Onderzoek naar vertrouwen in het strafrechtsysteem krijgt 1,5 miljoen van Nationale Wetenschapsagenda

Mensen met een migratieachtergrond en/of zwakkere sociaaleconomische positie hebben een relatief grote kans om in aanraking te komen met het strafrechtssysteem, en zijn sterker vertegenwoordigd onder veroordeelden dan onder verdachten van criminaliteit.

Een belangrijk vertrekpunt van het onderzoek is dat sociale verschillen in wederzijds vertrouwen tussen jongeren en het strafrechtelijk systeem zowel oorzaak als gevolg zijn van sociale verschillen in sanctionering, patronen van oververtegenwoordiging, en recidive: wanneer jongeren en instanties elkaar wantrouwen, ontstaat er een risico dat jongeren bij de opsporing en bestraffing van criminaliteit nadelen ondervinden. Dit versterkt vervolgens het wederzijds wantrouwen tussen jongeren en instanties. Het onderzoek is erop gericht om deze zogenoemde feedback loops beter te begrijpen, te monitoren en af te zwakken.

Monitoring en interventies

In het project zal worden gewerkt aan een landelijke justitiële gelijkheidsmonitor waarmee problematische sociale ongelijkheden in de opsporing en sanctionering van criminaliteit kunnen worden waargenomen en gevolgd. Ook gaan de onderzoekers met jongeren, agenten en andere professionals uit de strafrechtsketen interventies ontwikkelen die het vertrouwen tussen jongeren en de politie versterken, en problematische ongelijkheden in de sanctionering van criminaliteit verminderen. Het gaat daarbij om video-ondersteund lesmateriaal voor nieuwe agenten, jongeren in het voortgezet onderwijs, en jongeren die voor het eerst als verdachte in aanraking komen met de politie. Verder wordt met (voormalige) delinquente jongeren en professionals naar aanknopingspunten gezocht voor aanvullende interventies, bijvoorbeeld in relatie tot de vervolging van verdachten door het Openbaar Ministerie.

Arjen Leerkes, projectleider “We zijn ontzettend blij met deze financiering en ook voor Nederlandse jongeren is dit geweldig nieuws. De samenleving wordt etnisch diverser en economisch ongelijker. Hiermee investeert Nederland in een rechtvaardige, veilige toekomst voor iedereen.”

Uniek consortium

Het consortium is een samenwerkingsverband van de Erasmus Universiteit Rotterdam, waarbij socioloog prof. Arjen Leerkes, pedagoog prof. Annemiek Harder en strafrechtwetenschapper prof. Jolande uit Beijerse samenwerken, de Universiteit Leiden (criminologie), de Politieacademie, de Hogeschool Rotterdam (social work), het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC), de Politie Rotterdam, Halt Nederland, het Openbaar Ministerie, de gemeente Rotterdam, het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, RADAR, en Durdu advocaten Rotterdam. Het consortium gaat daarnaast samenwerken met Amnesty International, de Inspectie Justitie en Veiligheid, de Nationale Politie, het CBS, en de Nederlandse Vereniging van Leraren Maatschappijleer.