Samenwerken aan de toekomst: Erasmus Centre of Law and Digitalization

Persoonlijke affiniteit met recht en digitalisering

Van Schendel heeft haar promotieonderzoek bij Tilburg University gedaan. Daar maakte zij deel uit van het Tilburg Institute for Law, Technology and Society en raakte ze gefascineerd door data protection en cybersecurity. Ze vertelt: “Na al die jaren vind ik data protection law nog steeds een mooi juridisch vakgebied, omdat de ontwikkelingen zowel op wetgevingsgebied als technologisch gebied zo snel gaan en omdat data protection relevant is voor veel wat we in ons dagelijks leven doen. Denk bijvoorbeeld aan het gebruik van smartphones en sociale media.” Van Schendel legt daarentegen uit dat cybersecurity lang als een technisch vraagstuk gezien werd, maar dat daar nu verandering in komt. De introductie van nieuwe Europese regelgeving en de toenemende cyberdreigingen, van gehackte universiteiten tot gelekte consumentengegevens, hebben cybersecurity tot een actueel juridisch onderwerp gemaakt. Naast data protection en privacy verdiept Van Schendel zich nu ook als universitair docent in de juridische ontwikkelingen rondom cybersecurity, zowel op Europees als nationaal niveau.

Recht en technologie: juridische uitdagingen 

Volgens Van Schendel is een van de grootste uitdagingen op het gebied van cybersecurity en databescherming het tempo waarin deze gereguleerd worden. Ze zegt: “Dit zogeheten ‘pacing’ probleem, waarin de wet achter de ontwikkeling van technologie aanloopt is iets wat al tientallen jaren voorkomt, maar nu extreem versterkt wordt door zowel de snelle ontwikkeling van Artificial Intelligence (AI) als de exponentiële toename van data in de wereld.” Zo legt Van Schendel uit dat de General Data Protection Regulation (GDPR) een cruciaal onderdeel van de databeschermingswetgeving is, maar het begrip 'persoonsgegevens' steeds problematischer wordt, omdat bijna alle data tegenwoordig herleidbaar zijn naar individuen. Ze vertelt dat een vergelijkbaar probleem zich voordoet bij AI: de AI Act, een poging van de Europese wetgever om AI op tijd te reguleren, dreigt ofwel te vroeg te komen, waardoor nieuwe toepassingen buiten de wet vallen, of te vaag te zijn, wat naleving bemoeilijkt. Tegelijkertijd krijgen BigTech-bedrijven buiten de EU steeds meer invloed, wat juridische handhaving bemoeilijkt. Op het gebied van cybersecurity speelt een vergelijkbare uitdaging, waarbij politieke verhoudingen en grensoverschrijdende cyberdreigingen het moeilijk maken om passende wetgeving te ontwikkelen. Dit vraagt niet alleen om juridische oplossingen, maar ook om voldoende technische expertise voor de implementatie van cybersecuritywetgeving.

Erasmus Centre of Law and Digitalization 

Het ECLD is ontstaan vanuit het Sectorplan SSH-Breed, waarin meerdere universiteiten samenwerken. Binnen de Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR) zijn diverse faculteiten betrokken, zoals Erasmus School of Economics, Erasmus School of History, Culture and Communication, Rotterdam School of Management, Erasmus School of Philosophy, Erasmus School of Social and Behavioural Sciences en Erasmus School of Law. Het Sectorplan SSH-Breed is gewijd aan de maatschappelijke effecten van digitalisering en belicht deze vanuit vijf verschillende perspectieven. Van Schendel is werkzaam binnen het thema data en cyberharms. Ze vertelt verder: “Ik werk bij het ECLD als universitair docent, wat inhoudt dat ik zowel onderzoek als onderwijs verricht dat relevant is voor het centrum. Hierin werk ik samen met collega’s uit de gehele faculteit van Erasmus School of Law. Daarnaast werk ik ook samen met andere collega’s binnen het Sectorplan die niet binnen de rechtenfaculteit werken. Omdat mijn onderzoek veel onderwerpen beslaat, is het voor mij gemakkelijk om gemeenschappelijke onderwerpen te vinden met collega’s binnen het ECLD. Doordat we verschillende invalshoeken hebben, leiden deze tot mooi innovatief onderzoek. Ik werk binnen bestaande samenwerkingsverbanden en binnen het ECLD heb ik de mogelijkheid nieuwe samenwerkingen aan te gaan.”

Samenwerking 

Van Schendel geeft aan dat zij samenwerkingen en het versterken van deze als grootste toegevoegde waarde van het ECLD ziet. “Binnen het centrum is het eenvoudig om andere wetenschappers te vinden die aan dezelfde onderwerpen werken en zo mijn netwerk en impact uit te breiden. Dit kan bijvoorbeeld door alle interne en externe events die het centrum organiseert, maar ook omdat je een soort overkoepelende structuur hebt waarbinnen je laagdrempelig initiatieven en ideeën kan delen. Met het ECLD is het ook eenvoudiger om onszelf, wetenschappers aan Erasmus School of Law, naar buiten toe te promoten en zo samenwerkingen te vinden met andere faculteiten binnen de EUR, wetenschappers van andere universiteiten en andere actoren in de samenleving. Op deze manier krijgt je onderzoek en jijzelf een afgebakend plekje binnen de EUR. Zo hebben we via het ECLD en Sectorplan juridisch onderwijs kunnen ontwikkelen voor een andere faculteit binnen de EUR en ben ik met collega’s binnen het ECLD druk bezig met het voorbereiden van de organisatie van events en het schrijven van een onderzoekspaper.”

Nieuwe ontwikkelingen

In de nabije toekomst kunnen we verschillende nieuwe publicaties verwachten. Bijvoorbeeld op het gebied van AI en politie-inzet, of de relatie tussen nieuwe technologieën en energierecht. Het ECLD is daarnaast bezig met het ontwikkelen van een cursus over fundamentele rechten, data- en cybersecurity, die aangeboden kan worden aan verschillende maatschappelijke stakeholders. Ook zullen er volgens Van Schendel de komende tijd leuke workshops en conferenties georganiseerd worden op het gebied van cybersecurity en op het gebied van digitalisering. Vol enthousiasme zegt ze: “Kortom, er is van alles om naar uit te kijken. Misschien een beetje flauw, maar ik zou vooral zeggen: houd de website en onze sociale media in de gaten!”