Leonie Heres bijzonder hoogleraar Integriteit van het lokaal bestuur

De bijzondere leerstoel is mogelijk gemaakt door de gemeente Rotterdam. Burgemeester Ahmed Aboutaleb: “Onze democratie valt of staat met de integriteit van het openbaar bestuur, zoals Ien Dales in de jaren ’90 al zei. Als die integriteit in het geding komt, wordt het vertrouwen van burgers in de overheid ondermijnd. Vertrouwen dat nodig is om als overheid slagvaardig en rechtvaardig te kunnen handelen. Deze leerstoel geeft ons het gereedschap om dit vertrouwen te vergroten.”

Ambtenaren en politici krijgen in toenemende mate te maken met ingewikkelde integriteitsvraagstukken. Denk bijvoorbeeld aan publiek-private partnerschappen en de kwetsbaarheden daarbij, bijvoorbeeld belangenverstrengeling, of de inzet van sociale media en algoritmen door de overheid. Ook in het politieke debat over de nieuwe bestuurscultuur, naar aanleiding van de toeslagenaffaire, is integriteit een belangrijke factor.

Stevige impuls integriteitsbeleid

De bijzondere leerstoel is bedoeld om onderzoek naar publieke integriteit, en bestuurlijke integriteit in het bijzonder, een stevige impuls te geven.  De morele vraagstukken waar publieke professionals mee te maken hebben, gaan niet alleen over hun persoonlijke gedrag, maar ook over de morele gevolgen van beleid en uitvoering.

“Er zijn de laatste jaren veel vorderingen gemaakt in het integriteitsbeleid van lokale overheden, maar integriteitsbeleid is vaak nog reactief en gefragmenteerd. Het lijkt slagkracht te missen. Dat geldt zeker voor bestuurlijke integriteit, waar op dit moment veel minder voor geregeld is”, aldus Leonie Heres. “Het gevolg is dat het in de dagelijkse praktijk nog best ingewikkeld blijkt om alert te blijven op de morele aspecten van het werk. En als morele dilemma’s worden opgemerkt, om dan ook moedig te handelen, het gesprek aan te gaan en te doen wat nodig is om de integriteit van de overheid te bewaken. Terwijl die vertaling van goede bedoelingen naar daadwerkelijk moreel bewust en integer handelen cruciaal is voor het openbaar bestuur.”

De kennis die het onderzoek van de leerstoel oplevert, zal worden vertaald naar concrete handvatten voor de gemeentelijke praktijk, bijvoorbeeld in de vorm van interactieve werksessies, trainingsmateriaal, praktische handreikingen en uitlegvideo’s. De leerstoel heeft ook een belangrijke netwerkfunctie, zowel binnen de wetenschap als tussen wetenschap en praktijk. “Op deze manier wil ik een directe bijdrage leveren aan het meer systematisch en duurzaam inbedden van integriteit in het lokaal bestuur, “ geeft Heres aan.

Over Leonie Heres

Leonie Heres (1984) studeerde Bestuurs- en Organisatiewetenschappen en Social Research aan de VU Amsterdam. In 2014 promoveerde ze aan diezelfde universiteit op onderzoek naar ethisch leiderschap, dat werd bekroond met de G.A. van Poeljeprijs voor beste proefschrift in de Bestuurskunde in Nederland en Vlaanderen. Na enkele jaren werkzaam te zijn geweest aan de Radboud Universiteit Nijmegen is zij sinds 2016 als universitair docent verbonden aan het departement Bestuurs- en Organisatiewetenschap van de Universiteit Utrecht. De afgelopen jaren deed ze onder meer onderzoek naar oneigenlijke druk in politiek-bestuurlijke omgevingen, de rol van topambtenaren in integriteitsbeleid en belangenconflicten die optreden na uitdiensttreding. Heres is tevens co-chair van de EGPA Study Group on Quality and Integrity of Governance en van het Netwerk Goed Besturen. Zij zoekt ook regelmatig het maatschappelijke debat over bestuurlijke integriteitsvraagstukken. De leerstoel Integriteit van het lokaal bestuur’ is ondergebracht bij de Erasmus School of Social and Behavioural Sciences, Departement Bestuurskunde en Sociologie (DPAS).

In de media 

Interview met Binnenlands Bestuur