Prof. Sigrid Hemels, hoogleraar belastingrecht aan Erasmus School of Law, schrijft iedere vier weken een expertbijdrage voor het Financieele Dagblad. Op 14 mei ging het over de financiële bijdrage van welvarende gepensioneerden aan de Algemene Ouderdomswet (AOW) premies.
Het begrotingstekort is met €92 miljard toegenomen door de coronacrisis, zo blijkt uit de eerste peiling. Dit tekort zal ooit moeten worden terugbetaald, maar het is geen optie om het door te schuiven en de toekomstige generaties hiermee op te zadelen.
Op dit moment liggen de kosten vooral bij de werkenden door de heffingen van belastingen en premies volksverzekeringen. AOW-premies van 17,9% worden niet meer geheven na het bereiken van de AOW-leeftijd, waardoor gepensioneerden significant minder premies betalen dan de werkenden. Het systeem van AOW-premies gaat uit van minder welvarende ouderen. Dit was bij de invoering in 1957 zeer begrijpelijk, maar ouderen worden steeds welvarender. Zij vormen in Nederland zelfs de meest vermogende groep.
Solidariteit van gepensioneerden
Prof. Hemels concludeert dat het hoog tijd is om het uitgangspunt dat alleen werkenden betalen voor de AOW van gepensioneerden los te laten. Draagkracht is volgens haar leeftijdsonafhankelijk. Van rijkere gepensioneerden mag dan ook solidariteit worden gevraagd met hun minder gefortuneerde leeftijdsgenoten en jongere generaties. Dit is eenvoudig te realiseren door de vrijstelling van AOW-premies te laten vervallen. Op die manier wordt het belastingtarief in de eerste schijf voor werkenden en gepensioneerden gelijkgesteld op 37,35%. Voor armere gepensioneerden kan dit worden gecompenseerd door de inkomensafhankelijke ouderenkorting te verhogen.
Dubbel belast
Het beeld dat de huidige AOW-gerechtigden door deze regeling dubbel worden belast is onjuist. De AOW wordt namelijk geheven via het omslagstelsel. Dit betekent dat de betaalde AOW-premie de AOW van het desbetreffende jaar zal bekostigen en dus niet persoonsgebonden is. Waar de AOW-gerechtigden in het verleden een kleine groep met een relatief lage leeftijdsverwachting was, is de omvang van deze groep door de vergrijzing sterk gegroeid. Daarmee zijn de AOW-kosten sterk toegenomen en worden deze al gedeeltelijk uit algemene belastingen voldaan.
Het voorstel van prof. Hemels is een zichtbare stap op een weg die reeds is ingeslagen. Zij verwacht veel weerstand van een bepaalde groep ouderen, maar gelooft tevens dat een grote groep ouderen graag solidair wil zijn met jongere generaties en de redelijkheid van dit voorstel dan ook zal inzien.