De Europese Commissie heeft het Department Law, Society & Crime van Erasmus School of Law een Horizon European Research and Innovation Actions (RIA) consortiumbeurs in het Fighting Crime and Terrorism-programma toegekend. Bij het KOBAN-project zijn – naast ministeries en technologie-ontwikkelaars – meerdere politieorganisaties betrokken, waaronder die van Nederland, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, Polen, Spanje, Portugal, Finland en België. Marc Schuilenburg, hoogleraar Digital Surveillance, en Martijn Wessels, promovendus AI-accountability, zijn namens Erasmus School of Law bij dit project betrokken.
KOBAN-project
In september 2024 gaat een driejarig Europees onderzoek van start naar de digitalisering van comunity policing. In het project worden meerdere pilots uitgevoerd waarin verschillende AI-tools zullen worden ontwikkeld en in de praktijk zullen worden getest. Dit alles wordt gebaseerd op het gedachtengoed van KOBAN: een Japanse vorm van community policing die uitgaat van een gedecentraliseerde politie die probleemgestuurd en lokaal optreedt.
Nieuwe vraagstukken voor de politie
De samenleving digitaliseert en AI neemt een steeds grotere plek in. Fysieke en digitale werelden raken steeds verder met elkaar versmolten. Burgers begeven zich zowel online als offline in verschillende sociale groepen met eigen dynamieken die niet langer verbonden zijn aan geografische locaties. Het klassieke idee van gemeenschap beperkt zich daardoor niet meer tot de plek waar personen wonen, werken en leven. Dit brengt nieuwe uitdagingen voor de politie met zich mee. Voorheen kon de politie sterk inzetten op fysieke vormen van community policing om op die manier vroegtijdig in wijken potentiële problematiek te onderkennen. Door de digitalisering moet de politie zich nu ook gaan richten op online-gemeenschappen en de vermenging van fysieke en digitale werelden.
Nieuwe strategieën en digitale tools
De politie is bezig met een digitaliseringsslag. Er wordt steeds meer ingezet op AI-toepassingen en algoritmiek om processen te automatiseren, te verbeteren en te versnellen. Zo wordt er gebruik gemaakt van algoritmes die helpen met vooruitkijken (predictive policing), die real-time ondersteunen (ANPR-camera’s; gezichtsherkenning), en toepassingen die helpen met terugkijken (analyse van ENCROCHAT-berichten). Dergelijke AI-toepassingen waren aanvankelijk nog sterk geënt op repressief optreden. Een belangrijke vraag in het KOBAN-project is hoe AI en algoritmes ook kunnen worden ingezet om proactief op te treden en hoe AI kan worden gebruikt om lokale gemeenschappen te versterken. Hiervoor heeft de politie nieuwe strategieën en digitale tools nodig.
Verantwoord digitaliseren van community policing
Erasmus School of Law heeft in dit consortium een centrale rol om een raamwerk te ontwikkelen voor de verantwoorde inzet van digitale tools voor community policing. Dit zal op een verantwoorde manier moeten gebeuren zonder negatieve maatschappelijke effecten en oneerlijke behandeling of stigmatisering van groepen personen. Wessels legt uit: “De digitalisering van politieoptreden vraagt om een gedegen en transparante afweging van kansen en risico’s. Voor verantwoorde inzet van digitale tools door de politie moet aandacht zijn voor de hele levenscyclus: van ontwerp tot gebruik.” Vragen die hierbij spelen: Wat is de meerwaarde van AI voor bepaalde veiligheidsproblemen? Waaraan moeten technologische toepassingen voor community policing voldoen? Hoe kunnen dergelijke toepassingen worden ingezet met inachtneming van publieke waarden en grondrechten? Volgens Schuilenburg zal op basis van dit project een raamwerk worden ontwikkeld dat in de Europese Unie zal worden gebruikt om community policing te versterken en de verschillende pilots te evalueren. Schuilenburg stelt: “Verantwoorde digitalisering is van cruciaal belang voor het behoud van een democratische en open samenleving en dit project probeert hieraan een steentje bij te dragen.”
Voor vragen kan contact worden opgenomen met Marc Schuilenburg (schuilenburg@law.eur.nl) en Martijn Wessels (wessels@law.eur.nl).
- Professor
- Promovendus