Op initiatief van paus Franciscus organiseerde de katholieke kerk de grootste volksraadpleging ooit. Martijn de Jong, hoogleraar marketingonderzoek aan Erasmus School of Economics, werkte mee aan de volksraadpleging in het bisdom Den Bosch en uit in een artikel in Trouw (19 augustus 2023) zijn ongenoegen over de manier waarop de gegevens zijn verzameld, geanalyseerd en gerapporteerd.
Ondervertegenwoordiging van specifieke groepen
Wereldwijd gezien is de volksraadpleging er volgens de Jong er niet in geslaagd om alle katholieke groepen goed te representeren. Nederlandse jongeren zijn bijvoorbeeld te weinig gehoord, conservatieve groepen weigerden vaak mee te doen en katholieken die niet vaak naar de kerk gaan waren sterk ondervertegenwoordigd.
De hoogleraar merkt op dat deze ondervertegenwoordiging te wijten zou kunnen zijn aan de methode van de volksraadpleging die de voorkeur heeft van het Vaticaan, namelijk het ‘spirituele gesprek' waarbij mensen in groepen bijeenkomen om geloofszaken te bespreken. Dit leidde ertoe dat de inbreng grotendeels afhankelijk was van gespreksgroepen uit parochies. Dit kan ook andere problemen veroorzaken. De Jong merkt op dat dominante deelnemers van gespreksgroepen de meer introverte stemmen kunnen overstemmen en zo indirect de besproken onderwerpen kunnen bepalen. Daarnaast kunnen grote bijeenkomsten leiden tot situaties waarin deelnemers te weinig tijd hebben om hun mening te geven.
Het Vaticaan zou de procedures van de groepsbijeenkomsten moeten verfijnen en alternatieve methoden moeten gebruiken, aldus de hoogleraar. Hij geeft voorbeelden zoals persoonlijke interviews en enquêtes met gesloten vragen, zodat ook de introverte stemmen worden gehoord. Dit geeft ook meer anonimiteit voor gevoelige onderwerpen.
Analyse van gegevens
Vanwege het wereldwijde karakter van de volksraadpleging werd alle open feedback samengevat en geïntegreerd. De Jong merkt op dat dit proces van samenvatten en integreren de objectiviteit van de data niet ten goede komt. Hij had liever gezien dat voor dit proces een meer wetenschappelijke methode was gebruikt, zoals contentcodering of algoritmen voor natuurlijke taalverwerking.
Rapportage van de gegevens
De hoogleraar legt uit dat elk gepubliceerd bisdomverslag er anders uitzag, zowel visueel als in kwaliteit. Er ontbrak informatie over de achtergrond van de deelnemers, de gestelde vragen en de manier waarop de gegevens waren geanalyseerd. De Jong merkt op dat gedetailleerde verslagen een getrouwer beeld kunnen geven van de diversiteit van de gehoorde stemmen.
Tot slot benadrukt de Jong dat volksraadplegingen een grote sprong voorwaarts zijn. Maar door de gebruikte methodologieën te verfijnen, kan elke stem in de katholieke kerk beter gehoord en begrepen worden.
- Professor
- Meer informatie
Voor het volledige item van Trouw, 19 augustus 2023, klik hier (in Dutch).
- Gerelateerde content