Spotlight Interview | Sigrid Hemels

‘Ik heb in Rotterdam fiscale economie gestudeerd, dus ik ben geen jurist. Na mijn studietijd heb ik, met uitzondering van de eerste twee jaar, altijd zowel in de praktijk als op de universiteit gewerkt. Ik was eerst twee jaar werkzaam bij de Universiteit Utrecht en daarna negen jaar bij de Universiteit Leiden. In Leiden ben ik gepromoveerd op een onderzoek naar fiscale faciliteiten voor kunst en cultuur. Dat promotieonderzoek ging over de situatie in Nederland. Inmiddels heb ik dat uitgebreid en ben ik ook op internationaal vlak daarmee bezig. Via Leiden ben ik uiteindelijk in Rotterdam als hoogleraar belastingrecht bij Erasmus School of Law beland’.

‘Ik heb het altijd belangrijk gevonden om de breedte op te zoeken en ben daarom ook heel blij met de titel van mijn leerstoel, ‘Belastingrecht’. Ik roep altijd: ik mag alles doen, zolang het maar met belastingen te maken heeft. Die brede mogelijkheden zie je ook terug in het onderwijs. Het vak Inleiding fiscaal recht vind ik echt het allerleukste wat er is. Ik heb dit vak mijn hele carrière gegeven. Daar kun je studenten warm maken en hen de breedte van het vak laten zien. Door dit vak heb ik destijds zelf ook besloten om fiscale economie te gaan studeren’.

Niet alleen maar zenden

‘Onderwijs gaat bij mij altijd voor. Altijd. Ik zie het als mijn hoofdtaak, al het andere moet daarvoor wijken. Om die reden heb ik bijvoorbeeld ooit een uitnodiging voor een rondetafelgesprek van de Tweede Kamer afgewezen. Ja, mijn eerste plicht is richting de student. Ik vind het dan ook ontzettend goed dat Erasmus School of Law veel aandacht besteedt aan de goede studenten. Er wordt hier geld en menskracht in gestoken, zodat voldoende aandacht naar de gemotiveerde student gaat. Het is terecht dat de goede studenten in het zonnetje worden gezet, bijvoorbeeld tijdens de Bachelor1-uitreiking. Dat zijn echt zulke leuke avonden! Daar word ik heel vrolijk van en bedenk me steeds weer: ja, hiervoor ben ik op de universiteit. Datzelfde geldt voor de Lothgenoten: ik ben er enorm trots op dat de studenten mij twee jaar geleden hebben gevraagd om, samen met mijn collega’s Ellen Hey en Siewert Lindenbergh, bij dit geweldige initiatief betrokken te worden. Dit is werkelijk een gezelschap waar ik als student vroeger graag bij zou hebben gehoord. Mooi dat ik op deze manier als docent een tweede kans krijg!’.

‘Tijdens mijn colleges wil ik interactie met de studenten, ik kan niet vier uur lang alleen maar zenden. Studenten schrikken daar soms van; mijn vak is in mei en dus hebben ze dan een heel jaar lang lekker anoniem hoorcolleges gevolgd. Sommigen van hen zeggen dan: maar een hoorcollege is toch om te horen? En ik zeg op mijn beurt: nee, dat klopt niet. Je hebt voor Erasmus School of Law gekozen en wij doen aan Active Academic Learning, óók tijdens de hoorcolleges. Dus een beetje passief zitten vegeteren is er bij mij niet bij. Ik heb geen moeite met studenten die het ingewikkeld vinden. Maar als je ongemotiveerd bent, heb je een hele slechte aan me.’

Een kleine sabbatical

‘In februari 2018 ben ik voor twee jaar en drie maanden voor een dag per week als visiting professor benoemd aan de Zweedse Lund University School of Economics and Management. Voor het eerst in mijn academische carrière werk ik op een economische faculteit, maar wel bij het departement Commercial Law, wat feitelijk een juridische mini-faculteit is, met vakgebieden als Arbeidsrecht, Europees Recht en natuurlijk Belastingrecht. Mij wordt wel gevraagd of het combineren van drie banen – ik werk ook nog steeds bij Allen & Overy in Amsterdam – niet zwaar is. Maar voor mij voelen de verblijven in Lund – ik ben er iedere maand een kleine week – steeds weer als een kleine sabbatical. Ik geef wel wat onderwijs, maar heb vooral tijd voor onderzoek en het leggen van contacten. Omdat ik vlieg op Kopenhagen (Lund ligt aan de andere kant van ‘The Bridge’), heb ik tegelijkertijd de kans om contacten te leggen met wetenschappers op de Copenhagen Business School en de University of Copenhagen. Op een internationaal fiscaal congres in het voorjaar werd ik bovendien door hoogleraren van verschillende Zweedse universiteiten van harte verwelkomd in Zweden: ik heb het gevoel er echt bij te horen’.

‘Al deze nieuwe contacten, het Nordic perspectief en de ruimte om na te denken heeft er toe geleid dat ik mij weer op een voor mij nieuw gebied in het belastingrecht heb gestort: de positie van de vrouw in het belastingrecht. In Lund heb ik aan de paper ‘The position of married women in Dutch income tax law since 1893’ gewerkt en ben er daar ook achter gekomen hoe anders de Zweedse situatie is. Begin september heb ik deze paper gepresenteerd in Birmingham, waar ik op de ‘No Vote, No Tax’ Movement werd gewezen. Dit maakt onderdeel uit van de zgn. Engelse suffragette-beweging. Kortom, nog genoeg te ontdekken binnen dit thema! Daarnaast zal ik ook mijn onderzoek op het gebied van kunst, cultuur en goede doelen en op het gebied van fiscale informatieuitwisseling blijven voortzetten. Ik ben er nooit goed in geweest om me tot een zaak te beperken’.

‘Ik vind het heel belangrijk om mijn onderzoek te valoriseren. Ik wordt betaald door de Nederlandse belastingbetaler en die moet er ook wat aan hebben. Het thema ‘kunst, cultuur en goede doelen’ is een heel dankbaar onderwerp, want in die sectoren is weinig geld beschikbaar om fiscale kennis in te kopen. Adviezen geef ik principieel niet in mijn hoedanigheid als hoogleraar: daarvoor verwijs ik naar belastingadviseurs. Maar als ik gevraagd wordt om een lezing te houden voor bijvoorbeeld het Concertgebouw Fonds, het KWF of een groep van goede doelen, dan doe ik dat als het even kan. Ook omdat ik het belangrijk vind om wat we hier op de universiteit doen te vertalen naar die praktijk. Ik zit niet in een ivoren toren. Ik kan hele moeilijke woorden gebruiken, maar ik kan ook proberen om alles zo helder mogelijk uit te leggen. En als het dan nog niet duidelijk is, dan ligt dat aan mij en niet aan degene die in de zaal zit. Dan weet ik dat ik de volgende keer nog meer voorbeelden moet gebruiken.’

Onderlinge contacten

‘Erasmus School of Law is ondernemend en erg gericht op onderlinge contacten en dat vind ik heel goed. Dat ondernemende zie je trouwens ook terug bij onze studenten. Hier doen ze gewoon alles zelf, dat is zo’n beetje de sfeer. In Rotterdam wordt echt heel veel door studenten zelf georganiseerd, onderschat dat niet. Onze studenten runnen al jaren de grootste Belastingwinkel van Nederland, met meerdere vestigingen in Rotterdam. Ik ben daar zelf als student ook vrijwilliger geweest. Toen studenten zagen dat ook elders mensen met een laag inkomen behoefte hadden aan gratis fiscale hulp, zijn ze ook in onder andere Spijkenisse en Den Haag een belastingwinkel gestart. Ook de studiereis, bedrijvendag en andere activiteiten van de fiscale studievereniging Christiaanse–Taxateur zijn qua omvang en inhoud onvergelijkbaar met wat elders gebeurt. Ik heb vrij veel contacten bij werkgevers en ik zeg altijd: als je een Rotterdamse student hebt, dan heb je iemand die van aanpakken weet’.

‘Mijn boodschap aan jonge wetenschappers is: wees niet bang om naar buiten te gaan. Ga naar congressen en doe je verhaal. En ga niet alleen om zelf te spreken, maar ook om te luisteren. Dit kan je veel brengen, in de vorm van een netwerk bijvoorbeeld. Je huidige mede promovendi zijn immers de hoogleraren van morgen!’.

Personalia

Naam: Sigrid Hemels
Functie: Hoogleraar Belastingrecht
Proefschrift: ‘Door de Muze omhelsd. Een onderzoek naar de inzet van belastingsubsidies voor kunst en cultuur in Nederland’ (2005)
Expertise: Belastingrecht
Huidig onderzoek: (o.a) De positie van de vrouw in het belastingrecht