Elena Kantorowicz-Reznichenko, hoogleraar Quantitative Empirical Legal Studies aan Erasmus School of Law, stelt in een artikel van RTL Nieuws dat een systeem van inkomensafhankelijke boetes een stuk rechtvaardiger wordt. In de meeste Europese landen hangt de hoogte van een boete al af van je inkomen, nu sprak ook de Tweede Kamer onlangs over het invoeren van deze inkomensafhankelijke boetes. Kantorowicz-Reznichenko onderzocht dit fenomeen en schreef hierover een boek.
In Finland wordt de hoogte van boetes al jaren bepaald aan de hand van iemands inkomen. Wanneer je een hoog inkomen hebt, is een boete van tienduizenden euro’s voor een snelheidsovertreding niet uitzonderlijk. Finland is niet het enige land in Europa waar dit het geval is, de helft van de EU-lidstaten hanteert dit systeem al jaren.
Rechtvaardigheid
Dat vermogende mensen het plegen van misdaden kunnen afkopen en minder vermogende mensen hiervoor in de gevangenis belanden strookt niet met het rechtvaardigheidsbeginsel. In Nederland is het al mogelijk om de hoogte van boetes te bepalen aan de hand van het inkomen, alleen komt dat nog bijna niet voor. Bij de totstandkoming van de wet was het wel het uitgangspunt om boetes te bepalen aan de hand van het draagkrachtbeginsel. Er wordt tot op heden echter alleen gekeken of er iets van het normbedrag van de boete af kan, indien iemand het financieel moeilijk heeft. “Hoewel er geen onderzoek is naar of mensen dankzij een inkomensafhankelijke boete minder vaak overtredingen begaan, maken inkomensafhankelijke boetes het systeem mogelijk wel rechtvaardiger, zo moeten er bijvoorbeeld minder mensen naar de gevangenis omdat ze een boete niet kunnen betalen”, aldus Kantorowicz-Reznichenko.
Vermogen
Wanneer boetes worden bepaald aan de hand van het inkomen rijst de vraag wat inkomen dan precies is. Is dit alleen het salaris wat iemand ontvangt, of wordt ook vermogen in de vorm van vastgoed en dergelijke meegerekend? Hier is nog geen eenduidige methode voor bepaald. Het is lastig om de werkelijke draagkracht van iemand te bepalen, aangezien het vaak gaat om burgers die geen regulier inkomen hebben. Daarbij met de rechter ook toegang hebben tot de financiële informatie van burgers.
Substantieel extra werk
Het OM pleit niet voor de inkomensafhankelijke boetes. De strafrechtsketen is op dit moment al overbelast. In het geval van inkomensafhankelijke boetes is het OM huiverig voor het substantieel extra werk dat dit met zich meebrengt. De Raad voor de Rechtspraak gaat een onderzoek uitvoeren naar het draagkrachtbeginsel. Eind 2021 wordt de uitkomst van dit onderzoek verwacht.
- Professor
- Meer informatie
Elena Kantorowicz-Reznichenko heeft samen met Michael Faure, hoogleraar Comparative Private Law and Economics aan Erasmus School of Law, een boek geschreven over dit onderwerp. Meer informatie over dit boek, 'Day Fines in Europe', kan hier gevonden worden.
Klik hier voor het hele artikel.
