisciplinaire benadering helpt hardnekkige problemen waarmee steden te maken hebben beter te begrijpen en initiatieven die sociale impact hebben te herkennen en te ondersteunen.

Vier centrale thema’s

De onderzoekers benadrukken in hun position paper de stad als een organische en levendige plek, met een schat aan informele relaties en netwerken die van onderaf ontstaan. Een vitale stad benut die relaties en netwerken om de stad veerkrachtig(er) te maken. De onderzoekers kijken door deze lens van stedelijke vitaliteit en onderscheiden vier centrale thema’s die een belangrijke rol spelen: Inclusieve steden en diversiteit, Veerkrachtige steden en stedelingen, Slimme steden en gemeenschappen en Duurzame en Rechtvaardige steden.

Het thema Inclusieve steden en diversiteit gaat over hoe divers en inclusief een stad is. Inclusief zijn betekent dat elke burger erbij hoort. Het is volgens de onderzoekers een sleutelingrediënt voor een vitale stad. Door aan te sluiten bij bestaande (bewoners)initiatieven kunnen gemeenten de positieve kracht van diversiteit en inclusie in een stad bevorderen. Bijvoorbeeld met domeinoverschrijdend beleid voor stedelijke ontwikkeling en huisvesting, economische ontwikkeling, onderwijs en sociale aspecten.

Veerkrachtige steden en stedelingen gaat over hoe burgers omgaan met veranderingen in hun omgeving. Veerkracht is volgens de onderzoekers een individuele en collectieve capaciteit die altijd aanwezig is en geactiveerd kan worden. De lens van stedelijke vitaliteit helpt om te zien hoe en wanneer veerkracht goed werkt en hoe deze goed benut kan worden in tijden van urgentie en crisis.

Slimme technologie is in het besturen van een stad niet meer weg te denken. In het thema Slimme steden en gemeenschappen stellen de onderzoekers dat slimme ontwikkelingen ten dienste moeten staan van mensen in de stad: de bewoner moet stakeholder zijn van de slimme stad en erover mee kunnen denken en bouwen.

Duurzame en rechtvaardige steden voldoen aan de behoeften van het heden zonder die van toekomstige generaties in gevaar te brengen. Bij de ontwikkeling naar een duurzame en rechtvaardige stad komen spanningen kijken. Het is volgens de onderzoekers zaak om die spanningen te begrijpen en ertussen te manoeuvreren.

Samenwerkingspartners

Vital Cities and Citizens werkt vanuit de position paper in steden samen met bestuurders, ondernemers, maatschappelijke organisaties en bewoners. De gemeente Rotterdam is een van die samenwerkingspartners. Marco Bik, kenniscoördinator/ projectleider bij de gemeente Rotterdam: “De meerwaarde van de samenwerking tussen EUR en de gemeente Rotterdam ligt in het structureel samen werken aan impact. Meer wetenschap die de gemeente bereikt; meer beleid dat op kennis is gebaseerd. Maar ook andersom: vanuit de praktijk delen wij kennis met de wetenschap.”

Contact

De onderzoekers van VCC komen graag in contact met organisaties, bedrijven, (gemeentelijke) beleidsmakers, ondernemers en bewoners die ook willen samenwerken aan een vitale stad. Wil je meer informatie ontvangen? Neem dan contact op met Mike Duijn (duijn@essb.eur.nl) of een van de andere onderzoekers.