Minister Dijkgraaf van OCW heeft aan de hand van het positieve advies van de Nationale Commissie Sectorplannen (NCSP) het tweede deel van de universitaire sectorplannen in het SSH-domein (Sociale Sciences and Humanities) officieel toegekend. Dit betekent dat het SSH-domein een structurele investering van 70 miljoen euro zal ontvangen. De SSH-raad is bijzonder verheugd met het besluit van de minister en streeft ernaar hiermee de landelijke samenwerking en het enthousiasme over de inhoud van de plannen de komende jaren om te zetten in inspirerend en engagerend onderzoek en onderwijs.
In oktober 2022 is het eerste deel van deze middelen (30% van het totaal) al toegekend en binnenkort zullen de resterende middelen worden ontvangen die het SSH-domein in totaal een extra impuls van 70 miljoen euro zullen geven. Na een positieve evaluatie aan het begin van 2029 zou dit bedrag structureel indalen in de middelen voor het SSH-domein. Dit is een mooie financiële impuls voor het domein met verreweg de meeste studenten aan de Nederlandse universiteiten, en dat de laatste decennia structureel ondergefinancierd was.
De sectorplannen vormen een specifiek onderdeel van het bestuursakkoord hoger onderwijs en wetenschap, waarin is afgesproken dat er jaarlijks ongeveer een miljard euro extra in het hoger onderwijs en wetenschap geïnvesteerd wordt. Instrumenten zoals de starters- en stimuleringsbeurzen en de extra onderwijsmiddelen zijn primair gericht op het vergroten van rust en ruimte in het systeem, terwijl de sectorplannen primair gericht zijn op het maken van strategische en inhoudelijke keuzes, het landelijk identificeren van prioriteiten en het aanpakken van knelpunten door landelijke samenwerking. Naast meer medewerkers en een lagere werkdruk zorgen de plannen voor scherpe keuzes en meer samenwerking tussen universiteiten. Verder stimuleren de plannen ook meer inter- en transdisciplinaire samenwerking. In totaal is voor alle domeinen samen 200 miljoen euro structureel beschikbaar. Het doet ons enorm deugd te constateren dat daarvan op basis van onze plannen structureel 70 miljoen euro, een substantieel deel, naar het SSH-domein gaat. De grote maatschappelijke uitdagingen vragen om een sterk en samenwerkend veld.
De afgelopen jaren is binnen het SSH-domein (SW, GW, Rechten en Economie & Bedrijfskunde) hard gewerkt aan de ontwikkeling en uitwerking van sectorplannen. Dit is drie jaar geleden begonnen met een sectorplan gericht op de Rechtsgeleerdheid, dat onlangs in de midterm review positief is geëvalueerd. Als gevolg is de samenwerking tussen de rechtenfaculteiten in Nederland duidelijk versterkt. In de afgelopen jaren hebben we verder gewerkt aan de sectorplannen voor de sectoren Sociale Wetenschappen en Geesteswetenschappen. Dat is gebeurd in landelijke afstemming tussen de decanen van de betrokken faculteiten. Het geheel is samengebracht onder verantwoordelijkheid van de SSH-raad, waarin de voorzitters van de vier landelijke decanenoverleggen Sociale Wetenschappen, Geesteswetenschappen, Rechtsgeleerdheid en Economie & Bedrijfskunde zitting hebben. Verder wordt in de komende jaren ook gewerkt aan een sectorplan van Economie & Bedrijfskunde.
De nieuwe SSH-sectorplannen bestaan uit een sectorplan Sociale Wetenschappen, een sectorplan Geesteswetenschappen en een SSH-dwarsdoorsnijdend thema, waarin alle vier de SSH-sectoren samen optrekken. De Sociale Wetenschappen kiezen in hun sectorplan ‘Van Inzicht naar impact’ specifiek voor versterking van de discipline onderwijskunde en de lerarenopleidingen, omdat er maatschappelijk veel behoefte is aan onderwijskundigen en onderwijskundige expertise om grote problemen in het onderwijs op te lossen. Daarnaast wordt de focus gericht op vijf vraagstukken die de komende jaren hoog op de maatschappelijke en politieke agenda staan: veerkracht bij jeugd, psychische aandoeningen, de menselijke factor in nieuwe technologieën, maatschappelijke transitie en gedragsverandering en maatschappelijke ongelijkheid en diversiteit.
Het sectorplan ‘Traditie in transitie’ van de Geesteswetenschappen kiest voor een gerichte investering in de Talen en Culturen, met als doel meer samenwerking en profilering. Daarmee komt het domein tegemoet aan de vraag om versterking van de moderne vreemde talen en het Nederlands (en Fries), in lijn met het Coalitieakkoord. Daarnaast wordt geïnvesteerd in twee interdisciplinaire thema`s waarin de verbinding tussen onderzoek en samenleving tot uitdrukking komen: Humane Artificiële Intelligentie en Cultureel Erfgoed & Identiteit. Bij Humane AI gaat het erom dat de ontwikkelde systemen ook maximaal aan de mens dienstbaar zijn en onverwachte effecten van AI in goede banen geleid kunnen worden. Onderzoek naar cultureel erfgoed en identiteit raakt het hart van de samenleving en betreft veranderingsprocessen en mediatisering, en de toepasbaarheid van kennis over het verleden in de huidige samenleving.
De samenwerking tussen alle SSH-domeinen (SW, GW, Rechten en Economie & Bedrijfskunde) wordt versterkt via het gezamenlijke dwarsdoorsnijdende thema: ‘Welvaart, participatie en burgerschap in een digitale wereld’. Digitalisering is één van de grootste transities waarvoor we staan en levert – naast geweldige kansen – ook fundamentele vragen en uitdagingen op voor de maatschappij. Door SSH-expertise uit alle vier de sectoren per universiteit en over de grenzen van universiteiten heen samen te brengen, willen we een substantiële bijdrage leveren aan het aangaan van deze maatschappelijke uitdaging.
Met de nieuwe SSH-sectorplannen worden op de geprioriteerde terreinen vaste posities voor universitair docenten gerealiseerd en extra investeringen gedaan in lokale onderzoeksinfrastructuur en de bijbehorende lab- en datamanagement-ondersteuning. Om snel van start te gaan, zijn de afgelopen maanden in alle universiteiten al voorbereidingen getroffen voor de uitvoering van de sectorplannen. Hier zal op worden voortgebouwd en er zullen verdere stappen worden genomen in de uitvoering van de sectorplannen nu de minister de totale middelen heeft toegekend.
Gemeenschappelijk persbericht SSH-domein
- Meer informatie
Marjolein Kooistra, Communicatie ESSB, kooistra@essb.eur.nl
Lieke van Eijk, Communicatie ESHCC, vaneijk@eshcc.eur.nl- Gerelateerde content
