De populatie vergrijst en dat zorgt voor een grote maatschappelijke opgave. Promovendus Marlies Bär (Erasmus School of Health Policy & Management) is daar ingedoken. Langer thuis wonen wordt gestimuleerd om de druk op verpleeghuizen te verminderen. Maar het proefschrift van Bär laat zien dat dit de druk op de zorg op andere plekken juist vergroot. Ook laat haar onderzoek zien dat het verkorten van wachttijden voor verpleeghuizen ziekenhuisopnames kan voorkomen, waardoor de totale druk op de zorg minder wordt.
De langdurige zorg is voor ouderen, die 24 uur per dag zorg nodig hebben. En deze groep wordt alleen maar groter terwijl de druk op de zorg nu al groot is. “Als middelen, zoals overheidsgeld en personeel, niet efficiënt worden ingezet, lijden andere belangrijke zaken daaronder”, zegt Marlies Bär. Maar hoe zetten we die middelen dan effectief in? Dat is een centrale vraag in haar onderzoek.
Langer thuis wonen niet altijd de oplossing
In Nederland wordt er veel ingezet op ouderen langer thuis laten wonen. Op het eerste gezicht lijkt dat een goede oplossing. Niet alleen om de druk op de verpleeghuizen tegen te gaan en kosten te drukken, maar ook omdat veel mensen dat fijn vinden. Maar zo zwart-wit is het niet volgens Bär. Ouderen die langer thuis moeten blijven wonen belanden namelijk sneller in het ziekenhuis. Een veelvoorkomende situatie is dat een oudere thuis valt en daardoor naar het ziekenhuis moet. Diezelfde val had in een verpleeghuis voorkomen kunnen worden. Daar is personeel aanwezig en zijn ontwerpkeuzes gemaakt die rekening houden met valpreventie.
“Langer thuis wonen betekent inderdaad dat er minder druk op de verpleeghuizen komt te liggen. Maar die mensen hebben dan wel een grotere kans in het ziekenhuis te belanden. Inclusief alle gevolgen die daarbij horen”, zegt Bär. En dat betekent dus dat er ziekenhuisbedden nodig zijn en de mantelzorg onder meer druk komt te staan. “Met ons onderzoek willen we laten zien dat het belangrijk is ook deze externe factoren mee te nemen in beleidskeuzes.”
Moeilijk het ‘beste’ verpleeghuis te kiezen
Maar zelfs als je dan uiteindelijk naar een verpleeghuis wil, is het niet altijd makkelijk om een instelling te vinden die het beste bij je situatie past. Een interessante bevinding van Bär is dat de kwaliteitsindicatoren van verpleeghuizen weinig verband houden met de levensduur van de inwoners. “Is het een groot verpleeghuis of een klein verpleeghuis? Hoeveel personeel is er aanwezig? Daar is veel informatie over. Maar informatie over de uitkomsten is schaars. Dus op de vraag: ‘Waar is een bewoner het beste af?’ kan je bijna geen antwoord geven. Als jij als oudere wil kiezen voor een verpleegtehuis waar je zo min mogelijk kans hebt op een ziekenhuisopname, kan je dat eigenlijk niet doen, omdat die informatie niet voorhanden is.”
En dat geldt niet alleen voor ouderen zelf. Ook de organisaties die de zorg inkopen, kunnen hierdoor geen informatie over uitkomsten meenemen in hun inkoopbeslissingen. En dat terwijl onderzoek uitwijst dat het publiek beschikbaar maken van dit soort informatie de algehele kwaliteit ten goede komt. Verpleeghuizen zijn gemotiveerder om betere zorg te leveren wanneer ze daar ook op worden beoordeeld. En ouderen kunnen beter kiezen voor een passend verpleeghuis als ze toegang tot deze informatie hebben. Al moet er dan nog wel meer veranderen. Want met de lange wachttijden die er nu voor verpleeghuizen zijn, kunnen de meeste mensen praktisch nergens uit kiezen.
Minder ziekenhuisopnames door kortere wachttijden
In de media en politiek wordt vaak gediscussieerd over de toenemende wachttijden in de zorg. Volgens Bär’s onderzoek kan het verkorten van wachttijden binnen de verpleeghuiszorg zorgen voor minder ziekenhuisopnames bij ouderen. “In een groep van honderd ouderen met dementie zie je nu gemiddeld dertien ziekenhuisopnames. Wanneer de wachttijd met een maand wordt verkort gaan er per 100 ouderen op de wachtlijst 3 minder naar het ziekenhuis”, zegt Bär. In andere woorden, leidt één maand minder wachttijd er dus toe dat ongeveer één op de vier ziekenhuisopnames voorkomen kan worden.
Bär verwoordt het als volgt: "We krijgen de komende tijd te maken met een groeiende groep ouderen en een krimpende groep mensen om daarvoor te zorgen. Daarom is het juist nu zo belangrijk om te kijken hoe de zorg efficiënter georganiseerd kan worden. Hoe middelen, zoals overheidsuitgaven en personeel, ingezet kunnen worden om de beste zorg te kunnen leveren aan de mensen die dat het meest nodig hebben. Dat probeer ik met mijn onderzoek te bereiken.”
- Onderzoeker
- Meer informatie
Meer weten over dit onderwerp?
- Lees de PDF van het Sociaal Cultureel Planbureau over Langer thuis wonen van ouderen met een zorgbehoefte
- Lees hierop aanhakend onderzoek over Publieke verslaggeving en de kwaliteit van zorg in Duitse verpleeghuizen
- Duizenden ouderen hebben acuut verpleeghuisbed nodig, tekort groeit snel - lees verder bij NOS.
- Gerelateerde content
- Gerelateerde links
- Trouw - Moeten ouderen zo lang mogelijk thuis blijven wonen? Dat is niet zonder risico’s, zegt deze gezondheidseconoom
Volkskrant - Een slimme overheid is op haar ouderen voorbereid
AD - Onderzoeker waarschuwt: ouderen die heel lang thuis wonen, lopen grotere risico’s
