Promotie L.R. (Lisa) Steenkamp

Proefschrift in het kort:

Hallucinaties en wanen, zoals het horen van stemmen, werden lange tijd gezien als tekenen van ernstige psychiatrische ziektes. Uit epidemiologische studies blijkt echter dat deze verschijnselen verrassend vaak voorkomen in de algemene bevolking – vooral bij jongeren. Jongeren met zulke psychotische ervaringen zijn kwetsbaar voor een reeks negatieve gevolgen later in het leven, waaronder psychose, angst en depressie. Het is echter nog onduidelijk waarom sommige jongeren psychotische ervaringen ontwikkelen en andere jongeren niet. In dit proefschrift hebben we het verloop, risicofactoren en gevolgen van psychotische ervaringen bestudeerd in een grote cohortstudie uit Rotterdam. Dit cohort heeft enkele duizenden jongeren uit de algemene bevolking vanaf de geboorte gevolgd.

Er kwamen drie belangrijke bevindingen naar voren. Ten eerste ontdekten we dat ongeveer 30% van de 10-jarige kinderen psychotische ervaringen rapporteert. Bijna 80% van deze psychotische ervaringen was op 14-jarige leeftijd niet meer aanwezig. Psychotische ervaringen waren vaker blijvend bij kinderen met meer psychopathologie, een lager zelfbeeld en een lager IQ. Ten tweede identificeerden we verschillende risicofactoren van psychotische ervaringen: 1) structurele hersenverschillen, waaronder een kleiner grijze en witte stof volume, 2) gepest worden, pesten en sociale afwijzing en 3) blootstelling aan jeugdtrauma bij de moeder van het kind. Ten derde vonden we dat psychotische ervaringen bij kinderen gerelateerd waren aan nadelige uitkomsten in de vroege adolescentie. Deze nadelige gevolgen waren 1) lage schoolprestaties op de Cito-toets en 2) risico op suïcidaliteit en zelfbeschadiging.