Voor impactgedreven onderwijs is het belangrijk om ervaringen uit de echte wereld te integreren die studenten niet alleen voorbereiden op hun toekomstige carrière, maar ook op het leveren van een zinvolle bijdrage aan maatschappelijke verandering. Stages zijn hiervoor bij uitstek geschikt als een krachtig, maar wellicht onderbenut hulpmiddel omdat ze een effectieve manier kunnen zijn om impactgedreven leren in onderwijsprogramma’s te verankeren.
Deze factsheet is bedoeld als leidraad voor docenten, programmamanagers en onderwijsvernieuwers bij het gebruik van stages om cruciale vaardigheden te bevorderen bij studenten die een positieve maatschappelijke verandering teweeg willen brengen. Stages kunnen een flexibele en doeltreffende manier zijn om impactgedreven leren in onderwijsprogramma’s te verankeren en zo de doelstellingen van impactgedreven onderwijs te bereiken.
Waarom zijn impactvolle stages belangrijk?
Stages dienen traditioneel meerdere doelen: inzicht geven in de professionele wereld en studenten helpen om theoretische kennis toe te passen in een praktische setting en verschillende professionele identiteiten te verkennen. Deze ervaringen, waarbij studenten de dynamiek op de werkvloer, ethische overwegingen en de maatschappelijke bijdragen (of nadelen) van organisaties van nabij meemaken, zijn van onschatbare waarde. Een dergelijke blootstelling is van het grootste belang voor impactgedreven onderwijs, zelfs als de stage niet rechtstreeks gericht is op het aanpakken van maatschappelijke vraagstukken. Als we stages een maatschappelijke focus geven en studenten uitnodigen om na te denken over hoe hun werk een positieve impact kan hebben op de organisatie (en hun doelgroep) waarmee ze werken en op hun eigen persoonlijke en professionele ontwikkeling, wordt deze leerervaring nog zinvoller en rijker.
Hoe kunnen stages worden ingezet voor impactgedreven onderwijs?
Eenvoudige stap om positieve impact te creëren: focus op reflectie
De eenvoudigste aanpak om stages in te zetten voor impactgedreven onderwijs vereist minimale aanpassingen aan bestaande structuren. Door zich te richten op het vergroten van het ‘impactvermogen’ van hun studenten kunnen docenten de stage-ervaring verrijken door studenten aan te moedigen om diep na te denken over hun ervaringen, bijvoorbeeld aan de hand van vragen die ontworpen zijn om hun interesses, waarden, kennis en vaardigheden voor het creëren van positieve maatschappelijke impact te onderzoeken (zoals hier beschreven). Deze vragen kunnen worden onderzocht door middel van een reflectiedagboek, een reeks individuele beoordelingen of in groepen tijdens klassikale of tutorialsessies.
Stappen in de richting van complexiteit: reflecteren met docenten en gastorganisatie
Voor wie dieper wil graven, is het organiseren van begeleide intervisiebijeenkomsten tussen studenten en een tutor een complexere strategie. Deze sessies, die zich richten op de reflectieve vragen met betrekking tot impactvermogen en doelen, bieden rijkere, collectieve inzichten en bevorderen een dieper begrip van de maatschappelijke implicaties van professioneel werk. Idealiter worden drie intervisiesessies gehouden:
- één aan het begin van het proces, gericht op eerste indrukken en stageplanning;
- één halverwege het proces, om de voortgang te beoordelen en verbeteringen te identificeren en door te voeren;
- en een afsluitende sessie om te reflecteren op het proces en de geleerde lessen te identificeren.
Een andere mogelijkheid is om studenten te vragen hun bevindingen en overwegingen te presenteren aan hun gastorganisatie, waarbij ze de nadruk leggen op de inzichten die ze hebben opgedaan tijdens hun academische traject en kritische vragen stellen die kunnen inspireren tot introspectie of verandering binnen de organisatie.
Authentieke maatschappelijke uitdagingen omarmen tijdens stages
Voortbouwend op de basisstap van het verbeteren van stages door middel van reflectieve praktijken, verkennen we nu een complexere dimensie: stages gericht op authentieke maatschappelijke urgenties. Het volgen van een stage bij een goededoelenorganisatie kan de leermogelijkheden aanzienlijk vergroten. Door samen met ervaren professionals aan problemen uit de echte wereld te werken, krijgen stagiairs waardevolle inzichten in zowel de voordelen als de uitdagingen van maatschappelijke betrokkenheid. Denk bijvoorbeeld aan energietransitie, sociale ondernemers en wijkteams. Of denk aan HR-afdelingen waarin er aandacht is voor inclusie.
Navigeren in omgevingen die niet rechtstreeks zijn afgestemd op maatschappelijke urgenties.
Het is echter een hele uitdaging om een stage te volgen die gericht is op specifieke maatschappelijke uitdagingen in een omgeving die niet direct aansluit bij dergelijke doelen. Effectief mentorschap in deze situaties vraagt een aanzienlijke hoeveelheid tijd en middelen van de organisatie. Zonder rechtstreeks verband tussen het project van de stagiair en de prioriteiten van het bedrijf, wordt het moeilijker om een stageplaats te vinden.
Om een wederzijds voordelige relatie tussen bedrijven en stagiairs tot stand te brengen die gericht is op maatschappelijke urgenties, is het van cruciaal belang om het project van de stagiair af te stemmen op de bredere doelstellingen of uitdagingen van het bedrijf, zodat de stage beide partijen iets oplevert. Om deze afstemming te vergemakkelijken, moeten studenten of stagecoördinatoren een strategische aanpak hanteren bij het identificeren en creëren van deze mogelijkheden:
- Bedrijfsdoelen onderzoeken en begrijpen: begin met een grondig onderzoek naar potentiële stagebedrijven om inzicht te krijgen in hun missie, waarden, strategische doelen en huidige initiatieven, vooral die met betrekking tot maatschappelijke urgenties. Dit kan inhouden dat je websites van bedrijven, brancherapporten en recente nieuwsartikelen bekijkt.
- Maatschappelijke urgenties identificeren die relevant zijn voor het bedrijf: stel op basis van het onderzoek maatschappelijke urgenties vast die aansluiten bij de sector en doelen van het bedrijf. Een technologiebedrijf kan bijvoorbeeld geïnteresseerd zijn in digitale inclusiviteit, terwijl een levensmiddelenproducent zich misschien richt op duurzame inkoopmethoden.
- Een voorstel ontwikkelen: als je de doelstellingen van het bedrijf en de relevante maatschappelijke kwesties begrijpt, stel je een gedetailleerd voorstel op voor een stageproject. Dit voorstel moet beschrijven hoe het werk van de stagiair een maatschappelijke urgentie aanpakt en tegelijkertijd bijdraagt aan de bredere doelstellingen van het bedrijf. Wees specifiek over de verwachte resultaten, de potentiële voordelen voor het bedrijf en hoe het project past in de academische en loopbaanaspiraties van de stagiair.
- Wederzijdse voordelen benadrukken: verwoord de wederzijdse voordelen duidelijk in het voorstel. Voor het bedrijf kan dit een verbeterde merkreputatie, toegang tot innovatieve ideeën of inzichten in nieuwe marktkansen inhouden. Leg voor de stagiair de nadruk op de praktijkervaring, de ontwikkeling van vaardigheden en de kans om een tastbare impact te hebben op de maatschappij.
- In gesprek gaan met besluitvormers: zodra het voorstel klaar is, moeten stagecoördinatoren of studenten contact opnemen met relevante contactpersonen binnen het bedrijf. Dit kan via bestaande netwerken, LinkedIn-connecties of rechtstreeks contact met de HR- of MVO-afdelingen van het bedrijf. Het is belangrijk om de waardepropositie duidelijk en beknopt te communiceren om de interesse van besluitvormers te wekken.
- Voorbereiden op onderhandelingen: wees bereid om het voorstel te bespreken en eventueel aan te passen op basis van feedback van het bedrijf. Flexibiliteit en de bereidheid om het project aan te passen aan de behoeften en capaciteiten van het bedrijf zijn de sleutel tot het verkrijgen van de stagemogelijkheid.
Binnen een bacheloropleiding zijn docenten of stagecoördinatoren vaker verantwoordelijk voor deze afstemming, gezien hun bredere perspectief op de sector en het academische onderwijsprogramma.
In de context van stages die gericht zijn op maatschappelijke urgenties, moet speciale aandacht worden besteed aan het creëren van resultaten die ook een onderscheidende waarde bieden voor het bedrijf.