Hoe gaat het met kinderen en jongeren die gevlucht zijn uit Syrië en in Rotterdam wonen? Dat onderzocht socioloog Barbara van der Ent (Erasmus School of Social and Behavioral Sciences) in haar proefschrift. Ze richtte zich op de ervaringen van jonge mensen uit Syrië (8-17 jaar) in de eerste jaren dat ze in Rotterdam wonen met hun gezin.
Kinderen en jongeren die gevlucht zijn uit Syrië en in Rotterdam wonen, ervaren de eerste periode als lastig omdat ze aan veel moeten wennen. Maar na een paar jaar hebben de meesten hun draai gevonden en hun leven weer aardig op de rit. “Ze hebben nieuwe vrienden gemaakt, gaan graag naar school, spreken Nederlands en voelen zich meestal thuis in Rotterdam”, concludeert de promovendus. In haar onderzoek keek ze hoe deze Syrische jeugd hun jonge levens opnieuw opbouwden, en welke rol familie, vrienden, school en de Nederlandse samenleving daarin spelen.
Bordspel en foto-opdrachten
Van der Ent wilde meer te weten komen over de ervaringen van jongeren zelf. Daarom ontwikkelde de onderzoeker een bordspel en ze speelde dit met de kinderen (Het NOS Jeugdjournaal maakte daar in 2018 een reportage over). Door te dobbelen kwamen de spelers op vragen over verschillende thema’s (zoals vriendschappen of de thuissituatie). De meeste kinderen vonden het heel leuk om het spel te spelen en hun ervaringen te delen. “Het hielp ook dat het spel heel visueel is, zeker voor de kinderen die de taal nog niet zo goed spreken. Ook wilde ik graag dat zij ervaringen met elkaar deelden en dat meedoen ook gewoon leuk was. Daar hielp het spel ook bij.”
Daarnaast interviewde ze 19 jongeren aan de hand van foto-opdrachten. Zo vroeg Van der Ent hen om vijf foto’s te delen om de jongeren beter te leren kennen, of foto’s van plekken waar ze zich fijn voelen, of van dingen die ze als typisch Nederlands zien. Doordat de kinderen zelf de foto’s konden kiezen hadden ze ook regie over het gesprek. “Ethisch vind ik dat belangrijk, zeker voor jonge mensen die iets heftig hebben meegemaakt. Tegelijkertijd leverden de foto’s een mooi inkijkje in hun dagelijks leven. Ik kreeg bijvoorbeeld foto’s van winkelcentra en sportvelden. Het laat zien hoe het leven en allerlei plekken in Rotterdam vertrouwd voor ze zijn geworden.”
Eerst erg wennen
Dat het de meeste Syrische kinderen en jongeren goed vergaat, wil niet zeggen dat ze geen moeilijkheden kennen. De eerste tijd na aankomst was het vaak erg wennen. Opvallend genoeg kreeg Van der Ent veel basale of praktische dingen terug. Zo vinden jongeren het wisselvallige weer in Nederland vervelend, missen ze het Syrische eten, of verbazen ze zich over alle regels hier. “Er was een jongere die het heel gek vond dat in Nederland in een vijfpersoonsauto ook echt maar vijf mensen mogen”, vertelt de onderzoeker.
Jongeren voelen zich welkom en geaccepteerd, maar ervaren soms ook uitsluiting. Deze negatieve ervaringen zijn eerder incidenteel dan structureel. Maar als ze uitsluiting ervaren, roept het wel intense emoties op. Ook bleken sommige jongeren frustraties te hebben over school. De jongeren uit het onderzoek willen bijvoorbeeld liever havo of vwo doen, maar volgen onderwijs op een lager niveau. Bijvoorbeeld omdat ze de Nederlandse taal nog niet genoeg beheersen of omdat docenten hun niveau lager inschatten. “Jongeren willen natuurlijk graag onderwijs volgen op hun niveau. En sommigen dromen ervan om architect of kinderchirurg te worden. Dat wordt moeilijk en daar balen ze echt van.”
Het leven is weer normaal
Maar na verloop van tijd gaat het met de meeste jongeren dus goed. Ze weten hoe de dingen werken en dromen over wat ze in de toekomst willen doen, ziet de onderzoeker. De resultaten vond Van der Ent verrassend, want veel eerdere studies schetsen een negatiever beeld. Belangrijk is volgens de onderzoeker dat de kinderen en jongeren stabiliteit in het leven hebben teruggekregen. Ze hebben een verblijfsvergunning, wonen met hun familie samen en gaan naar school. “School brengt structuur in hun leven en ze kunnen zo vrienden maken. Het leven wordt dan weer veel normaler. Ook tijd is een belangrijke factor. Het begin is lastig, maar een tijdje vinden de meesten hun weg.”
- Promovendus
- Meer informatie
Promotie
Barbara van der Ent verdedigt haar proefschrift ’Rebuilding Young Lives. A study on the experiences of young, Syrian-born people with a refugee background during their first years in Rotterdam‘ op donderdag 9 maart 2023.
Lees ook het artikel "Syrische Razan en Rosh praten nu Rotterdams en zijn voor Feyenoord" in Trouw van 10 maart 2023.
- Gerelateerde content
