Actie in plaats van onmacht: deze studenten zamelen geld in voor Turkije

Risico op aardbevingen

Ada, Ela en Zeynep werden geboren na 1999, het jaar waarin de laatste grote aardbevingen in Turkije hun verwoestingen aanrichtten. Met de verhalen over die ramp groeiden ze op, op school en bij familie en vrienden was de natuurramp van ’99 vaak onderwerp van gesprek. Het was een ramp van enorme omvang, maar niet zo groot als deze keer.

Ela vertelt hierover: “Het frustrerende is: ons is altijd verteld: zo’n ramp gebeurt waarschijnlijk binnen 30 jaar weer. Waar precies weet je niet, maar dat het nog een keer gaat gebeuren, dat wel. Je zou willen en verwachten dat we beter voorbereid waren.” Ela gebruikte het onlangs zelfs nog als onderwerp voor een presentatie voor haar studie Psychologie: hoe de aardbevingen eigenlijk altijd boven hun hoofd hingen. “Je weet dat het elk moment weer kan gebe­­­uren, dat is belastend voor mensen.”

Zeynep vult aan: "Ik denk dat er op dit moment niet alleen verdriet is, maar ook woede en frustratie. Want we wisten het. Het is niet zomaar een natuurramp. We waren niet voorbereid. Je kunt voorzorgsmaatregelen nemen en je voorbereiden.” Ada beaamt dit: “Wat we vaak gehoord hebben, is: aardbevingen doden geen mensen, maar gebouwen wel.”

Het moment van de ramp

Ela: “In Turkije is het twee uur later. Wij lopen hier dus twee uur achter. We ontvingen het bericht ‘enorme aardbeving’, maar we zijn gewend dat er aardbevingen zijn. Daarna hoorden we: het is meer dan 7 op de schaal van Richter. Ik stuurde mijn ouders gelijk een berichtje: ‘Are you ok?’ Dat waren ze. Maar we hadden nog steeds geen idee van de omvang. Ik ging slapen en toen ik weer wakker werd, was duidelijk dat het een enorme ramp was.

We hadden die week een tentamen. Ik vond het moeilijk om me af te sluiten van het nieuws en me op mijn studie te richten. Ik vond dat ik dat wel moest doen, maar kon me nauwelijks concentreren. Na mijn tentamen wilde ik mijn hoofd leegmaken. In Turkije sneeuwde het. Ik besloot de 20, 25 minuten vanaf de campus naar huis te wandelen om na te denken: wat kon ik doen? Het was tijdens die wandeling dat ik bedacht dat we vooral geld moesten inzamelen.” Thuis deelt Ela haar plannen met Zeynep, de twee zijn huisgenoten.

Gofundme

De studenten hebben nog nooit zoiets georganiseerd. Ze moeten uitzoeken wat de makkelijkste manier is om geld in te zamelen. En ze willen het streefbedrag ook niet te hoog maken. Ze komen uit op gofundme en beginnen met een doel van 250 euro. “Een euro is meer dan 20 Turkse Lira, met een euro kun je al een verschil maken”, legt Ada uit. De bijdragen stromen binnen en het doel wordt keer op keer bijgesteld: 500, 1.000, 1.500 euro. Binnen 3 dagen staat de teller op 5.000 euro. Inmiddels gaan ze richting 8.000 euro.

Ela: “Gewoon door een fundraiser te starten en een link te verspreiden via social media. Er waren genoeg mensen die wilden doneren, iemand moest het alleen opstarten.”

Contact met andere Turkse studenten in Nederland

Er is een whatsappgroep met Turkse studenten. In de chat, die voor die tijd nauwelijks gebruikt wordt, worden sinds de ramp vrijwel continu ervaringen uitgewisseld en initiatieven gedeeld.

Contact met andere studenten uit Turkije, dat was vanaf het begin wat de studenten het hardst nodig hadden. Ada ervaart dit als iets dat in haar cultuur anders is dan in bijvoorbeeld Nederland: “Turken zijn heel collectivistisch. Als iemand in ons land lijdt, dan lijden we allemaal. We leven erg met elkaar mee. Bij een ramp als deze is bij elkaar komen heel belangrijk.”

De studenten zijn blij dat ze bij de EUR deel uitmaken van een grotere groep van ongeveer 250 Turkse studenten, alleen al in de internationale opleidingen. Daarnaast zijn er ook veel Nederlandse studenten met familie in Turkije. Het helpt om te weten dat ze niet alleen zijn.

Schuldgevoel

Waar de studenten alle drie last van hebben, is schuldgevoel. Want waar hebben zij het aan verdiend dat ze veilig zijn, dat ze kunnen douchen, eten en drinken hebben en kunnen schuilen voor de kou? Zeynep deelt een voorbeeld: “Laatst mopperde ik over mijn kussen, dat was helemaal niet comfortabel. En op dat moment dacht ik: Waar ben je mee bezig? Er liggen mensen al dagen tussen het puin en jij maakt je druk om een kussen?”

Begrip

Ada, Ela en Zeynep zien het zeker niet als de taak of verantwoordelijkheid van de universiteit om geld in te zamelen voor Turkije. Waar ze wel op hopen, is begrip voor de situatie van studenten die getroffen zijn door de ramp. Vooral de studenten die familieleden en vrienden zijn verloren. “Wij proberen iets te doen. Wij zijn zelf alle drie niet direct getroffen, wij zijn geen familieleden verloren. Het is zo moeilijk om iets te doen als je zelf veel verdriet hebt. Wij kunnen wel iets doen.”

Een e-mail waarin medeleven uitgesproken wordt, kan echt verschil maken. Daarover zijn de drie studenten het hardgrondig eens. Zo’n bericht zorgt ervoor dat je weet dat anderen er ook mee bezig zijn, dat ze begrijpen dat je studie nu even niet je volle aandacht heeft. Dat je je zorgen maakt. Het is belangrijk om je gezien te voelen in zo’n nare situatie. Ada: “Ik begrijp heel goed dat het hierbij soms moeilijk is om de juiste bewoordingen te kiezen. Maar het maakt echt verschil en is echt heel belangrijk.”

Geld, geen goederen

Dat de studenten geld inzamelen en geen spullen, is een bewuste keuze. Met het geld kunnen lokale organisaties doen wat het hardst nodig is. Daarbij maken de studenten het anderen zo makkelijk mogelijk: zij weten wat de betrouwbare instanties zijn en zij regelen de internationale overboeking.

Hoogleraar humanitaire studies Thea Hilhorst onderstreept in de media de afgelopen dagen het belang van geld doneren. Bijvoorbeeld in Trouw op 13 februari, waar zij gevraagd werd of de inzamelingsactie van Giro555 zinvol is. Zij zegt daarop: “Zeker. Dit kan Turkije niet alleen oplossen. Natuurlijk komt er ook hulp van allerlei overheden, maar dit soort massale hulpacties helpen ook echt. Het is echt geld. Daarbij: wij kijken in Nederland natuurlijk ook allemaal naar de beelden en die geven een machteloos gevoel. We denken: wat erg, ik wou dat ik iets kon doen. Door zo’n actie kun je ook iets doen. Het voorziet in de behoefte die we voelen als we de beelden zien. Dat geldt zeker voor mensen met een Turkse achtergrond, die niet voor niets natuurlijk zelf ook veel hulpacties opzetten. Dit maakt minder machteloos.”