CBAM! Een nieuwe CO2-heffing in een douanejasje

Op 14 juli 2021 heeft de Europese Commissie een voorstel aangenomen voor een Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM) of, in ‘beter’ Nederlands, een voorstel voor een mechanisme voor koolstofcorrectie aan de grens. De CBAM was reeds in 2020 aangekondigd als duurzaamheidsmaatregel in het EU Covid-19-herstelplan en is in het kort een CO2-heffing aan de Europese buitengrens. Net als de douaneheffingen in de EU, zullen de opbrengsten deel gaan uitmaken van de eigen middelen van de EU.

De reden voor invoering van de duurzaamheidsmaatregel is het voorkomen van carbon leakage door het opheffen van het ongelijke speelveld tussen Europese producenten en ingevoerde goederen. De eerstgenoemde groep werd voor hun productie al belast onder de CO2-emissiehandel (EU-ETS), terwijl op buiten de EU geproduceerde goederen geen CO2-heffing plaatsvindt bij invoer. Door dat onderscheid bestaat er op dit moment een incentive om productie naar buiten de EU te verplaatsen (carbon leakage). Deze incentive kan worden weggenomen door de EU-ETS aan te vullen door ook de invoer van goederen in een CO2-heffing te betrekken. Hiertoe dient de CBAM die in douanejasje aangemeten heeft gekregen.

De CBAM gaat in eerste instantie de invoer van diverse basismaterialen belasten (cement, staal & ijzer, aluminium, meststoffen en elektriciteit). Het gekke is dat ingevoerde producten waarin eerdergenoemde basismaterialen zijn verwerkt, niet in de heffing worden betrokken. Zo blijft er toch nog ruimte voor carbon leakage. Hier lijkt dus nog werk aan de winkel en dat realiseert de Europese Commissie zich ook. Zij hebben daarom voorgesteld om de administratieplicht die de CBAM met zich brengt in te voeren op 1 januari 2023 waarna een overgangsperiode zijn intrede doet tot 1 januari 2026. Daarna wordt er ook daadwerkelijk aan de grens geheven. Tijdens de overgangsperiode gaat de Europese Commissie nader onderzoeken of de huidige lijst met basismaterialen moet worden uitgebreid om de huidige carbon leakage te voorkomen. Naar mijn mening is dat onderzoek zeer wenselijk en ik ben benieuwd naar de uitkomst!