"Fair pay op liveoptredens moet structureel worden ingevoerd"

Tussen september en november 2024 verzorgden zowel opkomende (Fase 1) als zich ontwikkelende (Fase 2) artiesten optredens bij acht deelnemende podia waarvoor zij een eerlijke vergoeding kregen. Die beloning is gebaseerd op elf criteria die zijn vastgelegd in de (online) Fair Pay Rekentool Popmusici. Deze is ontwikkeld door de Ketentafel Pop van Platform ACCT, maar nog niet eerder in de praktijk getest. Dat is ten behoeve van het onderzoek gedaan door 604 muzikanten tijdens 151 optredens, onderverdeeld in 76 eigen shows en 75 supportshows.

De Rekentool

De deelnemende artiesten vulden zelf de Fair Pay Rekentool Popmusici (‘Rekentool’) in, die vervolgens bepaalde in welke carrière-fase de artiest zich bevond. Daarbij werd een door de ketentafel vastgesteld honorarium toegekend van 284 euro per persoon (Fase 1) of 456,50 per persoon (Fase 2) per optreden. Dit is het nettobedrag dat individuele muzikanten per optreden dienen te verdienen om op fair pay niveau te komen. Dit werd vervolgens nog aangevuld met een vergoeding voor reis- en techniekkosten, en een eventuele vergoeding voor management (15%) en boeker (15%). Bij elkaar opgeteld vormen deze bedragen de fair pay vergoeding. Het verschil tussen deze fair pay vergoeding en de gage zoals bepaald door het podium leidt tot een fair pay aanvulling.

Onderzoeksresultaten

De onderzoekers van Erasmus Universiteit Rotterdam Tijdens keken tijdens deze pilot naar de meest effectieve financieringsmethode en de effecten van fair pay op de sector. Enkele kernbevindingen uit het onderzoek zijn:

• Oneerlijke beloning wijdverspreid: 76% van de ondervraagde artiesten beoordeelt de huidige vergoedingen als (totaal) oneerlijk.
• Grote verschillen in gages: Voor support-acts liggen de huidige vergoedingen vaak slechts op het niveau van onkostenvergoedingen, met bedragen ver onder de door de Rekentool vastgestelde fair pay bedragen. Ondanks dat men minder verwacht bij een supportshow zijn de huidige vergoedingen zo laag dat er verlies op wordt gedraaid.
• Kosten van fair pay: De pilot heeft een duidelijke kloof aangetoond: bij de huidige gages van eigen shows (geen supportshows) was wel 35% tot 72% extra geld nodig om tot een fair pay vergoeding te komen.

De invoering van fair pay kan bovendien een aanzienlijke positieve impact hebben op de sector. Hierbij valt te denken aan betere ontwikkelingsmogelijkheden voor artiesten, een gezondere werksfeer en meer kansengelijkheid. Tegelijkertijd wijst het onderzoek op uitdagingen zoals de financiering van fair pay en mogelijke verhoging van ticketprijzen.

Mogelijke oplossing en financiering

Met het succesvol afronden van de pilot wordt gekeken naar een mogelijke oplossing voor structurele fair pay. Binnen de achterban van de VNPF (poppodia) is veel draagvlak en motivatie om hier naartoe te werken. Ook Fonds Podiumkunsten, medefinancier van de pilot, is bereid om hier verder over in gesprek te gaan. 

Daarnaast wordt gekeken naar sponsoren uit de markt. Onder andere Heineken N.V. is aan het onderzoeken of er een mogelijke bijdrage geleverd kan worden om fair pay te financieren.

De Fair Pop Pilot is uitgevoerd door Platform ACCT en onderzocht door Erasmus Universiteit Rotterdam. De pilot is gefinancierd door Fonds Podiumkunsten, het Cultuurfonds, Fonds 21 en VSBfonds.

De Fair Pop Pilot wordt vrijdag 17 januari, vanaf 15.00 uur, gepresenteerd, tijdens het panel Fair Pop Pilot: de resultaten en de volgende stap op Eurosonic/Noorderslag (Oosterpoort in Groningen).