In een nieuwe Zembla-aflevering wordt de schadelijkheid van PFAS-chemicaliën aan de kaak gesteld. Deze chemicaliën – beter bekend als forever chemicals – zijn verspreid over de hele wereld en bevinden zich in bijvoorbeeld de antiaanbaklagen van pannen. De Zembla-aflevering sluit nauw aan bij onderzoek dat Lieselot Bisschop, hoogleraar Public and Private Interests aan Erasmus School of Law, en collega’s doen naar PFAS-vervuiling en het toezicht erop. In de aflevering staat de casus van het van oorsprong Amerikaanse chemiebedrijf DuPont dat zich in de jaren 60 ook in Dordrecht heeft gehuisvest, centraal. Hoe schadelijk zijn de forever chemicals en hoe kan het zo zijn dat er tot voor kort een forever silence rondom PFAS leek te hangen?
“PFAS-vervuiling is een industriële maatschappelijke schade die in de jaren ‘30 ontsprong met de introductie van allerhande consumentenproducten en industriële processen waarbij deze stoffen werden gebruikt”, legt Bisschop uit. “Overheden lieten de PFAS-vervuiling toe omdat ze de limieten voor de vergunde emissies in bodem, water en lucht en gezondheids- en veiligheidsnormen op het werk vaststelden. Met andere woorden, regeringen over de hele wereld hielpen een industriële sociale schade te bestendigen.”
Aan de basis van deze ‘vergunde vervuiling’ ligt wel een kennisasymmetrie: de chemische industrie wist vele decennia geleden al dat de stoffen schadelijk waren. In Amerika ontstond al rond 2000 publieke ophef over PFAS (zie bv. film Dark Waters), maar in Nederland begon de aandacht voor PFAS-vervuiling pas rond 2016 en is het ook vandaag opnieuw onderwerp van discussie in Nederland. Ook staat het thema door een recent voorstel voor een PFAS-verbod inmiddels hoog op de Europese agenda.
PFAS-vervuiling al decennia bekend
In het onderzoek ‘Inzicht in de geschiedenis en hedendaagse dynamieken van PFAS Eco-toxiciteit’ richt Bisschop zich samen met haar collega’s Abby Onencan en Sammie Verbeek van Erasmus School of Law en Yogi Hendlin van Erasmus School of Philosophy op de schadelijkheid van PFAS-chemicaliën. Hierbij onderzoeken zij de publiek-private interacties, de drijfveren en de omstandigheden die historisch hebben geleid tot de problematische situatie van vandaag en de vraag hoe kennis over deze situatie schade in de toekomst kan herstellen en voorkomen. Het onderzoek over PFAS is deel van the Erasmus Initiative ‘Dynamics of Inclusive Prosperity’ en combineert een casestudie over DuPont/Chemours Dordrecht op basis van een historische analyse van documenten met interviews en observaties en systematische studies van literatuur, waardoor een rijk en diepgravend beeld van de PFAS-casus ontstaat. Deze tijdlijn maakt duidelijk dat de schadelijke effecten van sommige PFAS en ook de verantwoordelijkheid van de chemische industrie voor de PFAS-vervuiling, tientallen jaren geleden al besproken werden in interne documenten van de chemische industrie.
De aflevering ‘De PFAS-doofpot’ verscheen donderdagavond 15 juni op Zembla. “Door met elkaar van gedachten te wisselen in onze zoektocht, konden we van elkaar leren en elkaar helpen in het proberen scherper te krijgen van de tijdlijn van deze casus”, vertelt Bisschop over de samenwerking met Zembla’s onderzoeksjournalisten.
- Professor
- Meer informatie
In haar oratie In whose interest? Public-Private Interactions in the Governance of Social Harms ging Bisschop in op de effecten en mogelijkheden tot toezicht op gecriminaliseerde en gereguleerde maatschappelijke schade, zoals PFAS-vervuiling. Klik hier voor de afkondiging van de oratie.
Bekijk hier de aflevering ‘De PFAS-doofpot’ van Zembla.
- Gerelateerde content
