Seksuele fantasieën: niks om je voor te schamen, zelfs niet als ze tegen je principes ingaan

Van de Lande doet onderzoek bij het Erasmus Love Lab. De onderzoeksgroep focust op onderwerpen zoals liefde, seks en relaties en bestaat vandaag precies 4 jaar. Seksuele fantasieën en porno zijn onderzoeksonderwerpen waar zij zich onder andere mee bezig houden.

Wat is een seksuele fantasie?

"Seksueel opwindende mentale beelden die spontaan kunnen ontstaan tijdens het dagdromen in de trein of bewust worden opgeroepen en door jouzelf kunnen worden gemanipuleerd. Dat is de betekenis. In de wetenschap zien we drie verschillende stadia: fantasie, verlangen en gedrag. Je ziet dat fantasieën iets anders zijn dan verlangens. Verlangens wil je uitvoeren en gedrag is het daadwerkelijk uitvoeren. Uit onderzoek blijkt dat de meeste fantasieën helemaal niet leiden tot gedrag."

Waar komen ze vandaan?

"Vanuit de sociologie weten we dat we ze krijgen aangeleerd. Door middel van opvoeding doen we bepaalde ideeën op die vervolgens in onze fantasieën terugkomen. Dat noemen we seksuele scripts. Mensen denken vaak dat hun fantasieën uniek en persoonlijk zijn. Maar het is minder individueel dan we denken", vertelt de socioloog.

"Denk aan rolverdelingen tussen mannen en vrouwen. Die komen ook terug in je fantasie. Mannen nemen in hun fantasie vaker een actieve rol aan. En vrouwen vaker een passieve rol. Daar zit veel invloed vanuit culturele normen die we krijgen aangeleerd in ons leven."

Zie je verschillen tussen landen?

"Onderzoek wijst uit dat in Aziatische culturen de fantasieën vaak subtieler zijn, gericht op zoenen en knuffelen, terwijl meer expliciete thema’s vaker voorkomen in Noord-Amerika en Europa. Culturele omgangsvormen en ideeën die heersen binnen een land of continent sijpelen ook door in onze persoonlijke fantasieën."
 

Bio
Lena van de Lande is socioloog. Ze werkt als wetenschappelijk docent en onderzoeker. Bij de bachelors sociologie en bestuurskunde geeft ze verschillende vakken, zoals Cultuur en Identiteit, Stad en Migratie en Inleiding in de Sociologie.  Haar onderzoek bij het Love Lab gaat over seksuele fantasieën en de stereotypen binnen porno, waarom mensen deze leuk vinden of juist niet. De inzichten uit de onderzoeken bij het Love Lab helpen ons beter te begrijpen hoe intieme relaties, liefde en seksualiteit bijdragen aan het fysieke, mentale en sociale welzijn, van zowel jongeren als volwassenen.

Opvallend dat in jullie onderzoek vooral vrouwen een voorkeur hebben voor genderstereotyperende porno. Hoe verklaar je dat?

"Gender stereotypen in porno raken aan bredere genderrollen. Deze kennen een lange geschiedenis en blijven voortbestaan doordat mensen ze internaliseren. Deze genderrollen worden ook weer aangeleerd door opvoeding. Dus is het niet gek dat ook vrouwen hier een voorkeur voor kunnen hebben."

"Op Lowlands vertelden veel vrouwen ook dat ze zich echt feminist voelen, maar in hun fantasie vaak denken aan een vrouw in een onderdanige rol. Zoals ik eerder vertelde, is een fantasie niet per definitie iets dat je ook echt wil doen. Ze staan los van de werkelijkheid. Het hoeft niet te resulteren in een verlangen of gedrag."
 

Hoe zie je de link tussen porno en seksuele fantasieën?

"Het is een kip-ei-verhaal. Wat was er eerder? Porno of fantasie? Het werkt hier beide kanten op. Porno is een voedingsbodem voor fantasieën. Je haalt er ideeën uit en denkt er dan aan tijdens het fantaseren. En andersom wordt porno ook gemaakt, omdat naar bepaalde fantasieën een vraag is."

"Een voorbeeld daarvan is de categorie: stiefvader en stiefmoeder. Die categorie kwam pas op toen er meer scheidingen kwamen in de samenleving. Er kwamen meer samengestelde gezinnen, en als gevolg werd daar meer porno over gemaakt. Porno is daarmee een reflectie van de bredere maatschappij."

Wat zijn gevolgen van seksuele fantasieën?

"Onderzoek wijst uit dat een fantasie niet direct iets is wat je daadwerkelijk wil doen. Fantaseren kan ook onschuldig zijn. Niks om je voor te schamen. Toch kan het goed zijn eens stil te staan bij de stereotypen die je meeneemt in je fantasieën. Genderstereotypen zijn namelijk vaak een reflectie van bredere maatschappelijke ongelijkheid tussen mannen en vrouwen. Tegelijkertijd weet ik ook dat fantaseren, vooral bij vrouwen, helpt om in een staat van seksuele opwinding te komen. Dus met het oog op de orgasmekloof tussen mannen en vrouwen: blijf lekker fantaseren."