Hoe beweeg je anderen – onderwijzend personeel, studenten en maatschappelijke partners – tot een andere denkwijze over de uitvoering en inrichting van het onderwijs, met name wanneer je graag wilt dat die personen de focus van het hoger onderwijs verleggen naar de universitaire missie om maatschappelijke waarde te genereren?
Het uitvoeren van deze missie is niet eenvoudig, en er bestaat geen pasklaar antwoord op de vraag hoe je dit doet. Om de stakeholders van de EUR uit te nodigen samen met ons na te denken over mogelijke antwoorden en ideeën, wilden we twee verschillende video’s maken die inspiratie bieden om verder te denken dan doceren en studeren zoals dat in de afgelopen decennia gebeurde. Ik (Almar Bok, Learning Innovator bij Impact at the Core) interviewde de filmmakers over het creatieve proces achter de video’s. In deze blogpost vertel ik wat er zoal achter de schermen gebeurde en vanuit welk perspectief de filmmakers te werk gingen.
Chilled Winston
Ik heb contact opgenomen met Simone Punzo en Laurent Masson – twee EUR-alumni – om mij te helpen mijn ideeën om te zetten in visueel aantrekkelijke, begrijpelijke en samenhangende video’s. Na hun studie startten Simone en Laurent hun Chilled Winston Studio (CW): een creatief bureau dat zich specialiseert in audiovisuele producties en schrijfprojecten.
Een van de redenen waarom we in zee gingen met CW is dat zij ervoor proberen te waken een gekunsteld beeld te creëren met gelikte, trendy woorden en jargon. In plaats daarvan stellen zij authentieke wezens en ervaringen centraal. En via hun verhalen krijgt het publiek een idee van waar hun werk over gaat. CW: “Bij video’s en marketing draait het tegenwoordig enkel om algoritmes en trefwoorden, reclameadvertenties enzovoorts. En natuurlijk, we moeten realistisch blijven in deze sector. Maar we willen wel graag dat onze video’s natuurlijk overkomen zodat we merken dat de personen die de video bekijken en zich verbonden voelen met ons werk, daar ook graag deel van uitmaken. Dit betekent dat we de marketing-firewall en nepadvertenties op Instagram moesten omzeilen, en hebben ingezoomd op de individuele personen die samen de organisatie vormen. Dat is iets waarmee we onszelf proberen te onderscheiden.”
Het proces
Simone en Laurent hebben gestudeerd aan de EUR. Beiden hebben zij hun bachelor gedaan aan de EUC, en ze vertelden ons waarom ze ervoor kozen om aan dit project te werken: “Voor ons was het niet zozeer de video-opdracht die het werken met jullie [Impact at the Core] interessant maakte, maar eerder datgene waar jullie voor staan. Jullie hebben een interessant en belangrijk verhaal te vertellen. Als ik terugdenk aan mijn eigen studententijd, dan zou ik graag gewild hebben dat jullie toen al bezig waren geweest de manier van studeren en onderwijzen te veranderen. Verder is de EUR ook onze thuisbasis. Daar komen we vandaan, en we helpen graag bij het pionieren en het verkennen van nieuwe wegen om onderwijs te geven. Het is bekend dat iedereen op een andere manier leert. En dat zou ook het belangrijkste doel van een universiteit en van onderwijs moeten zijn: dat iedereen die op een andere manier leert de mogelijkheid krijgt om te leren op de manier die hij/zij wil. Jullie proberen uit te gaan van de capaciteiten van elk individu en deze te gebruiken om ze te verbeteren, in plaats van te zeggen: nou, studenten, hier is onze box en daar moet je in passen. Doe je dat niet, dan krijg je een lagere waardering. Dat is zo raar. Daarom was dit voor ons een kans om jullie missie te ondersteunen.”
Toen we bezig waren met de eerste opzet voor de video’s, wilden we dat ze meerdere doelen dienden:
1) Degenen die de video zien moeten een algemeen beeld krijgen van wat Impact at the Core doet en wat jullie proberen te bereiken met het opzetten van impact-gedreven onderwijs.
2) De video moet universiteitsmedewerkers uitnodigen om het volgende hoofdstuk toe te voegen aan het boek over impact-gedreven onderwijs. Het verhaal is nog niet af en met elk project keren we terug naar en herzien we ons gemeenschappelijke beeld en onze invulling van impact-gedreven onderwijs. Tot dusver hebben we enkel een tip van de sluier opgelicht, en er valt nog een heleboel te leren en te ontdekken.
3) We willen het publiek verleiden tot een andere mindset over de grondslagen en grenzen van het hoger onderwijs: wat zijn de functies, en welke grenzen moeten we verleggen om (maatschappelijke) verandering in gang te zetten?
Wat als...
We hebben twee videodraaiboeken gemaakt: het ‘wat als-droombeeld’ en ‘de impactmozaïek’. In de eerste video worden medewerkers verleid om na te denken over hoe onderwijs eruit zou kunnen zien als we onszelf toestaan te dromen en verder te denken dan de huidige institutionele beperkingen. De video begint met een droomlandschap en via de vraag ‘Wat als’ worden alternatieve denkwijzen voorgesteld. De vraag ‘Wat als’ is bijzonder nuttig omdat dit de eerste aanzet is tot alle mogelijke opties: via deze vraag kun je een nieuwe voorstelling maken van de huidige en alternatieve manieren van werken, denken en creëren met behulp van bestaande of nu nog ondenkbare werkwijzen binnen de alfa- en bètawetenschappen.” * CW vertelt: “Ons doel van de eerste video was om het probleem in de juiste context te plaatsen. De ‘Wat als’-methode is een interessante manier om de traditionele structuren die we moeten veranderen in beeld te brengen, en om aan te geven dat de universiteit niet een instituut is dat reageert op maatschappelijke veranderingen, maar juist een voortrekkersrol heeft en zelf zorgt voor verandering. We hebben eerst de interviews voor de mozaïekvideo’s gefilmd. Later dienden deze verhalen als input voor de ‘Wat als’-video”.
Verschillende standpunten
In de tweede video laten we het publiek kennismaken met verschillende standpunten omtrent het belang en de betekenis van impact-gedreven onderwijs en de rol van Impact at the Core. Door deze standpunten te combineren, vormen ze hun eigen verhaal. De personen in de video werden ieder minstens een uur lang geïnterviewd en afzonderlijk van elkaar gefilmd. Ze wisten dus niet wat andere personen zouden zeggen en kregen telkens andere vragen die relevant waren voor hun positie binnen de universiteit. Je zou denken dat dit niet zo’n efficiënte manier is om een video van 6 minuten te maken, maar wanneer je nadenkt over de essentie van de video, is het wel logisch: “Wat we graag wilden en wat ook is gelukt, is dat niemand in de video’s over zijn werk praat op een toon van ‘wij zijn beter dan jullie, of beter dan iedereen’ of ‘wij zijn geweldig’. We wilden de aandacht juist richten op de vraag: waarom doe JIJ iets, en wat is jouw persoonlijke motivatie. Het moeilijkste van alles is om mensen zover te krijgen dat ze daar eerlijk over zijn. Want zodra je een camera op een persoon richt, probeert deze alleen maar de juiste dingen, de beste dingen en de slimste dingen te zeggen. Daarom zijn deze interviews langer. Want na een uur of anderhalf uur worden mensen het beu om alleen maar de juiste dingen te zeggen. En uiteindelijk laten ze die terughoudendheid varen en tonen ze hun werkelijke ik, en vertellen ze wat hun werkelijke ervaringen zijn.”
Het werkelijke plaatje
Verrassend genoeg bestaan er overeenkomsten tussen de achterliggende filosofie van impact-gedreven onderwijs en de filmmethode van CW. Bij de impact-gedreven modules gaan we uit van authentieke situaties uit de praktijk (en dus ook de werkelijke strijdpunten en dilemma’s) voor een totaalbeeld van maatschappelijke problemen, en de daarbij optredende strijdpunten en dubbelzinnigheden, en om een cognitieve en empathische relatie met de materie van het onderwerp te ontwikkelen. Een onderdeel van deze authenticiteit is werkelijk contact met stakeholders en actoren die een werkelijk belang hebben bij een bepaalde kwestie, die het probleem zelf ondervinden en die ervoor verantwoordelijk zijn om het aan te pakken. Ook Simone en Laurent proberen met hun werk het werkelijke plaatje vast te leggen. CW: “Voor ons is het belangrijk dat de personen in de video zich op hun gemak voelen en zeker over wat ze willen vertellen, zodat wij hun werkelijke verhaal kunnen vastleggen. Ons doel is onbevooroordeeld te blijven en te ontdekken wat een persoon wil vertellen, en om nieuwsgierig te zijn naar de verhalen van anderen. We proberen flexibel te blijven over wat we kunnen verwachten. Want als ik binnenkom met het idee dat ik iemand ga helpen zijn verhaal te vertellen, en ik meen te weten wat deze persoon zou moeten zeggen en ik vertel hem/haar dat, zonder dat ik weet wie deze persoon is en wat hij/zij doet, dan maak ik in het beste geval iets wat niet klopt, en in het slechtste geval iets wat onnatuurlijk is.”
Simone en Laurent bekeken, monteerden en bewerkten meer dan 10 uur aan materiaal tot een vloeiend verhaal. Ze legden de nadruk op onze gemeenschappelijke drijfveer, waarin ruimte blijft voor verschillen, nuances en soms ook tegenstrijdigheden. Dat is te verwachten als je personen vraagt naar hun ideeën, ervaringen en opvattingen. CW vertelt: “Toe we begonnen met het eerste interview, bestond onze vragenlijst uit zo’n 6 of 7 vragen, maar tegen de tijd dat we toe waren aan het negende of tiende interview, bevatte de lijst circa 40 vragen omdat er zoveel nieuwe zaken waren waaraan we niet hadden gedacht of waar we geen rekening mee hadden gehouden, maar waar we wel nieuwsgierig naar waren.” Daarna maakte een animator beeldmateriaal als aanvulling op het verhaal van elke persoon. CW: “De animator die we kozen om mee samen te werken is een echte professional. Ze is erg goed in het visualiseren van complexe materie in begrijpelijke taal met haar geweldige weergave met driehoeken en cirkels. Haar artistieke stijl past geweldig goed bij deze vorm van verhalen vertellen en de ongedwongen gesprekken die we hadden tijdens het filmen. Naar onze mening maakt dit de video werkelijk bijzonder. Haar naam is Didi Walker en ze woont in Australië.”
Werken aan dit project was een zeer inspirerende ervaring voor Simone en Laurent. Simone: “Alle geïnterviewden gaven een helder beeld van de werkelijkheid en van de bubbel waarin het universiteitsleven zich afspeelt. Onbevangen deelden ze hun mening over wat er moet veranderen. Ook was iedereen eerlijk over het feit dat ze niet wisten wat de ideale oplossing was, maar dat ze daar samen achter probeerden te komen. We zijn aangenaam verrast dat er zoveel personen binnen de universiteit zijn die proberen veranderingen voor elkaar te krijgen.” Laurent vult aan: “Dat is het belangrijkste punt, dat jullie niet zeggen: wij weten alles en mogen de rest vertellen wat zij moeten doen. Jullie zeggen niet: wij hebben alle antwoorden voor vernieuwing in het onderwijs, maar jullie zeggen: er zijn honderden personen op de universiteit die streven naar onderwijskundige vernieuwing, maar ze doen dat allemaal alleen, op hun eigen stukje, zonder communicatie of samenwerking, of zonder hun leerervaringen te integreren op algemene schaal. En wat jullie in feite proberen is een structuur tot stand te brengen waarin alles samenkomt. Dat is niet mogelijk als je zegt: wij weten wat iedereen moet doen en daarom moeten ze naar ons luisteren. Nee, jullie moeten juist naar docenten en studenten luisteren. We hadden niet verwacht dat we dit verhaal zouden horen over een universiteitsproject.”
CW vat het kort samen: “Zelf vinden we het altijd erg leuk om samen te werken met de universiteit. En wat echt gaaf was tijdens ons werk aan deze video’s is hoezeer we ons verbonden gingen voelen met jullie verhaal via alle gesprekken die we hadden met alle betrokkenen binnen jullie organisatie. Ik herinner me dat hoe meer mensen we spraken, hoe enthousiaster we werden over alle inzet. En uiteindelijk werden we steeds enthousiaster om jullie te helpen jullie verhaal te vertellen.”
*Van den Akker, R., Noordegraaf-Eelens, L., van Eekelen, B. F. and Teeuwen, R. (2021). Delta Studies: 7 Propositions for Arts/Sciences Education. European Journal of STEM Education, 6(1), 18. https://doi.org/10.20897/ejsteme/11394