Sinds 1991 looft de Nederlandse Vereniging voor Criminologie (NVC) tweejaarlijks de Willem Nagelprijs uit voor het beste proefschrift op het gebied van criminologie. Begin deze maand werd bekend dat Timo Peeters, promovendus aan Erasmus School of Law, de prestigieuze Willem Nagelprijs 2024 heeft gewonnen voor zijn proefschrift The Unseen: Withdrawal and the social order of violence in Guatemala City.
Peeters ontving de prijs tijdens een plenaire sessie van het NVC-congres, gehouden op 6 en 7 juni 2024. Zijn proefschrift is een diepgaande veldstudie in Guatemala-Stad, waar hij acht maanden lang etnografisch onderzoek heeft verricht. Hij onderzocht hoe mensen in een context van geweld en ongelijkheid hun leven vormgeven en welke rol sociale klasse hierin speelt. Peeters selecteerde vijf groepen voor zijn casestudy – vier gezinnen en een groep daklozen – elk met een verschillende sociale status.
Een vernieuwende benadering
Volgens de jury is Peeters’ proefschrift een helder en goed geschreven werk dat zowel empirisch beschrijvend als theoretisch van aard is. Het onderscheidt zich door scherpe analyses en een hoge mate van zelfreflectie. Het veldonderzoek toont de nauwe betrokkenheid van de auteur bij zijn onderzoeksgroepen en biedt inzicht in de leefwerelden van mensen die dagelijks geconfronteerd worden met geweld en onrechtvaardigheid.
De centrale vraag van Peeters' proefschrift – hoe sociale orde ontstaat in een samenleving waar geweld overheerst – raakt de kern van zowel de sociologie als de criminologie. Zijn vernieuwende benadering biedt een diepgaand begrip van het ontstaan van en omgaan met geweld vanuit het perspectief van de betrokkenen zelf.
Een meeslepend en indringend verhaal
De selectiecommissie prees Peeters' werk als een gedetailleerde en diepgravende studie die de complexe realiteit van Guatemala-Stad blootlegt. De jury roemde zijn vermogen om de lezers het gevoel te geven dat zij zelf aanwezig waren bij de onderzochte situaties. Peeters' literaire stijl maakt het proefschrift tot een meeslepend en indringend verhaal, dat ondanks de zware thema's nergens sensationeel of pathetisch wordt.
Een krachtige tegenhanger van het positivisme
Peeters' onderzoek biedt een krachtige tegenhanger van het heersende positivisme in de criminologie, dat vaak grote aantallen en statistieken benadrukt zonder oog voor de menselijke kant. Zijn werk toont aan dat een diepgaande analyse van de dagelijkse leefwereld van gewone mensen eveneens waardevolle kennis kan opleveren. Peeters schreef zijn proefschrift onder begeleiding van promotoren René van Swaaningen en Richard Staring, beiden hoogleraar Criminologie aan Erasmus School of Law.
Zoals Peeters zelf in zijn slothoofdstuk schrijft: "The work of a social scientist does not differ greatly from that of a novelist: it is to explore beyond the appearance of things." Zijn proefschrift geeft de ongeziene en vaak vergeten mensen van Guatemala-Stad een stem, en brengt hun strategieën om te overleven in een gewelddadige en ongelijke samenleving in het volle daglicht.
- Promovendus