Wijkwijs | Een wijkonderzoekscollectief in Rotterdam

Wijkwijs is een programma waarin Rotterdammers en wetenschappers samen onderzoek opzetten en doen naar vraagstukken in Rotterdamse wijken over thema’s die bewoners zelf belangrijk vinden. Dit kan bijvoorbeeld gaan over de kwaliteit van de leefomgeving, omgang met armoede en toegang tot zorg- en hulpdiensten.

Buurtbewoners ontwikkelen samen met onderzoekers van Erasmus Universiteit, Technische Universiteit Delft, Hogeschool Rotterdam en Erasmus Medisch Centrum in verschillende wijken kennis om de vraagstukken uit de wijken beter te begrijpen en aan te pakken. Veel van deze kennis is namelijk al aanwezig bij buurtbewoners, wijkcoöperaties en bewonersinitiatieven zelf. Wat er nodig is om deze kennis te verzamelen en te verdiepen is het aangaan en onderhouden van wederkerige relaties tussen wetenschappers en buurtbewoners.

Hoe maakt ons onderzoek impact?

Wetenschappelijk onderzoek naar vraagstukken op buurt- of wijkniveau heeft niet altijd een positieve impact. Door de vele onderzoeken die in bepaalde wijken plaatsvinden worden bewoners overvraagd en raken zij steeds vaker ‘onderzoeksmoe’. De stad, haar gemeenschappen en actieve, vindingrijke bewoners zijn dan slechts onderwerp van studie en analyse, zonder er zelf voordeel van te hebben.

Het WijkOnderzoekscollectief Rotterdam zoekt naar een grensverleggende samenwerking waarin principes zoals wederkerigheid, nabijheid, gelijkwaardigheid, continuïteit, en rechtvaardigheid het uitgangspunt zijn. Wederkerigheid betekent bijvoorbeeld dat je als onderzoeker niet alleen kennis en informatie komt ‘halen’ in een wijk of buurt, maar ook dat je iets komt ‘brengen’ waar een buurt iets aan heeft. Dat kan zijn dat onderzoekers iets zinvols voor een buurt doen zoals een maaltijd koken, klusjes doen, een plek creëren of dat tijdens het onderzoek respondenten eerlijk betaald worden voor hun tijd.

En belangrijk: wat gebeurt er na het onderzoek? Kunnen onderzoekers bijvoorbeeld samen met buurtbewoners maatregelen formuleren om problemen aan te pakken of te agenderen bij de gemeente en andere organisaties in de stad? En op welke (creatieve) manieren kunnen we gezamenlijk de onderzoeksresultaten delen?

Hoe doen we onderzoek?

We voeren dit onderzoek in diverse wijken van Rotterdam uit, in samenwerking met verschillende bewoners(collectieven), zoals in de Afrikaanderwijk, Tarwewijk, Reyeroord, Schiebroek en Delfshaven. We verkennen via verschillende initiatieven hoe wederkerig onderzoek, waarin bewoners een actieve rol als onderzoeker nemen, vorm kan krijgen. Wij monitoren dit en stellen onze inzichten ter discussie om zo ook actief van elkaar te leren.

Tijdens het onderzoek zijn vertrouwen en gelijkwaardigheid belangrijke principes. Dat betekent dat de manier waarop we onderzoek vorm en inhoud geven ook anders verloopt. Als onderzoekers haken we in op bestaande sociale netwerken in een wijk en bouwen wederkerige relaties op door bijvoorbeeld mee te doen aan activiteiten in de wijk. De rol van onderzoekers verandert hierdoor; in plaats van de kennis in pacht te hebben, starten we nu met een blanco vel. Samen met buurtbewoners en/of wijkcoöperaties bespreken we welk vraagstuk belangrijk is, hoe de bijbehorende onderzoeksvragen geformuleerd moeten worden, welke kennis en informatie er in de buurt al aanwezig is om deze vragen te beantwoorden en welke bewoners over deze kennis beschikken. Is het bijvoorbeeld mogelijk om bewoners te trainen als “buurtonderzoeker”?

Zo vinden buurt- en ervaringskennis, vaardigheden, relaties en andere expertise hun weg naar wetenschappelijk onderzoek en kunnen gezamenlijk geformuleerde maatregelen, vertaald én aangeboden worden voor beleid en uitvoering

Projecten

Funding

Het project wordt gemeenschappelijk gefinancieerd vanuit het Resilient Delta initiative en Vital Cities and Citizens en waar passend aangevuld met externe middelen.

Partners

• Afrikaanderwijk Coöperatie
• Hogeschool Rotterdam/WIECK
• Resilient Delta Initiative
• Labyrinth Rotterdam
• Technische Universiteit Delft
• Design&Publics
• Delfshaven Coöperatie