Pleidooi voor een vlaktaks

Het lijkt wel een terugkerend ritueel in de aanloop naar een nieuw kabinet. Diverse belangengroeperingen en/of ondernemers roeren zich dan in de media en pleiten voor een lager btw-tarief op bepaalde producten. Vrijwel altijd niet zonder een gezonde dosis eigenbelang, want het zijn toch vooral de ‘eigen’ producten of diensten die minder met btw belast moeten worden. Zo moesten volgens deze partijen onder andere groente en fruit lager belast worden, maar ook biologisch voedsel en het openbaar vervoer. Het is natuurlijk ook een populaire boodschap om uit te dragen: ‘gezonde’ en ‘duurzame’ producten en diensten zouden toch lager belast moeten worden?

Wie hier nu van een consument een pleidooi verwacht om alle door consumenten geconsumeerde goederen en diensten tegen het lage tarief te belasten, komt bedrogen uit. Differentiatie van btw-tarieven werkt namelijk niet. Uit tal van onderzoeken (zie voor een overzicht van bronnen J.B.O. Bijl in NTFR 2021/2711) blijkt althans dat deze differentiatie niet het beste middel is om consumentengedrag te beïnvloeden. En als we teruggaan naar het rechtskarakter van de btw, dan zien we dat het een algemene indirecte belasting op verbruik zou moeten zijn. Het past dan ook helemaal niet binnen het rechtskarakter van de btw om te differentiëren naar gelang het goed dat wordt geleverd of de dienst die wordt verricht. Juist accijnzen zijn daarentegen wél geschikt om specifieke producten duurder te maken en de consument dus te prikkelen deze producten niet of minder aan te schaffen.

Wat wel past binnen het rechtskarakter van de btw, is één uniform tarief. Wanneer dit budgettair neutraal wordt ingevoerd, leidt dit per saldo tot economische vooruitgang. De administratieve lasten zullen immers zowel voor belastingplichtigen als voor de belastingdienst (flink) omlaag gaan. Een uniform btw-tarief van (naar mijn inschatting) circa 19%. Worden tal van leveringen en diensten dus toch lager belast…