Het ESBL verricht onafhankelijk en onpartijdig wetenschappelijk onderzoek naar de heffingen van lokale overheden. Zij doen dit zowel op eigen initiatief als in opdracht van derden.
Opdrachtgevers zijn doorgaans (maar niet uitsluitend) overheden. De uitgevoerde onderzoeken worden alle gepubliceerd. Bij het onderzoek geldt de gedragscode wetenschappelijke integriteit.
ESBL en COELO onderzoeken introductie grondbelasting en planbatenheffing
In opdracht van het Ministerie van Financiën doen ESBL en COELO de komende tijd onderzoek naar de introductie van een tweetal nieuwe gemeentelijke heffingen: een grondbelasting en een planbatenheffing. Onderzocht wordt wat er voor nodig is om deze heffingen in de Nederlandse context te implementeren en op welke wijze zij kunnen bijdragen aan het vlot trekken van de woningbouw in Nederland. Met de grondbelasting wordt het aanhouden van strategische grondposities duurder en ontstaat een prikkel om grond doelmatig te benutten. Met een planbatenheffing kunnen onverdiende ‘windfall profits’ als gevolg van bestemmingswijziging van landbouwgrond naar bouwgrond worden belast. Bij dit onderzoek wordt externe expertise ingebracht door dr. ir. T.A. (Tom) Daamen (St. Kennis Gebiedsontwikkeling (SKG/TU Delft) en mr. A.P. (Anneke) Monsma. Het onderzoek is in oktober gestart en zal in het voorjaar van 2024 worden opgeleverd.
Onderzoek naar BI-zones op bedrijventerreinen
Het ESBL doet onderzoek naar het functioneren van de BIZ op bedrijventerreinen in opdracht van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Samen met Cees-Jan Pen, lector ‘De ondernemende regio’ van Fontys University of Applied Sciences, onderzoeken we welke rol bedrijveninvesteringszones spelen bij het stimuleren van de organisatiegraad op en de verduurzaming van bedrijventerreinen. Het onderzoek moet data, inzicht en aanbevelingen opleveren voor het programma ‘Werklocaties’ (bedrijventerreinen als katalysator van verduurzaming) dat een uitwerking is van de Nationale Omgevingsvisie (NOVI). Stichting CLOK en Edwin Markus en Jeroen de Vos bieden ondersteuning in de vorm van datacollectie en datamining. Oplevering van het onderzoek in maart 2024.
Titel: ‘Investeren in het organiserend vermogen en de verduurzaming van bedrijventerreinen met behulp van bedrijveninvesteringszones’
Wie: A.W. Schep, C.J. Pen
Waar: zie themadossier ‘BIZ’
Titel: ‘Ruimte voor ambitie van bedrijveninvesteringszones’
Wie: A.W. Schep
Waar: zie themadossier ‘BIZ’
Title: 'Van Black Box naar Glass Box'
Wie: R.H. Kastelein
Waar: zie themadossier 'OZB/WOZ'
Title: How Taxes of Local Governments Can Contribute to Climate Goals
Wie: A.W. Schep, A.P. Monsma, R.H. Kastelein
Waar: zie themadossier ‘Duurzaamheid’
Titel: 'De lat hoger leggen’
Wie: A.W. Schep, R.H. Kastelein, A. Tran, S. Versteeg
Waar: zie themadossiers 'Internationaal' en 'WOZ/OZB'
Titel: ‘Bouwterrein: OZB voor gebruikers?’ (Belastingblad 2022/449)
Wie: R.H. Kastelein
Titel: ‘Van bouwterrein naar woning’
Wie: R.H. Kastelein
Titel: ‘Groene parkeerbelastingen in binnen- en buitenland'
Wie: R.H. Kastelein
Waar: MBB 2022/17
Titel: ‘De gemeentelijke verduurzamingsregeling getoetst’
Wie: A.W. Schep, A.P. Monsma, M. Noordegraaf, R.H. Kastelein, S. Versteeg
Waar: zie themadossier ‘Duurzaamheid’
Hieronder worden de verschillende publicaties en onderzoek per focus uitgewerkt.
Binnen het thema ‘duurzaamheid’ onderzoeken we hoe de lokale belastingen raken aan een duurzame omgeving. Bij het begrip duurzaamheid denken wij onder andere aan klimaatbestendigheid bijvoorbeeld waterbeheer), het toewerken naar energieneutraliteit (energietransitie) en een circulaire economie. Dat raakt aan lokale belastingen, doordat enerzijds met belastingen geld kan worden opgehaald om te besteden aan die klimaatdoelen (bekostiging) en anderzijds door middel van differentiatie binnen de belasting een prikkel kan worden gegeven aan de belastingbetalers om duurzamere keuzes te maken (instrumenteel gebruik, gedragsbeïnvloeding).
Bij bekostiging van duurzaamheidsmaatregelen kan gedacht worden aan het bekostigen van hemelwateropvangvoorzieningen via de gemeentelijke rioolheffing of de watersysteemheffing van het waterschap en aan de bekostiging van energiemaatregelen aan een particulier huis (‘van het gas af’) via een baatbelasting 2.0 (lopend onderzoeksproject waar het ESBL aan bijdraagt). Bij gedragsbeïnvloeding kan men denken aan het verminderen van huishoudelijk afval door beprijzing via de gemeentelijke afvalstoffenheffing en aan het stimuleren van energieneutraal en circulair bouwen via een korting op de gemeentelijke leges voor een bouwvergunning.
Hieronder zullen de publicaties en onderzoeken per jaar worden uitgewerkt:
Titel: How Taxes of Local Governments Can Contribute to Climate Goals
Wie: A.W. Schep, A.P. Monsma, R.H. Kastelein
Waar: Erasmus Law Review 2022-3
Titel: ‘Groene parkeerbelastingen in binnen- en buitenland'
Wie: R.H. Kastelein
Waar: MBB 2022/17
Titel: ‘De gemeentelijke verduurzamingsregeling getoetst’
Wie: A.W. Schep, A.P. Monsma, M. Noordegraaf, R.H. Kastelein, S. Versteeg
Publicaties
Titel: 'Circulaire economie en lokale belastingen'
Wie: A.P. Monsma
Waar: MBB 2020 / 10-34.
Onderzoek
Titel: Gemeentelijke belastingheffing & verduurzaming van havengebonden en industrieel vastgoed
Wie: A.W. Schep, A.P. Monsma, J.A. Monsma, R.H. Kastelein, V.F. van de Glind, S. Kapoerchan, D. El Manouzi
Titel: 'Warmtenet Groningen: baatbelasting en ozb'
Door: A.P. Monsma
Omschrijving: Onderzoek in opdracht van de gemeente Groningen. Onderzocht is in hoeverre een warmtenet kan worden gefinancierd d.m.v. gemeentelijke belastingen
Publicaties
Titel: 'De modelakte zonnepanelen en de Wet WOZ'
Wie: A.P. Monsma
Waar: Vastgoed Fiscaal en Civiel 2019/6
Titel: ‘CO2-heffing: #hoedan?’
Wie: A.W. Schep
Waar: Column in de rubriek ‘Uitvergroot’ van Vakstudie Nieuws, V-N 2019/17.0
Omschrijving: Dit artikel omschrijft de vragen die spelen bij de door het kabinet gepresenteerde CO2-heffing voor de industrie.
Onderzoeken
Titel: ‘Fiscale bekostiging warmtenet Drechtsteden'
Door: A.P. Monsma en M.R. de Boer
Omschrijving: Centraal in dit onderzoek staat de vraag of, en zo ja onder welke voorwaarden, het mogelijk is de kosten van de aanleg van een warmtenet te verhalen op de aan te sluiten onroerende zaken (woningen) via een gemeentelijke baatbelasting.
Publicaties
Titel: ‘Belastingfaciliteiten voor de creatieve industrie’
Waar: Weekblad voor Fiscaal Recht 2018/6
Wie: A.P. Monsma, M. Tydeman-Yousef
Omschrijving: Verslag van het seminar ‘Fiscale autonomie en haar grenzen’ van de Erasmus School of Law, gehouden op 12 oktober 2017 te Rotterdam.
Titel: ‘Circulaire economie en afvalstoffenheffing’
Waar: Belastingblad 2018/98
Wie: A.P. Monsma
Omschrijving: D.m.v. afvalstoffenheffing en andere heffingen zou circulaire economie, als deelthema van duurzaamheid, gestimuleerd kunnen worden.
Titel: ‘Gebouwgebonden financiering van energetische maatregelen voor woningen: naar een baatbelasting 2.0?’
Waar: Belastingblad 2018/96
Wie: A.W. Schep
Omschrijving: Woningen moeten duurzamer. Daarvoor is (gebouwgebonden) financiering nodig. In hoeverre kan de gemeentelijke baatbelasting hierbij een rol spelen?
Titel: ‘Gratis parkeren voor Teslarijders’
Waar: Column in de rubriek ‘Uitvergroot’, V-N 2018/23.0.
Wie: A.W. Schep
Omschrijving: Gemeenten zetten fiscale middelen in om duurzaamheidsdoelstellingen te behalen. Maar wordt daarbij daadwerkelijk een positieve bijdrage aan het klimaat geleverd?
Titel: ‘Lokale belastingen en duurzaamheid’
Waar: Essay geschreven in opdracht van de Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB).
Wie: A.W. Schep
Omschrijving: Lokale heffingen kunnen het duurzaamheidsbeleid van gemeenten een impuls geven. Onderzocht moet worden wat de effecten hiervan zijn.
Titel: ‘Heffingen kunnen altijd groener’
Waar: Binnenlands Bestuur 2018, week 14, p. 54-57.
Wie: A.W. Schep
Omschrijving: Samenvatting van het essay dat Arjen Schep heeft geschreven voor de Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB).
Titel: ‘Geef gemeenten regie bij duurzaam wonen’
Waar: SC Krant (SdU) van 15 mei 2018, nr. 8, p. 6.
Wie: A.W. Schep, T. Smit
Omschrijving: Arjen Schep en Tijmen Smit pleiten ervoor gemeenten de regie te geven bij het verduurzamen van particuliere woningen. Hoe kan dit financieel worden uitgewerkt?
Titel: ‘Bekostiging centrale zuiveringsstap voor de verwijdering van gewas-beschermingsmiddelen’
Waar: ESBL 2018 (intern, kan worden opgevraagd)
Wie: J.A. Monsma
Omschrijving: Hoe kan de centrale zuiveringsstap voor de verwijdering van gewas-beschermingsmiddelen worden bekostigd? Onderzoek in opdracht van het Hoogheemraadschap van Delfland.
Onderzoeken
Titel: ‘Lokale belastingen en duurzaamheid’
Door: A.W. Schep
Omschrijving: Essay geschreven in opdracht van de Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB).
Titel: ‘Concept-rapport ‘Objectgebonden financiering van woningverduurzaming met baatbelasting’
Door: A.W. Schep
Omschrijving: Onderzoek in opdracht van BEL-combinatie.
Titel: ‘Rapportage onderzoek fiscaal-juridische advisering over energieproductie door waterschappen’
Door: J.A. Monsma en A.P. Monsma
Omschrijving: Aan het ESBL is de voorlopige opdracht verleend voor een onderzoek resulterende in fiscaal-juridische advisering over energieproductie door waterschappen. Van dit onderzoek is deze rapportage gemaakt. Opdrachtgever is de Hoofddirectie Bestuurlijke en Juridische Zaken van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat.
Binnen dit thema onderzoeken we hoe de Nederlandse lokale belastingen zich verhouden tot het Europese en internationale recht en de lokale belastingen in andere landen. We leggen verbinding met onderzoekers uit andere landen om verschillende systemen en de invulling van begrippen als fiscale autonomie en rechtsbeginselen te kunnen vergelijken. Het ESBL rekent het tot zijn taak kennis over de Nederlandse lokale belastingen te delen, niet alleen met het werkveld in Nederland, maar ook over de landsgrenzen heen. De laatste jaren wordt ‘property tax’ steeds vaker als een middel voor ‘Domestic Resource Mobilization’ voor ontwikkelings- en transitielanden gezien (Wereldbank, Asian Development Bank, VNG international). Het ESBL participeert in een aantal van die projecten in onder meer de West Bank (Palestina).
Hier zullen de publicaties en onderzoeken per jaar worden uitgewerkt:
Titel: 'De lat hoger leggen'
Wie: A.W. Schep, R.H. Kastelein, A. Tran, S. Versteeg
Omschrijving:
Het Nederlandse systeem voor het bepalen van WOZ-waarden en het gebruiken van deze WOZ-waarden voor de heffing van (onroerendezaak)belastingen door diverse overheden is niet uniek. Ook in veel andere landen vindt heffing van onroerendezaakbelasting (property tax) plaats. Door het Nederlandse systeem te vergelijken met andere landen, kan men ‘leren van elkaar’. Dit leren van elkaar is de kern van een internationale benchmark van systemen voor property tax.
De internationale benchmark is gebaseerd op een scorecard die ontwikkeld is door IPTI (International Property Tax Institute). Volgens deze scorecard scoort het Nederlandse systeem goed, maar is het altijd mogelijk om te leren van systemen die (op onderdelen) beter scoren. Om deze mogelijke lessen te concretiseren heeft de Waarderingskamer aan het ESBL gevraagd een aantal van die verbeterpunten te ontlenen aan de gemaakte benchmarkvergelijking. Zie ook de pagina van de Waarderingskamer.
Publicaties
Titel: ‘Housing taxation in the Netherlands’
Wie: A.P. Monsma en S.J.C. Hemels
Waar: Quality of Life - Legal and Tax systems to implement Sustainable Development Goals (SDGS) in Japan and the Netherlands, Chapter 6, pp. 63-85
Titel: ‘Municipal Environmental taxes in The Netherlands’
Wie: A.W. Schep
Waar: Quality of Life - Legal and Tax systems to implement Sustainable Development Goals (SDGS) in Japan and the Netherlands, Chapter 8, pp. 111-123
Titel: 'Open versus Closed Competence to Tax: A Comparative Legal Study of Municipal Taxes in Belgium and the Netherlands'
Wie: M. de Jonckheere, A.W. Schep en A.P. Monsma
Waar: Intertax Volume 47 (2019), Issue 5, pp. 468-489
Omschrijving: In dit artikel wordt een vergelijking gemaakt tussen de lokale belastingsystemen van Nederland en België, waarbij onderzocht wordt in hoeverre de lokale autoriteiten over bevoegdheden beschikken om lokale belastingen te heffen binnen de nationale wetgeving en jurisprudentie.
Publicaties
Titel: ‘Housing taxation: the special case of the Netherlands’
Waar: Bulletin for International Taxation 69 (8), p. 463-474
Wie: A.P. Monsma, S.J.C. Hemels
Titel: ‘Housing taxation in the Netherlands’
Waar: Meikai University Discussion Paper Series 2015, nr. 27, p. 37-60
Wie: A.P. Monsma, S.J.C. Hemels
Titel: ‘Dutch local property taxes in international perspective’
Waar: IAAO’s Fair&Equitable magazine oktober 2015, p. 15-19
Wie: A.P. Monsma
Titel: ‘Study on the feasibility of a Financial instrument to facilitate safe and sound ship recycling’
Waar: Bijdrage aan Fiscal instruments for safe & sound ship recycling. Bijdrage in het project van Ecorys, Erasmus School of Law en DNV-GL.
Wie: A.P. Monsma, A.W. Schep, M.F. de Wilde
Onderzoeken
Titel: ‘Fiscal instruments for safe & sound ship recycling’
Door: A.P. Monsma, A.W. Schep, M.F. de Wilde
Publicaties
Titel: ‘Bevoegdheidsaspecten: rechtsgrond en grenzen van de vergoedende heffingen in Jaarboek lokale en regionale belastingen 2013-2014’
Waar: Die keure, 1-44
Wie: M.J.M. de Jonckheere
Titel: ‘Formeel fiscaal recht in België’
Waar: X Lokaal formeel belastingrecht in Nederland, België en Duitsland, ESBL- brochures nr 14, Rotterdam, 2014, ISBN 978 908 2181 807, 121- 141
Wie: M.J.M. de Jonckheere
Titel: ‘Jaarboek lokale en regionale belastingen 2013-2014 Vergoedende regionale en lokale heffingen’
Waar: Die keure, p. 128
Wie: M.J.M. de Jonckheere
Titel: 'Exact algemeen’ of liever ‘benaderend individueel'
Waar: Rotterdamse résumé mei 2014
Wie: M.J.M. de Jonckheere
Titel: ‘Recente rechtspraak in kort bestek’
Waar: LRB 2014/1, p. 72-98
Wie: M.J.M. de Jonckheere
Titel: ‘Recente rechtspraak in kort bestek’
Waar: LRB 2014/2, p. 24-51
Wie: M.J.M. de Jonckheere
Titel: ‘Recente rechtspraak in kort bestek
Waar: LRB 2014/3, p. 20-39
Wie: M.J.M. de Jonckheere
Titel: ‘Open versus gesloten belastingstelsel: een vergelijkende studie van gemeentebelastingen in België en Nederland, Lokale & Regionale Belastingen’
Waar: LRB 2013(3-4), p. 22-57
Wie: M.J.M. de Jonckheere, A.P. Monsma, A.W. Schep
Titel: ‘Interlokaal 2014, nr. 1. Local tax system in the Netherlands’
Waar: Belastingblad 2014/488
Wie: A.P. Monsma
Onderzoeken
Titel: ‘Open versus closed taxcompetence: A comparative legal study of municipal taxes in Belgium and the Netherlands’
Door: M.J.M. de Jonckheere, A.P. Monsma, A.W. Schep
Publicaties
Titel: ‘De invloed van 30 jaar staatshervorming op de fiscale autonomie van Belgische gemeenten’
Waar: ´k Moet eerlijk zeggen, vriendenbundel Henk van Arendonk, (red.) A.C.G.A.C. de Graaf, S.J.C. Hemels en J.C.M.J.M. van Sonderen, Den Haag: Sdu 2013, p. 145-160
Wie: M.J.M. de Jonckheere
Titel: ‘Lokale bedrijfsbelastingen in Frankrijk’
Waar: Jaarboek lokale en regionale belastingen 2012-2013, Brugge: Die Keure 2013, p. 200-226
Wie: M.J.M. de Jonckheere
Titel: ‘De gewestelijke beperking van de gemeentelijke belasting- en retributiebevoegdheid’
Waar: Jaarboek lokale en regionale belastingen 2012-2013, Brugge: Die Keure 2013, p. 1-26
Wie: M.J.M. de Jonckheere
Titel: ‘De vreemdelingenretributie: onwettig of toch niet?’
Waar: LRB 2013/2, p. 3-20
Wie: M.J.M. de Jonckheere
Titel: ‘Recente rechtspraak in kort bestek’
Waar: LRB 2013/1, p. 16-36
Wie: M.J.M. de Jonckheere
Titel: ‘Recente rechtspraak in kort bestek’
Waar: LRB 2013/2, p. 57-75
Wie: M.J.M. de Jonckheere
Titel: ‘Rariteiten lokale fiscaliteit in België en Nederland’
Waar: Fiscaal Praktijkblad 2013/7, p. 6-9
Wie: M.J.M. de Jonckheere, A.P. Monsma
Titel: ‘Lokale bedrijfsbelastingen in Nederland’
Waar: Jaarboek Lokale en Regionale belastingen 2012-2013, Brugge: Die Keure 2013, p. 229-260
Wie: A.P. Monsma
Bij ondernemersfondsen en bedrijveninvesteringszones wordt de opbrengst van een gemeentelijke belasting teruggegeven in de vorm van subsidie aan belastingplichtige ondernemers. Zij kunnen die subsidie vervolgens aanwenden voor diverse gezamenlijke doelen en activiteiten die de gezamenlijke bedrijfsomgeving ten goede komen. Binnen het ESBL is veel expertise over deze vormen van belastingheffing onder andere vanwege het promotieonderzoek van Arjen Schep dat in 2012 leidde tot de dissertatie: Naar evenwichtig bijzonder kostenverhaal door gemeenten. Bekostiging van voorzieningen met baatbelasting, grondexploitatiebijdrage, ondernemersfondsen en BIZ-bijdrage., diss. EUR, Delft: Eburon 2012). Ook na zijn promotie heeft Arjen gepubliceerd en voordrachten gehouden over dit thema en was hij betrokken bij de invoering van tientallen bedrijveninvesteringszones en ondernemersfondsen.
Hier zullen de publicaties en onderzoeken per jaar worden uitgewerkt:
Onderzoeken
Door: A.W. Schep, C.J. Pen
Onderzoeken
Titel: ‘Ruimte voor ambitie van bedrijveninvesteringszones’
Door: A.W. Schep
Onderzoeken
Titel: 'Bekostiging van een Gebiedsinvesteringszone (GIZ) met gemeentelijke fiscale instrumenten'
Door: A.W. Schep
Onderzoeken
Titel: ‘Verlenging BIZ-periode in verband met corona’
Door: A.W. Schep
Publicaties
Titel: ‘De BIZ-bijdrage: een gemeentelijke bestemmingsheffing ten behoeve van subsidieverlening aan ondernemersgebieden’
Waar: Maandblad Belastingbeschouwingen, MBB 2015/7-8, p. 247-254
Wie: A.W. Schep
Titel: ‘Hoofdstuk 14: BIZ-bijdrage: gemeentelijke belasting met subsidieverplichting’
Waar: Hoofdstuk in “Samen aan de slag met BIZ!”
Wie: A.W. Schep
Publicaties
Titel: ‘Naar een permanente wettelijke regeling voor de BIZ-bijdrage: klaar voor de toekomst?’
Waar: ´k Moet eerlijk zeggen, vriendenbundel Henk van Arendonk, (red.) A.C.G.A.C. de Graaf, S.J.C. Hemels en J.C.M.J.M. van Sonderen, Den Haag: Sdu 2013, p. 301-316
Wie: A.W. Schep
Titel: ‘Interlokaal 2013, nr.1. Van evaluatie naar wetsvoorstel voor de Wet op de bedrijveninvesteringszones’
Waar: Belastingblad 2013/362, p. 1294-1303
Wie: A.W. Schep
Mede naar aanleiding van decentralisatie van het rijk naar gemeenten van taken binnen het sociaal domein per 1 januari 2015 (bijv. WMO en jeugdzorg), verschenen diverse rapportages over de wenselijkheid van uitbreiding van het gemeentelijke belastinggebied (CBP, het COELO, de VNG, de Algemene Rekenkamer en de Raad voor de Financiële Verhoudingen). Ook de VNG-commissie Rinnooij Kan heeft in 2015 geadviseerd het gemeentelijke belastinggebied flink te vergroten en te verbeteren. Onder meer invoering van een ingezetenenheffing en herinvoering van de gebruikersheffing ozb op woningen werd door deze commissie voorgesteld.
Hoewel het huidige kabinet Rutte III de plannen niet heeft overgenomen, is wel op 14 februari 2018 het Interbestuurlijk Programma (IBP) gestart. Rijk, provincies, gemeenten en waterschappen willen komen tot een gezamenlijke aanpak van een aantal belangrijke maatschappelijke opgaven van de komende jaren. In de programmadocumenten wordt uitdrukkelijk vermeld, dat behalve regulier onderhoud aan de lokale belastingstelsels ook zal worden onderzocht in hoeverre de wet- en regelgeving tot knelpunten leidt bij de oplossing van de maatschappelijke opgaven en/of/en hoe dat de lokale fiscaliteit wellicht juist kan bijdragen aan een oplossing.
Vanuit het ESBL zijn diverse publicaties aan dit onderwerp gewijd. Het onderwerp is ook gerelateerd aan de plannen tot hervorming van het belastinggebied van waterschappen (Commissie Aanpassing Belastingstelsel van de Unie van Waterschappen).
Hier zullen de publicaties en onderzoeken per jaar worden uitgewerkt:
Publicaties
Titel: ‘Is een ingrijpende herziening van het gemeentelijke belastinggebied opportuun?’
Waar: Weekblad Fiscaal Recht 2017/157
Wie: J.A. Monsma, A.P. Monsma
Omschrijving: Het kabinet stelt voor om € 4 miljard te verschuiven van de rijksbelastingen (IB/LB) naar de gemeentebelastingen. Wat zijn de gevolgen?
Titel: ‘Uitbreiding gemeentelijke belastingen: goed voor de doelmatigheid?’
Waar: Belastingblad 2017/441
Wie: J.A. Monsma, A.P. Monsma, J. Boeke
Omschrijving: Het kabinet stelt voor om het gemeentelijk belastinggebied uit te breiden. In hoeverre is dit doelmatig?
Titel: ‘Acceptatiegraad en politieke waarschijnlijkheid van een hervorming van het gemeentelijke belastinggebied’
Waar: Maandblad Belasting Beschouwingen (MBB) 2017/02, p. 52-59
Wie: A.W. Schep
Omschrijving: Beschouwing over het voorstel om het gemeentelijk belastinggebied uit te breiden.
Publicaties
Titel: ‘Een groter gemeentelijk belastinggebied: doel of middel?’
Waar: WFR 2016/166, p. 1068-1079
Wie: J.A. Monsma
Omschrijving: Weergave van argumenten voor uitbreiding en hervorming van gemeentelijk belastinggebied. Op veel van deze argumenten is het nodige af te dingen.
Titel: ‘Kabinetsbrief over toekomst van het gemeentelijke belastinggebied: bouwstenen of sloophout?’
Waar: Belastingblad 2016/418, p. 1659-1667
Wie: A.W. Schep, L.J. Boone
Omschrijving: Commentaar op 'bouwstenenbrief'. Uitbreiding gemeentelijk belastinggebied is niet doel, maar middel. Middel om loon- en inkomstenbelasting te verlagen.
Publicaties
Titel: ‘Uitbreiding en verbetering van het gemeentelijk belastinggebied. 13 ideeën van studenten fiscaal recht van de Erasmus School of Law’
Waar: ESBL 2018 (intern, kan worden opgevraagd)
Wie: A.P. Monsma, A.W. Schep, J.A. Monsma
Publicaties
Titel: ‘Bekostiging van maatregelen uit programma's op grond van de Omgevingswet’
Waar: Onderzoeksrapport van het ESBL, geschreven in opdracht van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu.
Wie: A.W. Schep
Titel: ‘Kostenverhaal bij ontwikkelende én gevestigde partijen: revival voor de baatbelasting?’
Waar: Grondzaken in de praktijk' (SdU)
Wie: N. Sorel, A.W. Schep, J. Tennekes
Titel: ‘Het strijkorkestje van de Titanic’
Waar: Column ‘uitvergroot’, V-N 2014/1.0
Wie: A.W. Schep
Titel: ‘Draaideurcrimineel op het rechte pad door nieuwe gemeentelijke belasting’
Waar: Column ‘uitvergroot’, V-N 2014/54.0
Wie: A.W. Schep
Titel: ‘No taxation without argumentation’
Waar: WFR 2014/1417
Wie: A.W. Schep
Retributies (ook wel leges genoemd) worden geheven als vergoeding van de kosten van dienstverlening of van het gebruik van gemeentebezittingen. Bij dienstverlening kan gedacht worden aan vergunningverlening of de verstrekking van gemeentelijke stukken. Bij het gebruik van gemeentebezittingen kan gedacht worden aan het gebruik van de gemeentelijke haven, of van gemeentelijke marktkramen. Voor retributies geldt een opbrengstnorm: de geraamde baten mogen de geraamde lasten terzake niet overschrijden. Over zowel het begrip dienstverlening als over de opbrengstnorm wordt de nodige jurisprudentie gewezen. Het blijft daarom een relevant onderwerp voor ESBL-publicaties.
Hier zullen de publicaties en onderzoeken per jaar worden uitgewerkt:
Publicaties
Titel: ‘Zaagtandarrest: gemeentelijke vrijheid in tarieven’
Waar: Belastingblad 2017/356
Wie: A.P. Monsma
Omschrijving: Beschouwing over het zogenoemde Zaagtandarrest. In dit arrest is bepaald dat gemeenten vrij zijn in het vaststellen van legestarieven.
Titel: ‘Leges voor handhavingskosten bij bouwen zonder vergunning’
Waar: Belastingblad 2017/423
Wie: A.W. Schep
Omschrijving: Rechtbank Noord-Holland doet uitspraak in zaak over leges voor handhavingskosten bij bouwen zonder vergunning. Deze uitspraak roept een aantal vragen op.
Onderzoeken
Titel: ‘Second opinion leges omgevingsvergunning’
Door: A.W. Schep
Onderzoeken
Titel: ‘Juridische toets van de mogelijkheden tot legesheffing voor provinciale luchtvaarttaken: beoordeling’
Door: A.W. Schep
Onderzoeken
Titel: ‘Quickscan legesverordening’
Door: A.P. Monsma, A.W. Schep
Gemeenten waarderen jaarlijks alle onroerende zaken binnen hun grenzen. Dit gebeurt op grond van de Wet Waardering Onroerende Zaken (wet WOZ). In deze wet en daarop gebaseerde nadere regelgeving zijn regels opgenomen over de afbakening van het WOZ-object, de waarderingsvoorschriften (welk waardebegrip moet worden gehanteerd), waarderingsmethodes, waarderingsuitzonderingen, bekendmaking van de waarde, latere aanpassing van de waarde (buiten de bezwaarprocedure) en de opname in en verstrekking van WOZ-gegevens uit de basisregistratie WOZ. De WOZ-waarde vormt de heffingsmaatstaf voor diverse lokale heffingen, waaronder de onroerende zaakbelastingen (ozb). Voor de ozb zijn diverse vrijstellingen geformuleerd, zoals de kerkenvrijstelling, de kassenvrijstelling en de werktuigenvrijstelling.
Binnen dit onderwerp valt ook het tegengestelde belang bij de WOZ-waarde. Doordat de WOZ-waarde mede bepalend is geworden voor de te vragen maximum huurprijs van sociale huurwoningen, kan een eigenaar van huurwoningen belang hebben bij een hogere WOZ-waarde. Voorheen werd steeds aangenomen dat degene die bezwaar of beroep instelde slechts belang had bij een lagere WOZ-waarde, omdat de hoogte van belastingen ervan afhangt. Omdat de regels voor de rechtsbescherming nog niet zijn aangepast, kunnen zich diverse juridische en praktische problemen voordoen. In publicaties en een speciaal aan dit thema gewijde studiemiddag heeft het ESBL hier aandacht aan besteed.
Hier zullen de publicaties en onderzoeken per jaar worden uitgewerkt:
Titel: 'Van Black Box naar Glass Box'
Wie: R.H. Kastelein
Omschrijving: Onderzoek naar hoe de onderbouwing van modelmatig bepaalde WOZ-waarden naar (juridisch) begrijpelijke termen kan worden vertaald, zodat deze onderbouwing overtuigend is voor belastingplichtigen en de rechter.
Titel: 'De lat hoger leggen'
Wie: A.W. Schep, R.H. Kastelein, A. Tran, S. Versteeg
Omschrijving:
Het Nederlandse systeem voor het bepalen van WOZ-waarden en het gebruiken van deze WOZ-waarden voor de heffing van (onroerendezaak)belastingen door diverse overheden is niet uniek. Ook in veel andere landen vindt heffing van onroerendezaakbelasting (property tax) plaats. Door het Nederlandse systeem te vergelijken met andere landen, kan men ‘leren van elkaar’. Dit leren van elkaar is de kern van een internationale benchmark van systemen voor property tax.
De internationale benchmark is gebaseerd op een scorecard die ontwikkeld is door IPTI (International Property Tax Institute). Volgens deze scorecard scoort het Nederlandse systeem goed, maar is het altijd mogelijk om te leren van systemen die (op onderdelen) beter scoren. Om deze mogelijke lessen te concretiseren heeft de Waarderingskamer aan het ESBL gevraagd een aantal van die verbeterpunten te ontlenen aan de gemaakte benchmarkvergelijking. Zie ook op de Waarderingskamer.
Publicaties
Titel: ‘Bouwterrein: OZB voor gebruikers’ (Belastingblad 2022/449)
Wie: R.H. Kastelein
Titel: ‘Van bouwterrein naar woning’
Wie: R.H. Kastelein
Onderzoeken
Titel: 'Bezwaar en beroep WOZ en NCNP'
Door: A.P. Monsma
Titel: ‘Gevolgen van corona voor de in 2021 bekendgemaakte WOZ-waarden’
Door: A.W. Schep
Waar: MBB 2021 / 4-10.
Omschrijving: Artikel over de gevolgen van de coronamaatregelen voor de in 2021 bekendgemaakte WOZ-waarden.
Titel: 'WOZ-waardering van zakelijk vastgoed in tijden corona'
Door: A.W. Schep
Waar: Het Register
Publicaties
Titel: ‘Invloed van coronamaatregelen op WOZ-waardering in 2021’
Wie: A.W. Schep
Waar: voor een samenvatting zie de website van de Waarderingskamer.Opent extern
Omschrijving: Memo waarin het ESBL voor de Waarderingkamer heeft onderzocht in hoeverre coronamaatregelen van invloed kunnen zijn op de WOZ-waardering in 2021.
Titel: ‘Interlokaal 2020, nr. 2’
Wie: R.H. Kastelein
Waar: Belastingblad 2020/315
Omschrijving: Samenvatting van een onderzoek van het ESBL over de herijking van de waarderingsuitzonderingen in de Wet WOZ. Dit onderzoek heeft het ESBL uitgevoerd in opdracht van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Verder een overzicht van recent verschenen publicaties.
Onderzoeken
Titel: 'Herijking waarderingsuitzonderingen WOZ'
Door: A.W. Schep
Publicaties
Titel: No-cure-no-pay in WOZ-procedures: strategieën en proceskosten
Waar: NTFRA 2019/2
Wie: A.P. Monsma, A. Abdirizak.
Omschrijving: In het afgelopen decennium is het aantal bezwaren en beroepen ingediend door no-cure-no-pay-bureaus fors toegenomen, met hogere proceskostenvergoedingen tot gevolg. De auteurs onderzoeken welke strategieën no-cure-no-pay-bureaus en gemeenten hanteren om de hoogte van deze proceskostenvergoedingen te beïnvloeden. Verder bezien de auteurs of het huidige wettelijke systeem toereikend is om de geconstateerde problemen op te lossen en welke alternatieven denkbaar zijn.
Titel: ‘Interlokaal 2019, nr.1’
Wie: R.H. Kastelein en A.P. Monsma
Waar: Belastingblad 2019/151
Omschrijving: Eerste aflevering van Interlokaal van 2019 met daarin een beschouwing over de proceskostenvergoedingen in WOZ-procedures van de hand van Robert Kastelein en Anneke Monsma, en een overzicht met recent verschenen publicaties en verrichte activiteiten van het ESBL.
Publicaties
Titel: ‘Lager OZB-tarief voor sportaccommodaties, dorpshuizen en onroerende zaken van sociale instellingen en ANBI’s: goed idee?’
Waar: Belastingblad 2018/452
Wie: J.A. Monsma
Omschrijving: het amendement waarin wordt voorgesteld artikel 220f van de Gemeentewet te wijzigen, roept allerlei vragen op.
Onderzoeken
Titel: 'Het model en de rechter - een onderzoek naar vermindering van de discrepantie tussen de door gemeenten modelmatig bepaalde woningwaarden enerzijds en de toetsing van de rechter daarvan anderzijds'
Door: R.H. Kastelein
Onderzoeken
Titel: ‘Rechtmatigheidstoets van de WOZ-waardering en heffing van OZB van aan spoorbanen dienstbare infrastructuur’
Door: A.W. Schep
Onderzoeken
Titel: ‘Wetenschappelijke toets van het door Van den Bosch & partners te Sliedrecht aan de gemeente Almere uitgebrachte Advies afschaffing onroerendezaakbelasting voor gebruikers van niet-woningen’
Door: J.A. Monsma, A.W. Schep
Titel: ‘Rechtmatigheidstoets van de WOZ-waardering en heffing van OZB van aan spoorbanen dienstbare infrastructuur’
Door: A.W. Schep
Publicaties
Titel: WOZ-waardering in crisistijd
Waar: Fiscaal Praktijkblad 2014-10, p. 14-17
Wie: A.W. Schep
Precariobelasting vormt een gefiscaliseerde vergoeding voor het gebruiken van gemeentegrond voor private doeleinden, zodat die grond (tijdelijk) is onttrokken aan het publieke gebruik. Voorwerpen op, onder of boven gemeentegrond kunnen in de precariobelasting worden betrokken. Daarbij valt te denken aan caféterrassen op het trottoir, luifels die boven het trottoir hangen en kabels en leidingen in de grond. Precariobelasting kan niet worden geheven, indien de gemeente de voorwerpen moet gedogen. Over de vraag of zo’n gedoogplicht bestaat in een specifiek geval bestaat veel jurisprudentie. Nutsbedrijven hebben zich veelvuldig verzet tegen de heffing van precariobelasting op hun ondergrondse leidingen, onder andere met het argument dat deze belasting de prijs van nutsvoorzieningen (gas, water, elektriciteit) opdrijft en de prijs daarmee afhankelijk maakt van de gemeente waarin men woont. Mede om die reden is de precario op leidingen van nutsbedrijven inmiddels bij wet afgeschaft, met een overgangsperiode tot 2022.
Hier zullen de publicaties en onderzoeken per jaar worden uitgewerkt:
Publicaties
Titel: ‘Interlokaal 2017, nr. 2. Fiscale en privaatrechtelijke alternatieven voor wegvallende opbrengsten precariobelasting’
Waar: Belastingblad 2017/422
Wie: A.W. Schep
Omschrijving: Bijdrage over alternatieven voor wegvallende opbrengsten precariobelasting, verschenen publicaties ESBL, overzicht diverse activiteiten en vooraankondiging studiemiddag.
Onderzoeken
Titel: ‘Precario en warmtenet Dordrecht’
Door: A.W. Schep, W. Mans
Titel: ‘Notitie precariobelasting en Belemmeringenwet Privaatrecht’
Door: A.W. Schep
Titel: ‘Vergoedingen voor gebruik van gemeentegrond door netwerken van nutsbedrijven. Een verkennende notitie naar alternatieven voor precariobelasting’
Door: A.W. Schep
Onderzoeken
Titel: ‘Startnotitie precariobelasting van ondergrondse kabels en leidingen’
Door: A.P. Monsma, A.W. Schep
Titel: ‘Onderzoek heffing van precariobelasting op kabels en leidingen’
Door: A.W. Schep
Publicaties
Titel: ‘Heffing van OZB van netwerken van nutsbedrijven’
Waar: Onderzoek in opdracht van Gemeentebelastingen Drechtsteden, september 2013, p. 37
Wie: A.W. Schep
Overige onderzoeks-output die niet binnen de specifieke thema’s geschaard kan worden, wordt hier vermeld. Het betreft bijvoorbeeld specifieke onderzoeksopdrachten van gemeenten en waterschappen of losse artikelen, columns en voordrachten.
Hier zullen de publicaties en onderzoeken per jaar worden uitgewerkt:
Publicaties
Titel: Oratie Arjen Schep: APK voor het lokale belastinggebied
Wie: R.H. Kastelein
Waar: Belastingblad 2021/122
Omschrijving: Verslag van de door prof. mr. dr. A.W. Schep uitgesproken inaugurele rede op 29 januari 2021.
Titel: ‘Lokale belastingheffing voor maatschappelijke opgaven – Pleidooi voor een betekenisvol decentraal belastinggebied’ (tekstversie)
Wie: A.W. Schep
Omschrijving: Tekstversie van de op 29 januari 2021 uitgesproken inaugurele rede door prof. Arjen Schep.
Titel: Fiscaal-juridisch overzicht provinciaal belastinggebied
Wie: A.W. Schep
Omschrijving: Het ESBL is door het Ministerie van BZK gevraagd een korte overzichtsnotitie te schrijven over het provinciaal belastinggebied. De notitie is geschreven ten behoeve van een ambtelijke werkgroep die momenteel de herziening van het provinciaal belastinggebied onderzoekt.
Onderzoeken
Titel: 'Burgerbijdrage: appeltje-eitje?’
Door: R.H. Kastelein
Publicaties
Titel: Notitie doorlopende volmacht in belastingprocedures van gemeenten
Wie: A.P. Monsma
Omschrijving: Onderzoek in opdracht van LVLB en VNG.
Titel: 'Interlokaal 2020, nr. 1'
Wie: R.H. Kastelein
Waar: Belastingblad 2020/76
Omschrijving: Verslag van het symposium ter gelegenheid van het afscheid van Jan Monsma als bijzonder hoogleraar Heffingen van Lokale Overheden en wetenschappelijk directeur van het ESBL. Verder een overzicht van recent verschenen publicaties en verrichte activiteiten.
Onderzoeken
Titel: ‘Havengelden vanwege sluiscomplex Kornwerderzand’
Door: A.W. Schep
Publicaties
Titel: 'Interlokaal 2018, nr. 1'
Waar: Belastingblad 2018/303
Wie: R.H. Kastelein
Omschrijving: Verslag van de studiemiddag over rechtsbescherming. Verder: nieuws en een overzicht van de wetenschappelijke activiteiten.
Titel: ‘Onderzoek naar de rioolheffing in opdracht van de gemeente Krimpenerwaard’
Waar: ESBL 2018 (intern, kan worden opgevraagd)
Wie: J.A. Monsma
Omschrijving: Onderzoek naar de rioolheffing. Dit in opdracht van de gemeente Krimpenerwaard.
Titel: ‘Gemeentelijke verblijfsbelastingen in tijden van massatoerisme en Airbnb: ontwikkelingen, knelpunten en mogelijke oplossingen’
Waar: MBB 2018/12, p. 521-531
Wie: F.J.H.L. Makkinga, A.W. Schep & V. Mok.
Publicaties
Titel: ‘Interlokaal 2017, nr.1’
Waar: Belastingblad 2017/153
Wie: A.P. Monsma
Omschrijving: Nieuws van het ESBL, verslag van de studiemiddag over de toekomst van de gemeentefinanciën, verschenen publicaties en vooraankondiging studiemiddag.
Titel: ‘Beschouwing Initiatiefwetsvoorstel Veldman: Haagse visie op decentralisatie?’
Waar: Belastingblad 2017/153
Wie: J.A. Monsma
Omschrijving: Tweede Kamerlid H. Veldman doet initiatiefvoorstel om gemeenten te verplichten rioolheffing en afvalstoffenheffing van de gebruiker te heffen. Is het aannemen van dit voorstel verstandig?
Titel: ‘Als belastingadvieskantoren mede de onderzoeksagenda op je universiteit bepalen’
Waar: Vakstudie-Nieuws (V-N) 2017/30.0
Wie: A.W. Schep
Omschrijving: Over geloofwaardigheid en transparantie van wetenschappers die tevens verbonden zijn aan belastingadvieskantoren.
Onderzoeken
Titel: ‘Juridische toets amendement ChristenUnie in verband met ondernemersfonds Teylingen’
Door: A.W. Schep
Titel: ‘Bekostiging centrale zuiveringsstap voor de verwijdering van gewasbeschermingsmiddelen’
Door: J.A. Monsma
Publicaties
Titel: ‘Toeristenbelasting en deeleconomie: kansen en bedreigingen voor Nederlandse gemeenten’
Waar: Jaarboek Lokale & Regionale Belastingen (L.R.B.) 2015-2016, M. De Jonckheere (red.), Brugge: die Keure, p. 31-45
Wie: A.W. Schep
Onderzoeken
Titel: ‘Retributieregeling binnen ondernemersfonds Teylingen’
Door: A.W. Schep
Publicaties
Titel: 'Vergoedende heffingen van Nederlandse gemeenten’
Waar: Hoofdstuk 4 in het Jaarboek Lokale en Regionale belastingen 2013-2014, Vergoedende regionale en lokale heffingen, (red. M. De Jonckheere), Brugge: Die Keure 2014, p. 81-127
Wie: A.W. Schep
Titel: ‘Navorderen van belastingen door gemeenten: voorzichtigheid geboden!’
Waar: Belastingblad 2014/232
Wie: A.W. Schep
Titel: ‘Death Tax’
Waar: Column ‘uitvergroot’, V-N 2014/30.0
Wie: A.W. Schep
Publicaties
Titel: 'Vergoedende heffingen van Nederlandse gemeenten’
Waar: Hoofdstuk 4 in het Jaarboek Lokale en Regionale belastingen 2013-2014, Vergoedende regionale en lokale heffingen, (red. M. De Jonckheere), Brugge: Die Keure 2014, p. 81-127
Wie: A.W. Schep
Titel: ‘Navorderen van belastingen door gemeenten: voorzichtigheid geboden!’
Waar: Belastingblad 2014/232
Wie: A.W. Schep
Titel: ‘Death Tax’
Waar: Column ‘uitvergroot’, V-N 2014/30.0
Wie: A.W. Schep