Op 7 december lanceert de Erasmus Universiteit Rotterdam een nieuwe Integriteitscode. Maar waarom is integriteit zo belangrijk? Een interview met rector magnificus Annelien Bredenoord en vicevoorzitter Ellen van Schoten over de nieuwe Integriteitscode als levend document, het verschil met vroeger en wat belangrijke onderwerpen zijn als het gaat over dit thema.
Waarom is integriteit voor ons allemaal van belang?
Ellen van Schoten (EvS): Integriteit is de basis van ons handelen. Zeker omdat we als EUR een positieve maatschappelijke impact willen creëren en steeds meer samenwerken is dit van belang. Binnen én buiten onze universiteit is het van belang dat onze waarden zichtbaar zijn en dat we respectvol met elkaar omgaan.
Annelien Bredenoord (AB): Ook studenten verwachten meer van hun universiteit. Denk bijvoorbeeld aan het beschermen van hun gegevens, maar ook aan nieuwere thema’s zoals genderneutraal taalgebruik, en aandacht voor diversiteit en inclusie. Wij zien dit als onderzoeks- en onderwijsinstelling als een belangrijke verantwoordelijkheid en we hebben al grote stappen gezet. Mijn voorganger, Frank van der Duijn Schouten, beschreef dit ook tijdens de rectoraatsoverdracht: een aantal decennia geleden was niet tot nauwelijks aandacht voor integriteit in de academische wereld, maar tegenwoordig gelukkig wel.
EvS: Zaken die we vroeger ‘normaal’ vonden, zijn dat nu niet meer. Je ziet dat op tal van terreinen en in allerlei beroepsgroepen en de gehele maatschappij. Dat betekent dat het cruciaal is om erover met elkaar in gesprek te gaan. Wij willen een cultuur die het mogelijk maakt om open dilemma’s te delen en te bespreken.
De Integriteitscode is geen wet die je handhaaft, maar een levend document.
Ellen van Schoten
Vicevoorzitter College van Bestuur
Waar gaat deze Integriteitscode over?
AB: Je kunt hierin vinden waar we als Erasmus Universiteit Rotterdam voor staan en wat we binnen de gemeenschap van elkaar mogen verwachten. Onze missie, kernverantwoordelijkheden en kernwaarden worden benoemd, en vervolgens hoe we met elkaar omgaan: onze leidende principes van vertrouwen, respect, samenwerking en transparantie.
EvS: Ook de integriteitsthema’s die van belang zijn voor iedereen die bij ons werkt en studeert komen aan bod. Denk bijvoorbeeld aan het voorkomen van belangenverstrengeling als gevolg van persoonlijke relaties of giften, zorgvuldig gebruik van onze ICT-faciliteiten om hacken en datalekken te voorkomen en het melden van ongewenst gedrag.
Hoe moeten we met zo’n document omgaan?
EvS: De Integriteitscode is geen wet die je handhaaft, maar een levend document. Vertrouwen komt te voet en gaat te paard en het is ook belangrijk dat we ons bewust zijn van die zaken die (al is het maar in schijn) onze integriteit kunnen beïnvloeden.
AB: In sommige gevallen is het heel duidelijk als iets niet integer is. Maar in de grijze gebieden ligt integriteit ook in the eye of the beholder: het vergt een normatieve afweging waar niet iedereen dezelfde streep zou zetten. Het gesprek met elkaar hierover voeren, de juiste procedures hebben: dat vind ik de kern van het hebben van een levende integriteitscode. Een bekende uitspraak is ‘een beetje integer bestaat niet’. Ik vind dat heel misleidend: alsof het altijd zwart-wit en volkomen helder is. Je kunt te goeder trouw een afweging maken die anderen bekritiseren. En bovendien is het ook afhankelijk van zaken als tijd, cultuur en context.
Waarom is het belangrijk dat deze nieuwe Integriteitscode er nu is?
EvS: De afgelopen jaren zijn er veel stappen gezet op het gebied van integriteit, denk bijvoorbeeld aan het aanstellen van vertrouwenspersonen, nieuw inkoopbeleid en het ontwikkelen van de Dilemma Game App (door de Council of Europe genomineerd als Best Practice voor het promoten van wetenschappelijk integriteit) om te oefenen met kwesties gerelateerd aan wetenschappelijke integriteit. Deze Integriteitscode geeft een overzicht van de belangrijkste regelingen en contactpersonen voor deze onderwerpen en beschrijft hoe die met elkaar samenhangen.
Kan je een voorbeeld geven van een belangrijk onderwerp in deze code?
AB: Een van de onderwerpen van de Integriteitscode is hoe we omgaan met onderlinge relaties, iets dat iedereen binnen de universiteit aangaat. De relatie tussen medewerker en student dan wel leidinggevende en ondergeschikte is per definitie asymmetrisch en het is altijd belangrijk om je bewust te zijn van deze hiërarchische verhouding en de eventuele gevolgen daarvan.
Wat gebeurt er als er een integriteitskwestie speelt?
AB: In de eerste plaats is het van belang om met elkaar de dialoog aan te gaan als je vindt of ziet dat iets niet door de beugel kan. Als dit gesprek niet het beoogde effect heeft, dan kun je het bespreken met je leidinggevende en/of om hulp en advies vragen bij een van de contactpersonen, zoals de vertrouwenspersonen van de faculteiten en diensten, en de Ombudsfunctionaris.
EvS: Ook heeft de EUR verschillende regelingen die de procedure beschrijven om bijvoorbeeld wangedrag te melden (bv. Klachtenregeling Ongewenst Gedrag en EUR Klachtenregeling Wetenschappelijke Integriteit), waarbij hoor en wederhoor plaatsvindt.
Het gesprek met elkaar hierover voeren, de juiste procedures hebben: dat vind ik de kern van het hebben van een levende integriteitscode.
Annelien Bredenoord
Rector Magnificus
Hoe wordt de Integriteitscode geïmplementeerd?
EvS: Dit jaar zijn we als universiteit partner van de nationale Week van de Integriteit. Deze week besteden we op verschillende momenten extra aandacht aan het onderwerp. Alle belangrijke actoren worden op de hoogte gesteld en er worden sessies georganiseerd om integer handelen bespreekbaar te maken. Daarnaast is een werkgroep aan de slag om de structurele inbedding van deze code vorm te geven, bijvoorbeeld bij indiensttreding, leiderschap en door het aanbieden van e-learnings.
AB: Het verspreiden van de Integriteitscode onder studenten is specifiek iets waar we op letten. De afdeling Education & Student Affairs is al betrokken bij dit proces, evenals studentleden van de Universiteitsraad. Zo hopen we dat echt iedereen zich hiervan bewust van is.
- Meer informatie
De nieuwe Integriteitscode wordt op dinsdag 7 december gepubliceerd. Meer weten? Lees dit bericht op MyEUR (alleen intern).
Vind op deze pagina alles over Integriteit aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.
- Gerelateerde content
