In de vierdelige podcastserie De Cartooncrisis gaat bijzonder hoogleraar publieksfilosofie Stine Jensen op zoek naar de oorzaken en maatschappelijke gevolgen van de moord op Samuel Paty. De podcast zal uitgezonden worden op NPO Radio 1.
Niet vergeten
Op 16 oktober 2020 werd de Franse geschiedenisleraar Samuel Paty op klaarlichte dag vermoord. Hij werd op straat onthoofd nadat hij in zijn klaslokaal een cartoon met de profeet Mohammed toonde in een les over de vrijheid van meningsuiting. Ter nagedachtenis aan Paty, en waar hij voor stond, maakt Stine Jensen voor omroep HUMAN de vierdelige podcastserie De Cartooncrisis over de gevolgen van de moord op Paty. Zodat we hem niet vergeten en we in gesprek blijven over de vrijheid van meningsuiting.
Grenzen
Sinds de moord op Paty worstelen docenten met de vraag welke beelden zij nog kunnen tonen en hoeveel ruimte zij kunnen geven aan de vrijheid van meningsuiting. En de cartoonisten, durven die de grens nog op te zoeken? Niet alleen rondom cartoons zijn de grenzen onduidelijk, debatten over censuur en kwetsuur zijn aan de orde van de dag. Denk aan de rellen rondom lentekriebels, gender, Roald Dahl of ‘woke’.
In deze vierdelige podcast gaat Stine Jensen op zoek naar de grenzen van de vrijheid van meningsuiting. Want tonen of niet, bespreken of niet, dat is iets waar zij ook mee worstelt als docent. Zou ze moediger moeten zijn? Of is het goed om rekening te houden met de gevoeligheden van bepaalde groepen die zich beledigd kunnen voelen? Via Jensens persoonlijke zoektocht komen in deze podcast heikele en actuele thema’s aan bod: de spanning tussen moed en angst, vrijheid van meningsuiting en rekening houden met elkaar, humor en religie.
In de eerste twee aflevering komen respectievelijk hoogleraar Erasmiaanse Waarden Ronald van Raak en emeritus hoogleraar Marli Huijer van Erasmus school of Philosophy aan het woord.
Afleveringen
Aflevering 1: #Jesuissamuel
In deze aflevering reconstrueert Jensen de moord op Samuel Paty. In Nederland kwam na de moord snel een reactie opgang: in een lesbrief voor leraren naar aanleiding van de moord op Paty stelde een aantal Utrechtse hoogleraren dat het mogelijk moet zijn spotprenten te tonen, ook aan islamitische leerlingen, mits de leeromgeving veilig is. Maar, stelden zij, het is beter omstreden cartoons te bespreken door die te beschrijven. Is het rekening houden met de gevoeligheden van groepen de opperste vorm van tolerantie?
Stine spreekt in deze aflevering o.a. jurist en filosoof Afshin Ellian, buitenland correspondent Floor Bouma en voormalig politicus Ronald van Raak.
Aflevering 2: De Docenten
Op 5 november 2020, drie weken na de moord op Samuel Paty, duikt een docent filosofie van het Emmaus college onder in Rotterdam. Hij had de met de Inktspotprijs beloonde cartoon ‘Onsterfelijk’ van Joep Bertrams in zijn klaslokaal hangen, een cartoon die na de aanslagen op Charlie Hebdo in 2015 was getekend. Welke keuzes maken docenten in hun les als het gaat om gevoelige lesstof, zoals cartoons? Bieden ‘trigger warnings’ bijvoorbeeld uitkomst? Jensen gaat in gesprek met haar collega’s. Hoe pakken zij dit aan in de les?
Stine spreekt in deze aflevering o.a. docent maatschappijleer Halil Karaaslan, filosoof Marli Huijer en hoofddocent Mediastudies Jaap Kooijman.
Aflevering 3: Beledigd
Waarom ervaren sommige mensen bepaalde beelden als beledigend? En waar voel je jezelf door beledigd? Jensen legt haar gasten uit de podcast deze vraag voor. Ze bezoekt een symposium in Utrecht over omstreden beelden in de islam en stuit op een rel in Amerika waarbij een docente ontslagen werd nadat ze kunsthistorische afbeeldingen van de profeet Mohammed had laten zien in de klas. Ook in Nederlandse schoolboeken zijn tal van afbeeldingen te vinden. Maken we wel voldoende verschil tussen spotprenten en andere afbeeldingen?
Stine spreekt in deze aflevering o.a. docent religie en visuele cultuur Joël Valk en kunsthistoricus Christiane Gruber.
Aflvering 4: De Cartoonisten
Wat zijn de gevolgen van de verschillende wereldwijde cartooncrises en van de moord op Paty voor cartoonisten in Nederland geweest? Paty zette de zaak op scherp, maar er is al veel langer debat over cartoons in de samenleving. De cartoonkwestie in Denemarken in 2005 die leidde tot wereldwijde ophef en dat loopt alleen maar verder op. Het gaat niet meer alleen over het afbeelden van de profeet, maar over allerlei stereotypen van bevolkingsgroepen. Jensen gaat te rade bij een jurist en ontmoet drie cartoonisten.
Stine spreekt in deze aflevering o.a. jurist Tamara Buruma en cartoonisten Ruben Oppenheimer, Joep Bertrams en Sanaz Bagheri.
- Meer informatie
Bezoek de website van HUMAN: https://www.human.nl/de-cartooncrisis.html